با تصویب بودجه تنخواه 15میلیارد تومانی در جلسه فردای مجلس / پرونده بودجه 90 به سال بعد موکول شد

نسرین وزیری: بالاخره نمایندگان مجلس به روز سرنوشت​ رسیدند و برای مهمترین سند مالی سالانه تصمیم گرفتند. تصمیمی که هم تاخیر دولت در ارائه لایحه بودجه 90 را جبران کند، هم مجلس را از بررسی شتاب​زده و غیرکارشناسی این لایحه برهاند و هم اینکه در روابط میان دو قوه یک چالش دوباره نیافریند.

پس از آنکه رایزنی​های هیات رئیسه مجلس در اقناع دولت برای ارائه لایحه چند دوازدهم ناموفق ماند و دولت بر موضع خود مبنی بر تسریع مجلس در تصویب لایحه بودجه 90 اصرار ورزید؛ این مجلس بود که با تدبیری نوین سبب شد هم تابوی تصویب لایحه چنددوازدهم در تاریخ جمهوری اسلامی نشکند و هم برای وقفه تا زمان تصویب بودجه 90، کار مملکت لنگ نماند.

این تدبیر در قالب ارائه طرحی دو فوریتی با امضای 53 نماینده، اندیشیده شد تا بودجه​ای تا سقف 15 هزار میلیارد تومان برای دوماه اول سال 90 در اختیار دولت گذاشته شود تا در پرداخت حقوق و مزایای کارکنان خود با مشکل مواجه نشود. البته احکام قانون بودجه 89 در این دوماه نیز تمدید می​شود تا درآمدها و سایر منابع عمومی و اختصاصی را وصول و اعتبارات هزینه‌ای و تملک دارایی سرمایه‌ای در چارچوب آن، تا سقف مذکور به صورت علی‌الحساب به دولت داده شود. همچنین به دولت تکلیف شد که برای اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها معادل سه ماه پایانی سال 89 عمل کند. در صورت تصویب نهایی این طرح، بودجه شرکت‌های دولتی، بانک‌ها و موسسات انتفاعی وابسته به دولت و رابطه مالی دولت و نفت بر اساس قانون بودجه 89 کل کشور متناسب با زمان دوره مشابه قابل اجرا است.

ارائه کنندگان این طرح، اگرچه عمدتا از اعضای کمیسیون تلفیق بودند اما نام رئیس و نواب رئیس این کمیسیون در میان آنها دیده نمی​شد. نه عبدالهی آن را امضا کرده بود، نه ابوترابی​فرد. جای اسامی اقتصاددانان برجسته مجلس از جمله توکلی، نادران و مصباحی​مقدم ذیل این طرح نیز خالی بود. از میان اعضای هیات رئیسه مجلس نیز تنها محبی​نیا و رضایی ان را امضا کرده بودند. جالب​تر آنکه هیچ نماینده اقتصادی سرشناسی نیز در دفاع از این طرح سخنرانی نکرد.

اما چاره اندیشی مجلس از آن رو بود که دولت به جای عمل به تکلیف قانونی خود، لایحه بودجه 90 را به جای 15 آذرماه در روز اول اسفند و با 75 روز تاخیر به مجلس آورد. اگرچه رئیس​جمهور از نمایندگان خواست که تا پایان سال این لاحه را مصوب کنند و رئیس​مجلس هم از کمیسیون​ها خواست تا از حداقل زمان خود برای بررسی این لایحه استفاده کرده و سریعتر گزارشاتشان را به تلفیق بدهند؛ اما جلسات دو و سه شیفته تلفیق حداکثر به تصویب کلیات لایحه بودجه 90 ختم شد و هنوز این کمیسیون وارد بررسی جزئیات لایحه بودجه نشده است.

مطابق آیین​نامه داخلی مجلس هم تا تلفیق گزارش نهایی خود را به صحن علنی ارائه ندهد، صحن علنی نمی​تواند نسبت به بررسی آن اقدام کند. این در حالی است که رئیس مجلس وعده داده بود در صورت تکمیل گزارش کمیسیون تلفیق، چهار روزه بررسی لایحه بودجه 90 را در صحن علنی به اتمام برسانند. به همین دللی هم یکی از نمایندگان حامی دولت در جلسه صبح امروز کمیسیون تلفیق پیشنهاد کرد که بدون بررسی جزئیات لایحه بودجه، هرآنچه که دولت نوشته، مصوب شود و گزارش به صحن علنی ارائه گردد. اما این پیشنهاد با موافقت تعداد محدودی مواجه شد و مصوب نگردید.

اصرار تلفیق به بررسی کارشناسی لایحه بودجه سبب شد تا رئیس​مجلس صبح امروز جلسه​ای غیرعلنی ترتیب داده و راه​های پیش​رو را به نمایندگان بگوید. اینکه بررسی بودجه 90 تا پایان سال امکان پذیر نیست، اینکه کمیسیون تلفیق نمی​تواند سرسری این لایحه را مصوب کند، اینکه نمی​توان دولت را بدون بودجه به سال بعد بدرقه کرد، اینکه دولت حاضر نیست لایحه چنددوازدهم به مجلس بفرستد و نهایتا هم اینکه چاره​ای نیست جز ارائه طرح دو فوریتی مجلس!

 رمزگشایی آرای نمایندگان
طرح تنخواه 15 هزارمیلیارد تومانی به دولت، اگرچه با 182 رای به تصویب رسید و مجموع آرای مخالفان و ممتنعان و نمایندگانی که در رای گیری شرکت نکردند، 20 رای بود؛ اما موافقان و مخالفان با تحلیل​های مشترک به این نتیجه نرسیده بودند. به عبارت دیگر رای واحد به این موضوع، موید مواضع واحد نمایندگان و رویکردشان به این طرح نبود. (البته 88 نفر از نمایندگان در این زمان در جلسه مجلس حضور نداشتند که علت غیبت حداکثر 46 نفر از آنها، حضور در  جلسه کمیسیون تلفیق می​توانست باشد).

182 نفری که با این طرح موافقت کردند اگرچه می​خواستند تکلیف بودجه 90 را مشخص کنند، اما برخی برای اینکه به دولت ثابت کنند که تاخیر در ارائه لایحه بودجه چه عواقبی دارد، چنین رایی دادند و برخی برای اینکه مجلس متهم به عدم همکاری با دولت نشود و نمونه​ای از تعامل مثبت میان قوا را به نمایش بگذارند. برخی هم به دلیل اینکه لازم است مجلس لایحه بودجه 90 را به شکل کارشناسی بررسی کرده و سرسری آن را مصوب نکنند. برخی هم از آن روی که به دولت کمک کرده باشند تا تاخیر در ارائه لایحه بودجه، منجر به مشکلات بیشتری در اداره کشور نشود. برخی از موافقان هم شاید برای اینکه در این میان مردم قربانی تاخیر دولت و وسواس مجلس نشوند و از دریافت حقوق دوماهه اول سال خود عقب نمانند.

آرای مخالف این طرح را نیز می​توان رمز گشایی کرد. برخی به دلیل اینکه دولت به خواسته​اش برسد و به جای طرح بودجه دوماهه کل لایحه بودجه 90 در مجلس تصویب شود، با آن مخالفت کردند. برخی دیگر هم از موضعی کاملا متفاوت به دلیل اینکه مجلس جور دولت را در کوتاهی​هایش نکشد و خود دولت پاسخگوی اشتباهاتش باشد، با آن مخالف بودند. البته برخی نمایندگان هم بر این باور بودند که باید زمینه ارائه لایحه چنددوازدهم از سوی دولت را فراهم کرد و با چنین طرحی، توپ را در زمین مجلس نگاه نداشت.

فارغ از اینکه چه دلیلی باعث رای به فوریت این طرح شد تا در جلسه روز سه​شنبه جزئیاتش بررسی شود، آنچه حائز اهمیت است، آنکه، اینبار هم این مجلس بود که برای جبران کوتاهی دولت پیش​قدم شد تا چالشی دوباره آفریده نشود. کما اینکه سال گذشته نیز این مجلس بود که تاخیر دولت در ارائه قانون برنامه پنجم را با تمدید احکام قانون برنامه چهارم تا یکسال دیگر، جبران کرد. همچنانکه این مجلس بود که لایحه برنامه چهارم را که لایحه​ای کمی نبود با کار شش ماهه خود به قانونی جامع تبدیل کرد. پیش از آن هم این مجلس بود که لایحه هدفمند کردن یارانه​ها را از ناپختگی درآورد و شیب اجرایش را کم کرد تا فشار تحمیلی به مردم، کمتر شود.  

/30111