کاسبی همسایگان از مهاجران/ ایرانیانی که می‌خواهند دوتابعیتی شوند

هر چند ایرانیان در سال‌های اخیر جزء ملیت‌هایی بوده‌اند که جمعیت بالایی در کمپ‌های پناهندگان داشته‌اند، اما خارجی‌ها پناهندگان ایرانی را به عنوان «مهاجران شیک» می‌شناسند.

نرگس صابری: حدود ۳۰ درصد ایرانیان تمایل دارند در کشوری دیگر زندگی کنند؛ این حرفی است که محمدرضا جوادی یگانه جامعه‌شناس و معاون شهردار تهران بیان می‌کند. او خرداد سال گذشته در توئیتر نوشت: بر اساس پیمایش وضعیت اجتماعی، فرهنگی و اخلاقی جامعه ایران (۴۲۶ شهر مرکز شهرستان، ۸۲۰۰۰ نمونه، ۱۳۹۵)، ۲۹.۸ درصد از مردم، تمایل به زندگی در «کشوری به جز ایران» دارند.

اظهار نظر بالا می‌تواند تا حد زیادی ابعاد مهاجرت در ایران را نشان دهد؛ پدیده‌ای که درباره آن اختلاف نظرات زیادی وجود دارد؛ برخی می‌گویند ایران بسیار مهاجرفرست است و حتی رتبه اول فرار مغزها را دارد و برخی دیگر مدعی هستند در زمینه مهاجرت نه تنها در رتبه‌های نخست نیستیم که از میانگین جهانی هم پایین‌تریم.

مهاجران ایرانی چه شکلی هستند؟

وقتی تعبیر مهاجرت به کار می‌رود به ویژه اگر مهاجرت با پناهجویی پیوند خرده باشد، آوارگانی را به یاد می‌آوریم که به دلایل مختلف و بیش از همه به دلیل جنگ و ناامنی و قحطی راه بیابان یا دریا را در پیش گرفته و قصد دارند از مرزها عبور کنند. این افراد معمولا فقرایی هستند که  جز لباس‌های تن‌شان چیزی ندارند. آنها همه چیزشان را از دست داده و جان خود را برداشته و در رفته‌اند. هر چند ایرانیان در سال‌های اخیر جزء ملیت‌هایی بوده‌اند که جمعیت بالایی در کمپ‌های پناهندگان داشته‌اند، اما خارجی‌ها پناهندگان ایرانی را به عنوان «مهاجران شیک» می‌شناسند. یک سال پیش که ماجرای مهاجرت ایرانیان از طریق کریدور صربستان داغ شد، گوردن پونویک، رئیس موسسه اینفو پارک، گروه مردم‌نهادی که به پناهجویان کمک می‌کند، گفت: «به راحتی می‌شود ایرانی‌ها را تشخیص داد. به گروهی از پناهجوها نگاه می‌کنید و به راحتی متوجه می‌شوید که ایرانی هستند. در مرز مقدونیه بودم و پناهجویان زیادی به صربستان سرازیر بودند. سوریه‌ای‌ها و افغان‌ها را می‌دیدید و از ظاهرشان معلوم بود که فقیرند، اما ناگهان یک گروه از جوان‌ها را می‌دیدید که کوله‌پشتی حمل می‌کنند، انگار که رفته باشند به اردوی مدرسه... نگاه‌شان می‌کنید و به‌ آنها لبخند می‌زنید و آنها هم لبخند شما را با لبخند دیگری پاسخ می‌دهند. معلوم است که ایرانی‌اند.»

مقامات اروپایی و همچنین مسئولان حوزه مهاجرت سازمان‌های جهانی به این اذعان دارند که مهاجران ایرانی نسبت به دیگران با برنامه‌تر و پولدارتر هستند، از جزئیات مهاجرت و قوانین مربوط به پناهندگی آگاهند و با روش‌هایی مدرن سعی می‌کنند به مقصدی که می‌خواهند برسند. در این بین یکی از شیک‌ترین نوع مهاجرت‌ها، مهاجرت از طریق خرید ملک در کشور مقصد است که در این مورد هم ایرانی‌ها دست بالا را دارند؛ حداقل در ترکیه.

ایرانیان در ترکیه

ترکیه فعلا مهاجرپذیرترین کشور دنیاست. ایرانیان برای سرمایه‌گذاری و کار به ترکیه می‌روند و در بسیاری موارد هم از ترکیه به عنوان کریدور مهاجرتی استفاده می‌کنند. گرفتن تابعیت ترکیه نیز در سال‌های اخیر به امری وسوسه برانگیز تبدیل شده و تسهیلاتی که این کشور در این زمینه ایجاد کرده مزید بر علت شده تا ایرانیان به دومین مردمان خارجی تبدیل شوند که در ترکیه ملک می‌خرند. ترکیه کف دادن اقامت از طریق خرید ملک را کاهش داده و به ۲۵۰ هزار دلار رسانده است. اینطور گروه‌های جدیدتری از میان طبقه متوسط ایرانی خواستار خرید ملک در شهرهای مختلف ترکیه و اخذ اقامت شده‌اند. بر اساس گزارش مرکز آمار ترکیه، در ماه نوامبر سال گذشته ایرانی‌ها با خرید ۵۰۰ واحد دومین خریداران خارجی ملک در ترکیه بودند.

سعید که از حدود یک سال و نیم پیش از طریق خرید ملک تابعیت ترکیه را دریافت کرده، به خبرآنلاین می‌گوید: «دلایل مختلفی برای این هست که یک ایرانی بخواهد تابعیت دوگانه داشته باشد. یکی از مهم‌ترین دلایل اعتبار پاسپورت کشور دوم است. الان کشورهای مختلفی در سراسر جهان اقامت پولی می‌دهند که این اقامت‌ها انواع مختلفی دارد. از طریق اجاره خانه، سرمایه‌گذاری، تمکن مالی و خرید ملک می‌توانی به صورت موقت اقامت کشوری را دریافت و طی چند سال آن را به اقامت دائم تبدیل کنی. شاید برای کسانی که اعتبار پاسپورت را مد نظر دارند، دریافت اقامت کشوری اروپایی مانند بلژیک که در آن هم می‌توان با خرید ملک اقامت گرفت مناسب‌تر باشد، اما واقعیت این است که برای دریافت اقامت کشوری مثل بلژیک باید ملکی با ارزش حدود ۶۰۰ هزار دلار خرید که از توان خیلی‌ها خارج است. در جایی مثل اوکراین با ۱۰۰ هزار دلار هم می‌توان اقامت گرفت. ترکیه رقم ۲۵۰ هزار دلار را تعیین کرده. دریافت اقامت این چنینی از ترکیه باعث می‌شود در نزدیکی کشور خودت باشی و رفت و آمدت راحت‌تر است، تعداد ایرانی‌هایی که به اینجا رفت و آمد دارند زیاد است و از مزایای تابعیت آن کشور از جمله سفر بدون ویزا به حدود ۸۰ کشور هم استفاده می‌کنی.»

یک آسیب‌شناس مسائل اجتماعی و استاد دانشگاه علامه طباطبایی با بیان اینکه مهاجرت در همه برهه‌های تاریخ و همه جوامع وجود داشته، به خبرآنلاین می‌گوید: «در مورد مهاجرت برون مرزی ایرانیان، ما پیش از این شاهد کوچ افرادی که در طبقات مرفه‌تر جامعه جا داشتند یا نخبگانی بودیم که توسط دانشگاه‌ها و سازمان‌ها مختلف جذب می‌شدند، اما در سال‌های اخیر مهاجرت به طبقات متوسط و حتی پایین هم سرایت کرده و آنها تلاش می‌کنند حداقل اقامت دوگانه دریافت کنند.»

خسارت‌های مهاجرت طبقه متوسط ایرانی

به گفته زاهدی اصل ترجیح رفتن بر ماندن آن هم با عزیمت به کشورهایی مثل ترکیه، گرجستان، ارمنستان و ... از طرفی در سطح فردی و از طرف دیگر در سطح کلان خسارت‌هایی را وارد می‌کند.

این آسیب‌شناس مسائل اجتماعی می‌گوید: «شاهد این هستیم که خانواده‌هایی دار و ندار خود را حراج می‌کنند تا بتوانند خانه‌ای در گرجستان یا ترکیه بخرند و از این طریق تابعیت دوگانه بگیرند. حتی اگر آنها در دام کلاهبردارانی که معمولا در چنین جاهایی به کمین نشسته‌اند نیفتند، به دلیل وضعیت نه چندان با ثبات این کشورها ممکن است در آینده با مشکلاتی نظیر آنچه ایرانیان مهاجر به عراق قبل از انقلاب با آن روبه‌رو شدند، مواجه شوند. در سطح کلان نیز سرمایه عظیمی در حال انتقال از کشور است.»

او با بیان اینکه باید تدبیری برای چنین روندی که من آن را خطر مهم اجتماعی می‌دانم اندیشیده شود، می‌گوید: «بحث سر این نیست که برای مثال موضوع را امنیتی کنیم و بخواهیم با زور جلوی چنین مهاجرت‌هایی را بگیریم، بلکه باید شرایط را به گونه‌ای تغییر دهیم که تمایل به این نوع مهاجرت‌ها کاهش یابد.»

در میثاق‌نامه‌های بین‌المللی مهاجرت حقی برای همه انسان‌ها در نظر گرفته شده است. با این همه تبعات مهاجرت باعث می‌شود دولت‌های مختلف برنامه‌هایی را در راستای کنترل آن به اجرا در آورند. این برنامه‌ها بسته به شرایط کشور می‌تواند در راستای کاهش مهاجرت شهروندان به کشورهای دیگر یا در راستای جذب مهاجران خارجی باشد. به نظر می‌رسد در کشور ما سیاست‌های روشن یا لااقل کارآمدی در این زمینه وجود ندارد. نتیجه این می‌شود که حداقل دو مورد مهاجرت خسارت‌بار یعنی مهاجرت نخبگان و مهاجرت افرادی با سرمایه اقتصادی در مقاطعی هشدارآمیز معرفی شود. هر چند در ظاهر اینکه فردی دارایی خود را می‌فروشد تا به کشوری مانند ترکیه برود و آنجا ملک خریداری کند نباید تاثیر زیادی بر اقتصاد کلان کشور بگذارد، اما وقتی چنین اتفاقی فراگیر می‌شود و تعداد قابل توجهی طی یک ماه سرمایه به ظاهر خرد خود را از کشور خارج می‌کنند، باید نسبت به چنین پدیده‌ای هشیار بود و در راستای کنترل و کاهش آن برآمد.

۲۳۵۲۳۲

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 1390902

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
2 + 7 =

نظرات

  • نظرات منتشر شده: 24
  • نظرات در صف انتشار: 0
  • نظرات غیرقابل انتشار: 0
  • کامران ۲۴ سال IR ۱۵:۲۶ - ۱۳۹۹/۰۳/۰۲
    91 5
    مثلا برای نگه داشتن نخبه ها و سرمایه گذاران چه کار شاخصی انجام دادید ک توقع میکنید مردم مهاجرت نکنن؟؟!!! من خودم ن نخبه ام نه پولی دارم ولی منتظرم مرزها باز شه گیم بزنم برم
    • IR ۱۵:۵۹ - ۱۳۹۹/۰۳/۰۲
      8 56
      به سلامت. درم پشت سرت ببند
    • FR ۲۰:۱۲ - ۱۳۹۹/۰۳/۰۲
      8 0
      ای بابا
    • GB ۰۵:۱۵ - ۱۳۹۹/۰۳/۰۳
      37 4
      کشور مگر ارث تو و پدر توست ، کی دیگران میگی درم پشت سرت ببند. کاش میشد امثال شماها دهن تون میبستید
  • IR ۱۵:۳۴ - ۱۳۹۹/۰۳/۰۲
    53 10
    اتفاقا کار خوبیه
  • IR ۱۵:۳۵ - ۱۳۹۹/۰۳/۰۲
    57 2
    کاش دلایل این اتفاق بررسی میشد از طرف مسئولان و به فکر مردم میشدند
  • IR ۱۷:۱۲ - ۱۳۹۹/۰۳/۰۲
    24 5
    فرار مغزها
  • IR ۱۷:۱۷ - ۱۳۹۹/۰۳/۰۲
    61 7
    کاسبی همسایگان یعنی چه؟ وقتی خودمان برای منافع ملی مان ارزش قائل نیستیم و هر روز دامنه تحریمها را با ندانم کاری خود گسترده تر می کنیم در واقع به توسعه اقتصادی بیشتر همسایگان مان مستقیما کمک می کنیم. زمانی دوبی و کشورهای عرب خلیج فارس را از صدقه سر تحریمها آباد کردیم و حالا نوبت ترکیه و گرجستان و ارمنستان و کشورهای این منطقه است. ساخت قدرت و راهبردهای آن در عرصه جهانی ایرادات اساسی دارد که بخشی از آن ریشه در قانون اساسی و بخشی ریشه در شعارهای پرهزینه دارد
    • ناشناس IR ۱۲:۱۴ - ۱۳۹۹/۰۳/۰۳
      14 0
      عالی گفتی هموطن , درود برشما, هزاران ++++++
  • IR ۱۸:۲۶ - ۱۳۹۹/۰۳/۰۲
    47 1
    ترجیح اکثریت بر مهاجرت
  • IR ۱۸:۳۹ - ۱۳۹۹/۰۳/۰۲
    8 59
    هیچ کجای دنیا ایران خودمان نمیشودبرای مت ایرانیها من سی سال خارج ازکشوربودم سرابی بیش نیست وغریبی حواستان باشدلطفاچه میکنید......
  • IR ۱۹:۵۴ - ۱۳۹۹/۰۳/۰۲
    48 3
    یا باید مثل آن خانم مجری لندکروز سوار رسانه ملی باشی (فکر کنی و رفتار کنی) یا باید بروی
  • IR ۱۹:۵۷ - ۱۳۹۹/۰۳/۰۲
    60 0
    مملکت به این خوبی داریم کجا می روید بیکاری نداریم فقر نداریم فساد نداریم رانت و تبعیض نداریم تظاهر، ریا، دروغ و هزاران بی اخلاقی ریز و درشت نداریم مشکل ازدواج جوانان نداریم مشکل مسکن نداریم
  • IR ۲۰:۱۰ - ۱۳۹۹/۰۳/۰۲
    47 0
    این 30 درصد برای سال 95 بود که وضع بهتر بود الان خیلی بیشتر شده
  • ایرانی IR ۲۰:۱۷ - ۱۳۹۹/۰۳/۰۲
    21 3
    بهرحال طبیعی هست که هر انسانی میتواند هرگوشه جهان مهاجرت کند
    • US ۱۳:۰۰ - ۱۳۹۹/۰۳/۰۳
      7 0
      برای یک کشور نا درگیر در جنگ نه در این حجم گسترده
  • ایرانی IR ۲۰:۱۹ - ۱۳۹۹/۰۳/۰۲
    4 17
    مهاجرت از قدیم آیم برای مردمان هر کشور بوده نمیشود بیگین چرا مردم هرکشوری چرا مهاجرت می کنند
  • ایرانی IR ۲۰:۲۲ - ۱۳۹۹/۰۳/۰۲
    6 16
    بنطر شما ترکیه نشد برن یا ارمنستان نرن می توانند توی این دنیا هرجا که دوست داشتن برن مگر بعضی خارجی ها به ایران مهاجرت نمی کنند این امر چیزی طبیعی در ذات انسان هست
  • اسی US ۰۰:۱۲ - ۱۳۹۹/۰۳/۰۳
    15 19
    ایران فقط به میهن پرستان احتیاج دارد. هم از بین مسئولین و هم مردم
  • IR ۰۲:۱۹ - ۱۳۹۹/۰۳/۰۳
    8 0
    کاملا درسته
  • IR ۰۲:۲۱ - ۱۳۹۹/۰۳/۰۳
    31 0
    خدا به جوان ها رحم کنه
  • IR ۰۲:۲۳ - ۱۳۹۹/۰۳/۰۳
    18 1
    تاسف
  • IR ۰۲:۲۳ - ۱۳۹۹/۰۳/۰۳
    18 1
    تاسف
  • IR ۰۹:۵۱ - ۱۳۹۹/۰۳/۰۳
    18 0
    هیجکس دوست نداره مملکت خودشو ول کنه و به کشور دیگه بره مگر این که مجبور بشه متا سفانه شرایط کشور ما از نظر اقتصادی خیلی بده و امید به اینده بهتر نیست فکر میکنم دلیل اصلی مهاجرت این باشه