قیام های مردمی که در بیشتر کشورهای عربی خاورمیانه و شمال آفریقا از چند ماه پیش تاکنون آغاز شده است، یک حرکت گسترده مردمی است که ریشه عمیق در کشورهای مسلمان دارد و به نظر می رسد که آغاز فصل جدیدی از خیزش های مردمی است.
این حرکت ها به سادگی قابل سرکوب از میان بردن نیست و نتیجه این حرکت ها هم تغییر معادلات سیاسی در جهان اسلام و بویژه در منطقه خاورمیانه است. به نظر می رسد که عمر بسیاری از ساختارهای سیاسی قدیمی در این منطقه به پایان رسیده است.
ساختارهای سیاسی که با نظام های پادشاهی اداره می شوند یا کودتاهایی که خود را انقلاب می دانند و حکومت های دیکتاتوری را بر مردم حاکم کرده اند و یا کشورهایی که ظاهر حکومت جمهوری دارند اما روسای جمهور آنها مانند پادشاهان مادم العمر هستند که کسی قادر نیست آنها را کنار بزند، بر اثر این قیام های مردمی تغییر رویه خواهند داد.
البته به نظر می رسد که این تغییر تدریجی خواهد بود و به یکباره ساختارها دگرگون نخواهد شد. اما جهت گیری حرکت های مردمی در منطقه به این سو خواهد بود که کلیه ساختارهای گذشته را که هم ناکارآمد و هم غیر قابل تحمل است کنار خواهد زد و این اختصاص به برخی از کشورها ندارد. همان طور که مصر و سودان و لیبی را در بر گرفت، همان طور سوریه و اردن را نیز شامل خواهد شد و همان طور که در بحرین شکل گرفت باید انتظار داشت که در آینده در کشورهای شورای همکاری خلیج فارس اتفاق افتد. همان طور که در یمن تبدیل به یک چالش بزرگ شد، باید انتظار داشت که در سایر کشورهای عربی هم چنین رخدادی واقع شود.
ماهیت همه این جنبش ها یک چیز است؛ مردم می خواهند در آینده سیاسی کشور خود نقش پررنگی را ایفا کنند و نمی خواهند اجازه دهند که نظام اداره کشور در درون بر پایه روش های امنیتی، حالت های فوق العاده و استبداد مطلق و نبود آزادی در حوزه سیاسی، رسانه ها و مطبوعات و مسائل اجتماعی ادامه یابد.
مردم به دنبال ایجاد ساختارهای جدید حکومتی هستند که در آن متناسب با فرهنگ خود آزادی های حق بشر رعایت می شود و تعیین کننده سرنوشت کشور، عموم مردم باشند نه بخش کوچکی از جامعه یا اقلیتی که به هر نحو خود را بر مردم حاکم کرده اند.
اگر این وضعیت و این تحلیل را بپذیریم، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران باید در موضع گیری های خود در کنار مردم کشورها قرار گیرد و بی توجه به آنکه دولت های حاکم منطقه که شاهد قیام های مردمی هستند چه نوع رابطه ای با ایران دارند- دوستانه، خصمانه یا معمولی- باید بتواند به گونه حرکت کند که مردم آن کشورها از موضع گیری جمهوری اسلامی به عنوان کشوری که بر مبنای اسلام که طرفدار مظلوم است موضع گیری می کند، تلقی شود. نه بر اساس سایر دول که بر پایه منافع حاکمان موجود تصمیم گیری می کنند.
بر این اساس همان طور که قیام مردم در کشور بحرین ارزشمند است و قیام مردم در مصر پسندیده است، قیام مردم در سایر کشورهایی که دچار دیکتاتوری ها بسیار مزمن و حکومت های پلیسی و امنیتی طولانی مدت هستند هم پسندیده است.
/30114
نظر شما