پارچه‌ها از خزهایی که به عنوان لباس بدوی استفاده می‌شدند، ساخته شدند. الیاف با قلاب زدن یا بافندگی به نمدها تبدیل شدند. این پارچه‌ها علاوه بر پوشاک برای بسته بندی محصولات در کیسه‌ها استفاده می‌شدند. با استفاده از فرآیند بافندگی، برگ‌ها و بعدها حصیرها به سبدهایی برای ذخیره اضافی مواد غذایی تبدیل شدند. با این روش بعضی از غذاها برای وعده‌های غذایی آینده نگهداری می‌شدند و در نتیجه برای جستجو و جمع‌آوری غذا زمان کمتری نیاز بود.
همه این تحولات در بسته بندی، هرقدر هم کوچک و ابتدایی، تاثیر بسیاری بر صنایع مختلف و راحتی جوامع داشتند. در این مطلب مهم‌ترین و جالب‌ترین تحولات تاریخ بسته بندی را می‌خوانیم.
پیشنهاد: استعلام قیمت و خرید فیلم PVC - تک لایه و دو لایه - قیمت بسیار مناسب
آغاز بسته بندی با مواد و الیاف طبیعی
همانگونه که گفته شد بسته بندی با مواد طبیعی مانند برگ شروع شده است. تخمین زده می‌شود که بسته بندی‌های شیشه‌ای و چوبی حدود ۵ هزار سال است که مورد استفاده قرار می‌گیرند. در سال ۱۸۲۳، پیتر دیورند انگلیسی، اولین بسته بندی فلزی ساخته شده از ورق فلز یعنی «قوطی» را به وجود آورد. شروع استفاده از قوطی سه‌تکه دولایه در سال ۱۹۰۰ بود.
کاغذ و مقوا در دهه ۱۹۰۰ به مواد مهم در بسته بندی تبدیل شدند. با اختراع پلاستیک، رفته‌رفته پلاستیک جایگزین کاغذ به عنوان مواد بسته بندی شد.
استفاده عمومی از پلاستیک در بسته بندی پس از جنگ جهانی دوم آغاز شد. پلی اتیلن در سال‌های جنگ به وفور تولید شد و درست بعد از جنگ به ماده‌ای دست‌یافتی در بازار تبدیل شد. پلاستیک در ابتدا جایگزین کاغذ مومی شد که در بسته بندی نان استفاده می‌شد.
رشد بسته بندی های پلاستیکی از دهه ۱۹۷۰ افزایش یافت. با تکنولوژی و شرایط امروز، مواد قبلی با مواد مناسب‌تر و اقتصادی‌تری مانند شیشه، فلز، پلاستیک، کاغذ و مقوا جایگزین شده است. در طی آن سال‌ها بسته بندی فقط برای حمل و نقل و ذخیره‌سازی مورد استفاده قرار می‌گرفت، اما با این مواد جدید، تبلیغ محصول نیز شروع شد. بنابراین امروزه بسته بندی بخشی از سیاست بازاریابی است. چرا که بسته بندی باعث ایجاد تمایز بین کالاهایی می‌شود که در کنار هم روی قفسه‌ها قرار گرفته‌اند.
بسته بندی شیشه‌ای از مصر تا به امروز
بسته بندی شیشه‌ای برای اولین بار در سال ۱۵۰۰ پیش از میلاد مسیح در مصر استفاده شده است. شیشه، که اولین بار از آن به عنوان ظرف استفاده می‌شد، با سنگ آهک ذوب شده، سودا، ماسه و سیلیکات مخلوط می‌شد و به شکل بسته بندی های شیشه‌ای در می‌آمد.
پیشنهاد: استعلام قیمت و خرید فیلم POF - بهترین انتخاب برای بسته بندی مواد غذایی
در حدود سال ۱۲۰۰ پیش از میلاد مسیح، ساخت گلدان و لیوان از شیشه‌های قالب‌ریزی شده شروع شد. پس از اختراع لوله دمیدن در سال ۳۰۰ پیش از میلاد توسط فنیقیان، تولید شیشه کاملاً شفاف در سال‌های بعد از میلاد مسیح شروع شد. طی هزار سال پس از آن، روش تولید شیشه بهبود و گسترش یافت.
تحولاتی که بیشترین تأثیر را روی بسته بندی شیشه‌ای گذاشت، ثبت اختراع «ماشین تولید شیشه دوار اتوماتیک» در سال ۱۸۸۹ بود. پس از دهه ۱۹۷۰ بسته بندی های شیشه‌ای در محافظت از محصولات با ارزش مورد استفاده قرار گرفتند و امروزه طیف گسترده‌ای از کاربرد را دارند.
رهبری بناپارت در بسته بندی فلزات
از زمان‌های بسیار قدیم بسته بندی های فلزی به شکل جعبه‌های طلا و نقره دیده می‌شد؛ همانگونه که امروزه به شکل آلیاژها و پوشش‌های قوی برای محافظت از بسیاری از محصولات مورد استفاده قرار می‌گیرند.
ورق قلع در ۱۲۰۰ پس از میلاد مسیح در بوهمیا اختراع شد. پس از آن در آغاز قرن چهاردهم میلادی استفاده از قوطی‌های مواد غذایی کنسرو شده شروع شد. این فن‌آوری تا دهه ۱۶۰۰ مثل رازی، مخفی نگه داشته شد و پس از آنکه ویلیام اندروود این فرآیند را به ایالات متحده آمریکا ارسال کرد، با فولاد با کیفیت بهتر و تولید آسان‌تر جایگزین شد.
ایده قرار دادن مواد غذایی به شکل سالم در بسته بندی های فلزی برای اولین بار در سال ۱۸۰۹ شکل گرفت؛ زمانی که ناپلئون بناپارت گفت به هرکس که بتواند روشی برای نگهداری از مواد غذایی ارتش ارائه کند، ۱۲ هزار فرانک جایزه می‌دهد.
نیکلاس آپرت از پاریس این ایده را ارائه داد که کنسرو ساخته و پرداخته شده از قلع توانایی ذخیره مواد غذایی پس از استریل شدن را دارد. یک سال بعد، پیتر دورانت انگلیسی حق اختراع قوطی استوانه‌ای غنی شده با قلع را از آن خود کرد.
اولین جعبه چاپ شده در تاریخ بسته بندی فلزی در سال ۱۸۶۶ در ایالات متحده ساخته شد. تا سال ۱۹۱۰ بود که در فروشگاه‌ها بصورت تجاری قرار گرفت و طرح جعبه فویل آلومینیوم در اوایل سال ۱۹۵۰ توسعه یافت. اولین کنسرو آلومینیومی مواد غذایی در سال ۱۹۵۹ به بازار آمد. جالب است که تا سال ۱۸۶۶ از میخ و چکش برای باز کردن بسته بندی های فلزی استفاده می‌شد.
بعدها بسته بندی با درهای اشکی ساخته شد. در سال ۱۸۷۵ قوطی بازکن اختراع شد. بسته بندی فلزی که مراحل بسیاری را پشت سر گذاشته و خود را به‌روز کرده است، حالا امکانات راحت را برای ساخت ارائه می‌دهد.
پیشنهاد: استعلام قیمت و خرید فیلم استرچ – مناسب برای بسته بندی مواد غذایی
پلاستیک - جدیدترین شکل بسته بندی
اولین پلاستیک مصنوعی توسط الکساندر پارکر در سال ۱۸۳۸ تهیه و در نمایشگاه بین‌المللی بزرگ در لندن در سال ۱۸۶۲ به نمایش در آمد. این پلاستیک قرار بود با مواد طبیعی مانند عاج جایگزین شود و «پارکسین» لقب گرفت.
در سال ۱۸۴۹ چارلز گودیر و توماس هنکوک روشی ایجاد کردند که خاصیت چسبندگی پلاستیک طبیعی را از بین برد و خاصیت ارتجاعی را به آن افزود. در سال ۱۸۵۱ لاستیک سخت یا «ایبونیت» تجاری شد.
در سال ۱۸۷۰ به جان وسلی هیات اهل نیویورکر، حق ثبت اختراع برای «سلولوئید» تولید شده در دما و فشار زیاد داده شد که مقدار نیترات کمی نیز داشت. این اختراع اولین پلاستیک تجاری شده است و تا سال ۱۹۰۷ به عنوان تنها پلاستیک باقی ماند، یعنی تا زمانی که لئو هندریک باکلند «بکلیت» را تولید کرد.
اینکه پلاستیک دقیقاً چه چیزی است تا سال ۱۹۲۰ مشخص نبود. تا زمانی که ایده انقلابی هرمان استودینگر مطرح شد. استودینگر ادعا کرد تمام پلاستیک ها، لاستیک و سلولز، پلیمرها یا مولکول‌های کلان هستند. این فرض در ابتدا توسط بسیاری از دانشمندان مورد قبول واقع نشد، اما استودینجر در سال ۱۹۵۳ جایزه نوبل را با همین ایده دریافت کرد.
بسته بندی های پلاستیکی پس از دهه ۱۹۵۰ میلادی به طور گسترده‌ای مورد استفاده قرار گرفت. در اواخر دهه ۱۹۷۰ بخش بسته بندی پلاستیک شروع به رشد کرد.
بسته بندی کاغذ از چین آغاز شد
کاغذ قدیمی‌ترین ماده بسته بندی قابل تغییر شکل است. پوست درخت توت در قرن اول و دوم پیش از میلاد مسیح برای بسته بندی مواد غذایی در چین مورد استفاده قرار گرفت. تکنیک‌های تولید کاغذ طی ۱۵۰۰ سال بعد بهبود یافته و به خاورمیانه منتقل شد.
تکنیک‌های تولید کاغذ به اروپا رسید و در سال ۱۳۱۰ از اروپا به انگلستان و در سال ۱۶۰۹ به آمریکا رسید. در سال ۱۸۱۷، یعنی ۲۰۰ سال پس از چین، اولین جعبه مقوایی تجاری و در سال ۱۸۵۰ مقوای راه‌راه اختراع شد. این مقوا جایگزین جعبه‌های چوبی در تجارت شد. قرن بیستم روشن‌ترین دوران برای کاغذ و مقوا بود.
سخن پایانی
بسته بندی برای رسیدن به این حد از زیبایی و کابردی بودن مسیری طولانی طی کرده است: از زمان استفاده از برگ و میوه‌ها به عنوان ظروف گرفته تا رسیدن به دوران بسته بندی شیشه‌ای و چوبی و بعدتر رسیدن به عصر فلز در صنایع بسته بندی. نقش ناپلئون بناپارت در تولید کنسرو غیرقابل چشم پوشی است؛ تصور کنید اگر ناپلئون چنین درخواستی نداده بود، صنعت کنسروسازی الان در چه مرحله‌ای قرار داشت؟
با وجود سال‌ها استفاده از مواد مختلف برای بسته بندی هنوز راهی طولانی پیش رو است. امروزه مصرف‌کنندگان ترجیح می‌دهند از محصولات سبزتر استفاده کنند. محصولاتی که آسیبی به محیط زیست وارد نکنند. شرکت‌های مختلفی برای استفاده از مواد بازیافتی در صنعت بسته‌بندی دست به تحقیقات گسترده زده‌اند و در خیلی از موارد هم موفق بوده‌اند. باید منتظر ماند و دید که این صنعت در آینده به چه مسیری پیش می‌رود.
۲۱۲۱
