هرچند از ابتدای سال جاری تاکنون حوادثی چون کشته شدن 12 کارگر در انفجار معدن زغال سنگ باب نیزوی کرمان رخ داده است اما به گفته مدیر‌کل سازمان بازرسی کار وزارت کار که از کاهش حوادث ناشی از کار خبر داده، میزان حوادث ناشی از کار در کشور ما کمتر از میزان استاندارد جهانی است.
«چهاردرصد از تولید ناخالص داخلی هر کشور صرف جبران خسارات ناشی از کار می‌شود که این رقم در کشور ما کمتر از دو درصد است.» این گفته وزیر کار و امور اجتماعی است که به نوعی می‌خواهد نشان دهد با وقوع هر حادثه در حین کار چه میزان از کشور متضرر می‌شود. از سوی دیگر به گفته مدیر کل بازرسی کار وزارت کار «براساس تحقیقات انجام شده و طبق آمارهای غیررسمی، فوت هر کارگر ماهر چهار میلیارد تومان هزینه دارد و هفت هزار و 200 روز کاری از بین می‌رود.» این نیز خود نشان‌دهنده آن است که با فوت هر کارگر ماهر از نظر اقتصادی چه ضربه‌ای به واحدهای اقتصادی کشور وارد می‌شود. با وجود این اهمیت، براساس گزارش‌های رسمی سازمان بین‌المللی کاردر سال 2006، سالانه 270 میلیون حادثه ناشی از کار اتفاق افتاده که نزدیک به دو میلیون و 200 هزار کارگر جان خود را از دست داده‌اند. علاوه بر این، طبق استاندارد جهانی به ازای هر 100 هزار نفر یک حادثه رخ می‌دهد که در کشور ما طبق ادعای مدیر کل بازرسی کار وزارت کار میزان حوادث ناشی از کار کمتر از میزان استاندارد جهانی است.
آمار تأمین‌اجتماعی
در کشور ما براساس اعلام سازمان تأمین‌اجتماعی، در سال 1385 بیش از 21 هزار حادثه کار در کشور اتفاق افتاده و در سال 86 با رشدی معادل 9 درصد، تعداد حوادث کار به 23 هزار مورد افزایش یافته که از این تعداد، بیش از دو هزار و 100 نفر بر اثر این حوادث و بیماری‌های ناشی از آن دچار فوت یا از کارافتادگی شده‌اند. بر این اساس حوادث ناشی از کاری که در طول سال 87، منجر به فوت شده‌اند نیز 83 نفر بوده است. اما آمارهای وزارت کار نیز نشان می‌دهد، رشد حوادث ناشی از کار منجر به فوت در سال‌های 80 تا 84 به طور متوسط 13 درصد بوده که رشد و شدت حوادث منجر به فوت در سال گذشته به حدود 9 درصد کاهش یافته است.
همه این آمارها تا قبل از سال جاری اعلام شده‌اند و تاکنون مسئولان وزارت کار در این مورد آمار خاصی ارائه نکرده‌اند. بعد از وقوع حادثه‌ای در معدن باب نیزوی کرمان نیزکه منجر به فوت12 کارگر شده بود، به دلیل حساس‌تر شدن موضوع حوادث ناشی از کار همچنان سکوت در کار مسئولان بود و انگار زمان برای اعلام کاهش حوادث ناشی از کار فراهم نبود. اما با وجود رخ دادن چنین حادثه‌ای در این پنج ماهه اول امسال، ابراهیم سلطانی نسب ـ مدیر بازرسی کار وزارت کار ـ در گفت وگو با خبرنگار «خبر» هرچند آمار دقیقی در مورد میزان حوادث ناشی از کار کشور ارائه نمی‌کند اما از کاهش این میزان خبر می‌دهد. وی در این مورد اظهار می‌کند: «حوادث ناشی از کار دارای سه رکن کارگر، کارفرما و مسائل مربوط به تولید دارد که در وزارت کار به دو موضوع اولی بیشتر توجه شده است. چرا که خیلی از حوادث ماهیت کارگری و کارفرمایی دارند.»
خطای انسانی
گزارش‌های وزارت کار نیز مهر تأییدی است بر ادعای این مقام مسئول. چرا که بر این اساس بیش از 90 درصد حوادث ناشی از کار بر اثر خطاهای انسانی رخ می‌دهد که از این رقم 70 درصد به دلیل رعایت نکردن اصول ایمنی توسط کارفرما و 20 درصد نیز مربوط به کارگران است.
سلطانی‌نسب به سخنانش اضافه می‌کند: «در بعضی مواقع نیز ممکن است حوادث مربوط به مسائل در روند تولید باشد، مثلاً به دلیل نقص در یکی از دستگاه‌های تولید حادثه‌ای رخ بدهد.»
موضوع دیگر که این مقام مسئول در مورد آن توضیح می‌دهد، مربوط به ارائه کمک‌های سازمان بین‌المللی کار به ایران است که در اجلاس سال گذشته این سازمان، نماینده کارگران ایران در سخنرانی خود از این موضوع انتقاد و عنوان کرده بود که اگر این سازمان به ایران خدمت‌رسانی کند دیگر شاهد بروز حوادثی چون حادثه تلخ شازند اراک نخواهیم بود. در حادثه واحدی در زرند کرمان در آن سال بیش از 30 کارگر جان خود را از دست داده بودند. سلطانی‌نسب در این مورد بیان می‌کند: «این سازمان خدمات فنی و مهندسی در مورد آموزش بازرسی‌ها از کار ارائه می‌کند.» این جمله نشان‌دهنده آن است که این کمک‌های سازمان بین‌المللی کار آن خدماتی نیست که نماینده‌های کارگری کشورمان در سال گذشته از این سازمان بین‌المللی خواسته بودند. در این مورد یکی از نماینده‌های کارفرمایان در سازمان بین‌المللی کار نیز عنوان می‌کند: «هرچند این سازمان آموزش‌هایی از مرکز تورین کانادا ارائه می‌کند اما آنچه که ما استفاده می‌کنیم مسائل فنی و نظرات کارشناسی است.» مرتضی رجبی در گفت وگو با خبرنگار «خبر» در ادامه عنوان می‌کند: «هرچند آماری از حوادث ناشی از کار نداریم اما واقعیت این است که طی سنوات گذشته و حال، اقدامات مطلوبی در جهت رخ ندادن این حوادث انجام شده است.» وی با اشاره به وجود آمارهای متفاوت از حوادث ناشی از کار می‌افزاید: «سازمان تأمین اجتماعی در این مورد یک آماری دارد که با توجه به تعاریف خود از حوادث ناشی از کار است و وزارت کار هم که از این موضوع یک تعریف خاص دیگری دارد، آماری دیگر ارائه می‌کند که بعضاً نیز این دو آمار با هم مغایرت دارند.»
پیشگیری
رجبی با اشاره به افزایش بازرسی‌های کار وزارت کار در سال جاری خاطرنشان می‌کند: «علاوه بر این، وزارت کار یک سری کارها را برای پیشگیری بهتر به بخش خصوصی واگذار کرده است.»
یکی از نماینده‌های سابق کارگران در شورای عالی حفاظت فنی نیز در این مورد به فعال‌تر شدن این شورا اشاره می‌کند و به خبرنگار «خبر» می‌گوید: «در سال جاری شورای عالی حفاظت فنی با توجه به بخش‌نامه‌های این شورا فعال‌تر شده است که می‌تواند با اقدامات خود حفاظت فنی واحدها را بالا ببرد.» عیوضی در این مورد تصریح می‌کند: «چون این بخشنامه‌ها قدیمی بودند قرار شده بازنگری در آن‌ها صورت بگیرد که ضریب ایمنی واحدها را بالا خواهد برد.»
نظر شما