سردخانه کانکسی چیست؟
نگهداری مواد خوراکی فاسد شدنی، همواره یکی از مهمترین دغدغههای بشر بوده است. نگهداری مواد غذایی به مدت نسبتاً طولانی به طوری که از کیفیت آن کاسته نشود، نیازمند محیطی با دمای پایین است. در گذشته از یخهای طبیعی به منظور ساخت یخچال استفاده میشد. با پیشرفت تکنولوژی از سیستمهای برودتی که با برق کار میکنند، برای سرمایش استفاده میشود. به این شکل انواع یخچالهای خانگی و صنعتی و همچنین سردخانه های صنعتی و نیمه صنعتی برای نگهداری انواع گوشت، میوه، دارو و هر نوع ماده فاسد شدنی مورد استفاده قرار گرفته است. سردخانهها یا کلد رومها بر حسب نوع کارکرد و ساختارشان به انواع مختلفی تقسیم میشوند. در این مقاله قصد داریم با سردخانه کانکسی و انواع آن بیشتر آشنا شویم.
آشنایی با کلد روم و انواع آن
کلد روم یک فضای واحد است که توسط تجهیزات مخصوصی دمای آن تا نقطه مطلوب پایین آمده و ثابت نگه داشته میشود. دمای مطلوب کلد روم به نوع محصولی که در آن نگهداری میشود بستگی دارد. به عنوان مثال برای نگهداری گوشت به دمای زیر صفری نیاز است، در حالی که برای نگهداری برخی میوهها دمای 3 تا 5 درجه بالای صفر مطلوب خواهد بود.
سیکل مورد استفاده در سردخانهها عمدتاً سیکل تبرید تراکمی است. این روش با استفاده از چهار مرحله و با تغییر فاز یک سیال عامل که به آن گاز مبرد میگویند از مایع به گاز و بلعکس، میتواند گرمای داخل کلد روم را جذب و به فضای بیرون منتقل کند.
تجهیزات اصلی مورد استفاده در ساخت سردخانه به قرار زیر است:
· کمپرسور که وظیفه آن افزایش فشار مبرد است
· کندانسور که وظیفه آن انتقال گرمای مبرد به محیط بیرون است
· دستگاه انبساط که وظیفه آن ایجاد افت فشار در مبرد است
· اواپراتور که وظیفه آن انتقال گرمای محیط سردخانه به مبرد است
· دستگاههای کنترلی و ایمنی مانند فیلترها، شیرهای سرویس و اطمینان و تابلوبرق و...
سیکل تبرید تراکمی در سالهای 1800 رایج شد ولی بیشتر از 30 سال طول کشید تا اولین دستگاه تبرید تراکمی ساخته شود. در ابتدا از آمونیاک و دی اکسید کربن به عنوان مبرد استفاده میشد، اما بعدها از گازهای CFC که خواص حرارتی بهتری داشتند در سیکل برودتی استفاده شد.
سردخانهها امروزه از تجهیزات پیشرفتهتری استفاده میکنند که راندمان و ایمنی در آنها بسیار زیاد است. کلد رومها بر حسب کاربردشان به انواع مختلفی تقسیم میشوند.
به عنوان مثال در یک دستهبندی میتوان بر حسب دما سردخانهها را تقسیم کرد. کلد رومهای بالای صفری که دمای آنها چند درجه سانتیگراد بالاتر از صفر است و کلد رومهای زیر صفری که دمای آنها چند تا چند ده درجه سانتیگراد زیر صفر است.
سردخانهها البته انواع دیگری نیز دارند، به عنوان مثال تونل انجماد نیز یک نوع کلد روم است که در آن دمای محصول به سرعت کاهش یافته ولی مدت زمان نگهداری در آنها کم است.
تمام انواع سردخانهها به یک فضا یا به عبارتی به یک اتاق نیازدارند که در مقابل حرارت عایق باشد. با توجه به این موضوع نوع خاصی از کلد رومها وجود دارند که به سردخانه های کانکسی معروفند. در ادامه مقاله آشنایی با سردخانه های کانکسی به معرفی و بررسی این مدل از کلد رومها خواهیم پرداخت.
سردخانه کانکسی و انواع
تا به اینجا با کلد روم آشنا شدیم و به چند مورد از انواع آن اشاره کردیم. یکی از انواع سردخانه ها، نوع کانکسی آن است. کانکس یک سازه پیشساخته است که میتواند به راحتی جهت اسکان افراد و یا انبار کردن در محلی مورد نظر نصب شود. کانکسها در موارد مختلفی استفاده میشوند، هرچند که ایده اولیه استقرار سریع و سکونت موقت بوده است، امروزه نوع صنعتی آن نیز برای کاربردهای مختلف ساخته میشود. از جمله انواع کانکسها میتوان به کانکس فروشگاهی، کانکس خدماتی، کانکس آشپزخانهای، کانکس انبار کالا، کانکس نظامی و کانکس سردخانهای و ... اشاره کرد.
سردخانه کانکسی که با نام کانکس سردخانهای نیز شناخته میشود، یک نوع کلد روم است که فضای آن یک کانکس از پیشساخته است. بیشترین کاربرد این مدل از کلد رومها در صنایع پروتینی، صنایع لبنی، میوه و صنایع دارویی است. البته با توجه به آنکه شرایط نگهداری هر کدام از این محصولات با یکدیگر متفاوت است، نحوه ساخت سردخانه نیز در آنها منفاوت خواهد بود.
ساختار سردخانه های کانکسی به دو قسمت تقسیم میشود، سازه کانکس و تجهیزات سرمایشی. سازه کانکس باید به گونهای طراحی شود که علاوه بر آن که دارای استحکام و فضای کافی برای نگهداری حجم مشخصی از کالا را داشته باشد، بتواند از ورود گرمای بیرون به داخل جلوگیری کرده و عایق حرارتی باشد تا مصرف انرژی را کاهش دهد. تجهیزات سرمایشی نیز همان طور که گفته شد، با توجه به سیکل تبرید تراکمی دارای قطعات مختلفی است که با توجه به شرایط نگهداری محصولات باید به گونهای انتخاب شوند که توان کاش دما تا نقطه مطلوب را داشته باشند. به عنوان مثال نحوه انتخاب کمپرسور برای سردخانه به ظرفیت برودتی، دمای تبخیر و دمای تقطیر و همچنین نوع مبرد سیستم بستگی دارد.
سردخانه کانکسی به سه دسته تقسیم میشوند:
- ثابت
- متحرک
- ویتزینی
مدل ثابت برای نصب در فضاهای بسته و باز قابل استفاده هستند و نیاز به ساخت اتاق برای احداث کلد روم را از بین میبرند.
مدل متحرک، طوری طراحی میشوند که بتوان آنها را توسط جرثقیل یا لیفتراک حمل کرد. در طراحی آنها تجهیزاتی مانند قلابهای مخصوص و یا محل مناسب جهت قرار گیری شاخکهای لیفتراک تعبیه شده است. کاربرد این کلد روم در شرایط موقتی مناسب است.
نوع دیگری از سردخانه های کانکسی وجود دارند که مجهز به ویترین جهت نمایش محصولات داخل، بدون نیاز به باز شدن درب کلد روم میباشند. از این نوع سردخانهها در فروشگاههای مواد غذایی استفاده میشود.
2121