خروج از زمین سوخته

طبق گزارشات بدست آمده ۲۶ راکت شلیک شده که یکی از آن ها به محوطه داخلی سفارت ایران در کابل اصابت کرده که در نتیجه آن آسیب های جزیی به برخی تاسیسات و تجهیزات سفارت وارد شده است. یکی از اهداف مهم شلیک ها منطقه وزیر اکبرخان است که در آن سفارت های کشورهای دیگر دیوار به دیوار یکدیگر قرار دارند و اینطور نیست که تنها سفارت ایران هدف اصلی آن باشد و می توان دلیل آن را ایجاد هراس و وحشت برای نیروهای خارجی و مردم افغانستان دانست. حتی در سال های گذشته نیز طی زمانی که حزب اسلامی حکمتیار کابل را موشک باران می کرد چند راکت به داخل سفارت ایران اصابت کرد و یک بار هم به دیوار مشترک دو کشور ایران و ترکیه برخورد کرد. اما برای بررسی مسائل امنیتی افغانستان و بحران در این کشور باید نگاهی کلان به تحولات آن داشت.وضعیت افغانستان در پی سیاست های اشتباه طی ۱۸ ساله گذشته وخیم تر از همیشه به نظر می رسد و هیچ امیدی را برای بهتر شدن اوضاع باقی نگذاشته است.

وضعیت فعلی را می توان نتیجه اشتباهات و برداشت غلط کشورهایی تلقی کرد که در همواره بیشترین نفوذ را در افغانستان داشته اند. مردم این کشور پس از ۴۰ سال جنگ، بی خانمانی، آوارگی و فقر انتظار دارند که قدرت های بزرگ به علاوه کشورهای همسایه یک سیاست اصولی و مناسب را در پیش بگیرند تا بلکه بتواند پس از مدت ها از این وضعیت رهایی یابند. مردمی که زمانی در مبارزه غرب با کمونیسم پیشتاز بودند و هم اکنون این کشورها افعانستان را به حال خود رها کرده اند به طوری که با بدتر شدن اوضاع شاهد وخامت وضعیت امنیتی در این کشور نیز هستیم که انفجارهای پی در پی در روزهای اخیر گواه بر این موضوع است. اگر این اقدامات کار گروه طالبان باشد باید پرسید که کدام کشورها ذهنیت قدرت این گروه را در اذهان عمومی تقویت کرده اند؟ اگر کار گروه تروریستی داعش نیز باشد در این صورت هم نتایج سیاست های غلط در منطقه و خاورمیانه سبب بروز چنین اتفاقات ناگواری شده است که در این راستا اهمیت و نقش کشورهای دنیا برای ایفای نقش و مسئولیت پذیری بیش از پیش پررنگ تر می شود. البته برای حل این بحران حاکمیت و مسئولین کشور به دور از فشارها و نفوذهای سیاسی خارجی نقش بسزایی برای پیشبرد امور و بدست گرفتن ابتکار عمل دارند. ضمن اینکه باید مشخص شود که مسئولیت انفجارهای اخیر متوجه گروه طالبان بوده یا خیر. اگر اینگونه اقدامات تروریستی از سوی آنان انجام نمی شود باید پرسید که چرا به آتش بس تن در نمی دهند. وقتی که آتش بس هم پذیرفته نمی شود به طور طبیعی طالبان مسئول این گونه از اقدامات خواهد بود.

در حال حاضر بزرگترین چالش رسیدن به یک آتش بس سراسری و فراگیر بین دولت افغانستان و گروه طالبان و دیگر گروه های ستیزه جو است که اولین و مهمترین قدم برای حل بحران و برقراری ثبات در کشور تلقی می شود. در این بین تکلیف دیگر گروه های تروریستی مانند داعش که از مناطق دیگر اعزام می شوند مشخص خواهد شد؛ همانطور که می دانیم این گروه تروریستی دارای پایگاه اجتماعی در افغانستان نیست و بسیاری از نیروهایی که به این کشور آمده اند از آسیای مرکزی و خاورمیانه در افغانستان مستقر شده اند و علیه امنیت و ثبات در افغانستان فعالیت می کنند.

از سویی ایالات متحده آمریکا نیز قصد دارد تا تعدادی از نیروهای خود را از خاک افغانستان خارج کند و تنها تعداد محدودی را برای حفظ امنیت سفارتخانه و دیگر اقدامات امنیتی و اطلاعاتی را در این کشور نگهدارد. اینگونه خروج و پشت سر گذاشتن یک زمین سوخته دور از شأن کشوری است که ادعای ابرقدرتی جهان را دارد و سالها مردم افغانستان را گروگان سیاست های خود کرده بود.باید دید با روی کار آمدن دولت جدید در آمریکا افغانستان با دیگر کشورها به آن وفاق منطقه ای مورد نظر دست پیدا می کند یا نه. آمریکا و دیگر قدرت های جهان در افغانستان مسئولیت بزرگی داشتند که آن را ایفا نکردند و امیدواریم که دولت جو بایدن فضای همکاری های جدید را با دیگر کشورهای منطقه به وجود آورد تا این خلا موجب تقویت گروه های تروریستی نشود. درک و پذیرفتن واقعیات منطقه از سوی دولت تازه آمریکا می تواند پدیدآورنده فضای مثبت و مفیدی باشد.

این کشور همواره خود را بی نیاز از مشاوره با دیگر کشورهای همسایه و منطقه دیده است و همین موضوع سبب شده تا نیازهای اصلی مردم افغانستان نیز نادیده گرفته شود. ایالات متحده آمریکا تا کنون ۸۰۰ میلیارد دلار در افغانستان هزینه کرده است که ۱۰۰ میلیارد دلار آن در حوزه های توسعه اقتصادی بوده است که از این مبلغ حدود ۳۶ میلیارد دلار نیز مفقود شده و سرنوشت آن مشخص نیست. بخش دیگر آن نیز مربوط به هزینه های لجستیکی و حق ماموریت سربازان آمریکای بوده است و از همین رو برای کمک به مردم افغانستان چیز دیگری باقی نمانده است. به طور کلی این ۸۰۰ میلیارد دلار عمدتا صرف هزینه های جنگی شده که سود آن به جیب شرکت های اسلحه سازی و پنتاگون رفته است. تغییر در چنین مواردی ضروری است به طوری که پژوهشگران آمریکایی نیز به این نتیجه رسیده اند. تحقیقات ۶ ساله و جامعی که در این زمینه انجام شده و اگرچه محرمانه بوده بخش هایی از آن توسط برخی رسانه ها منتشر شده که در آن آمده است، نه تنها هیچ امیدی برای بهتر شدن اوضاع با ادامه حضور نیروهای آمریکایی نیست، بلکه تداوم آن به فساد، تنش و بی ثباتی در افغانستان دامن می زند. چنین مسائل مهمی باید مدنظر دولت جدید آمریکا قرار گیرد؛ همچنین کشورهایی مانند پاکستان، ایران، چین، هند، روسیه و غیره باید به همراه قدرت های جهانی باید فضایی را به منظور حل بحران افغانستان به وجود آورند.
 

310311