خبرهای خوب برای ایران و منطقه در راه است...

مهسا مژدهی: وزیر امور خارجه کشورمان از ابتدای هفته راهی سفری مهم به کشورهای عربی منطقه شد. او ابتدا به دوحه قطر رفت و بعد در عراق با استقبالی چشم گیر رو به رو شد و سپس راهی عمان، دوست قدیمی ایران شد. این سفرها در شرایطی شکل گرفت که منطقه روزهای حساسی را پشت سر می گذارد. مذاکرات وین درجریان است و بعید نیست که به زودی برجام بار دیگر به مدار بازگردد و همین امر در منطقه باعث ایجاد تکاپوی زیادی شده است.چرا سفر ظریف به سه کشور عربی مهم است؟ ایا خبرهای خوشی برای ایران و امنیت خاورمیانه در راه است؟

درخبرآنلاین با امیر موسوی کارشناس مسائل خاورمیانه و مدیر مرکز مطالعات استراتژیک  و روابط بین الملل  به گفتگو نشسته ایم:

دلیل سفر ظریف در شرایطی که تیم مذاکره کننده ایرانی در وین است، به کشورهای منطقه یعنی قطر، عراق و عمان چه بود؟

این سفر، سفر بسیار مهمی است که علاوه بر روابط دو جانبه با این کشورها، که در مورد قطر روابط تجاری داریم و با عراق مطالبات مالی مان هم حل شده در این سفر که مشخص شده چطور پرداخت شود، از جمله بحث خرید واکسن از روسیه وچین که با پول هایی که در کشور عراق است پرداخت خواهد شد که حدود 5 یا شش میلیارد آنجا به خاطر تحریم ها مانده و ظاهرا بغداد توانسته راه کاری پیدا کند. در عمان هم سلطان جدید منصوب شده و این سفر برای تنظیم روابط جدید و بازنگری روابط گذشته ضروری است.

برخی معتقدند که این سفر در ارتباط با تحولاتی است که در منطقه جریان دارد. گفته می شود که مقامات ایران و عربستان دیدارهایی در بغداد داشته اند... ایا می توان رفتن ظریف به تعدادی از کشورهای عربی را با مساله گسترش همکاری های منطقه ای و اشتی با عربستان مربوط دانست؟

دو پرونده مهمی در کنار این سفرهای عمومی دنبال می شود. اول بخش بهبود روابط با ریاض است که نشانه هایش را هم در گفته های شاهزاده بن سلمان دیدیم که تحول بزرگی بوده و یکی دیگر هم بحث تسهیل پیشروی مذاکرات در وین است. من فکر می کنم که این سفرها که انجام شده مربوط به این دو موضوع اصلی است و از آن طرف هم یمنی ها مساله یمن را دارند یک سره می کنند و کمتر از سه کیلومتر مانده تا مارب را تصرف کنند. مارب مرکز نفتی و گازی یمن است و بسیار منطقه مهمی است. اگر این اتفاق بیفتد شمال یمن کلا در دست انصارالله خواهد بود. عربستان در این شش سال هزینه کرد و نتیجه نگرفت. فقط در همین سه ماه هزینه زیادی شده اما شکست خورده است.

این به آن معناست که نوع دیگری از دیپلماسی با توجه به تغییرات در ایالات متحده و تغییر رفتار سعودی ها در پیش است؟

خود عربستان برنامه های اقتصادی مهمی دارد که به 2030 معروف است. یمن عربستان را درگیر کرده و الان بن سلمان به گونه ای به دنبال این است که در منطقه به نوعی ارامش ایجاد شود. از سوی دیگر ریاض می داند که پشتیبانی امریکایی اش را هم با آمدن بایدن از دست داده است.  بایدن مجبور است که رفتاری متفاوت با بن سلمان نشان دهد که جنایت های وحشتناکی انجام داده اند. 

شرایط یمن قوی تر از قبل شده و تحولات در منطقه به نفع محور مقاومت است. ما انتخابات در دمشق را داریم. حزب الله و فلسطینی ها قوی تر شده اند. در بحرین هم تحولات به نفع مقاومت است.

از آن سمت هم آمریکا هم به دنبال ایران می دود تا با ایران در وین مذاکره کند ولی ایران قبول نمی کند. در این سفر ظریف این دو موضوع را دنبال می کند. تیم بسیار خوبی همراه خودش دارد. اگر بین ریاض و تهران ارامشی برقرار شود،‌ منطقه ارام می شود و شرایطی بهتر ایجاد می شود. اگر توافق ایجاد شود سیاست امریکا تضعیف و رژیم صهیونیستی هم منزوی می شود.

صحبت های بن سلمان نشان می دهد که او راه دیگری جز توافق ندارد اگر که بخواهد شرایط در یمن را بهبود بخشیده یا مشکلات داخلی اش را حل کند، نفعش در ارتباط با ایران است. واقعا جمهوری اسلامی ایران امکاناتی در منطقه دارد که کشور دیگری ندارد. ریاض هر چقدر تلاش کرد نتوانست حضور ایران را کمرنگ کند و مخالفان را تقویت کند. او حتی در مقابل تحریک امریکا علیه ایران هم شکست خورد. او دید که تلاش هایش نتیجه معکوس داده است.

دستاوردی که مرتبط با خود این کشورها به دست می آید چطور است؟ ما می دانیم که ایران با هر سه این کشورها روابط خوبی دارد. حضور ظریف در دوحه  و بغداد و مسقط چه دستاوردی را برای ایران و این کشورها خواهد داشت؟

در رابطه با عراق دو مساله خوب بررسی شده. یکی بحث ایجاد ارامش برای انتخابات پارلمانی شش ماه اینده است. ظریف با همه طرف ها کرد، شیعه، سنی روسای پارلمان و .. داشت. این نشان دهنده جایگاه ایران در قلب کل ملت عراق است. استقبال گرم گروه های مختلف از اقای ظریف نشان دهده جایگاه ایران در میان همه گروه هاست. توافقات خوبی انجام شد و زمینه سازی برای ایجاد ارامش هم انجام گرفته است. حرف ایران مورد احترام دوست دارانش در عراق است.

دوم بحث بدهی ها است. این بدهی ها در بانک باقی مانده بود. سال ها دولت های بغداد نمی توانستند به ایران پولش را بابت انرژی و برق و .. پرداخت کنند و به میزان پنج، شش میلیارد دلار رسیده بود. ایران با همه این مشکلات کمک به عراق را قطع نکرد و همچنان برق این کشور را تامین می کند و همچنین گاز را به صورت مستمر و روزنه گاز صادر می کند. گاز یا برق ایران اگر قطع شود بحرانی در عراق ایجاد می شود. چون هیچ کشوری نتوانسته از این نظر به عراق کمک کند. امریکا خیلی تلاش کرد که عراقی ها را منصرف کند اما جایگزینی اصلا نمی توانست ایجاد کند. نفت عراق وقتی فروخته می شود پولش به خزانه امریکایی ها می رود. با این حال آنها نتوانسته اند که کاری برای مساله انرژی و.. در این کشور بکنند.

این دو موضوع به جای خوبی رسیده و قبل از سفر ظریف هم رییس بانک تجارت عراق به امریکا رفت و خبرهای خوبی اورد. به نظر می رسد که بخشی از این پول هایی که ایران داشته قرار است برای خرید های ایران چه واکسن و چه غیر از آن پرداخت شود. کالاهایی از جمله روغن و شکر و گندم و... تعیین شده که عراق به جای ایران پولش را می پذیرد. ظاهرا رییس جمهور و نخست وزیر بشارت های خوبی داده اند. بحث مرزها و ویزا و... هم بررسی شده است.

در مورد قطر ، کشوری است که ایران به دادش رسیده . فضایش را در اختیار هواپیماهای قطری گذاشت،‌ هم بنادر را در اختیار گذاشت . به ویژه در ماه های اولیه تحریم قطر ایران به شدت کمک کرد و جایگاه خوبی هم به خاطر این برخورد انسان دوستانه به دست اورد. آنها کار های خوبی انجام می دهند با ایران. هم از نظر تجاری و هم مالی و به نظر می رسد که اجازه هایی هم گرفته اند و تحریم ها زیاد موثر نیست. الان قطر نه تنها رابطه را قطع نکرده بلکه بیشتر هم کرده است. البته ایران و قطر مشکلاتی هم با هم در فلسطین و سوریه و یمن و.. دارند. اما به نظر من بحث های دیپلماسی با آنها بسیار می توانند علاوه بر مبادلات مالی و تجاری موثر باشد.

در مورد عمان روابط بسیار خوب است. مبادلات تجاری بالاتر رفته. شهروندان ایرانی همچنان بدون ویزا می توانند سفر کنند. عمانی ها اماده اند همکاری های خوبی انجام دهند. آنها در بهبود مسائل بین المللی و منطقه ای هم موثر هستند. عمان متولی گفتگوی عربستان و یمن است و بعید نیست که سفر ظریف هم در همین زمینه موثر باشد. روابط با عمان بسیار خوب است. سیاست خارجی این کشور متعادل و آرام است.

>>> این مطالب را هم بخوانید:
ظریف: ظاهرا یک بام‌ و دوهوا ممکنه!
ظریف با مذاکره کننده ارشد دولت نجات ملی یمن دیدار کرد
حسین:برای نزدیک کردن دیدگاه ایران و کشورهای حاشیه خلیج فارس در تلاش هستیم

312 310