سینما در مقام یک هنر ـ صنعت ـ رسانه در جهان انسان معاصر به واسطه جذابیت‌های ذاتی و البته وسوسه‌های شغلی که نام و نان را توامان به ارمغان می‌آورد، بیش از دیگر هنرها مورد توجه جوانان قرار گرفته است.
خیل کثیری از علاقه‌مندان این هنر تحت عناوین و القاب «عشق فیلم» و دیگر اصطلاحات مرسوم، همه چیز خود را به پای این آیینه جادو قربانی می‌کنند تا شاید نام و نان خویش را به این واسطه، رونق بخشند و منزلت اجتماعی خود را نیز ارتقاء دهند. سوگلی این کعبه آمال هم بیش از هر چیز بازیگری است.
این روزها میزان تقاضای بازیگری به حدی رشده کرده که دیگر مراکز دولتی آموزش هنر در دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی، پاسخگوی خیل عظیم متقاضیان این عرصه نیست. بر همین اساس بویژه در دهه گذشته، شاهد رشد قارچ‌گونه آموزشگاه‌های آزاد بازیگری در سطح کشور و بویژه در پایتخت هستیم که البته بسیاری از آنان از سر سوداگری و سودآوری مالی بنا شده‌اند و در واقع از این تقاضای فرهنگی، بهره‌وری تجاری می‌کنند. هرچند بسیاری از هنرجویان این مراکز نیز به قصد سرمایه‌گذاری اقتصادی و آینده‌نگری مالی به هزینه‌های سنگین این آموزش تن می‌دهند و شهریه بالای امروز را به قیمت شهرت بالاتر فردا متقبل می‌شوند.
آسیب‌شناسی آموزشی
البته در این مجال قصد نداریم با سوءظن به این آموزشگاه‌ها نگاه بیندازیم، چه بسیار هنرمندان و بازیگران خوبی که از همین آموزشگاه‌ها به عالم بازیگری پای گذاشتند و حتی به ستاره سینمایی بدل شدند.
بهرام رادان و ترانه علیدوستی دو بازیگر سینمایی هستند که همین مسیر را برای ستاره شدن پیموده‌اند، اما تعدد و تنوع این مراکز در سال‌های اخیر با توجه به بازخورد و اثربخشی آنها در جامعه هنری، موضوعی است که نمی‌توان به سادگی از آن گذشت و مستلزم نوعی آسیب‌شناسی است.
حمید سمندریان، مدیر یکی از آموزشگاه‌های آزاد سینمایی معتقد است موفقیت یا عدم‌موفقیت یک فرد در انتخاب حرفه بازیگری در مرحله اول به خود شخص بستگی دارد و کلاس‌های آموزش بازیگری، کارگاه ساخت و پرورش بازیگر نیست. او یکی از مسائل عمده گرایش افراد به هنر بازیگری را جذابیت‌های ظاهری می‌داند و می‌گوید: «ملاک انتخاب افراد برای حضور در کارگاه‌های آزاد بازیگری اشتباه است؛ به این معنا که در مرحله اول بنا بر جذابیت‌های ظاهری که در این حرفه وجود دارد و بدون کوچک‌ترین شناخت و علاقه واقعی به هنر بازیگری رو می‌آورند.»
او ادامه می‌دهد: «هدف اغلب مراجعان به آموزشگاه‌های بازیگری، ستاره‌شدن است و مشکل از همین طرز تفکر ناشی می‌شود. چرا که در واقع آنان به دنبال یادگیری نیستند و می‌خواهند یک‌شبه هنرپیشه شوند.»
آموزش، شرط لازم برای بازیگرشدن
مهدی فخیم‌زاده، کارگردانی که در اغلب مجموعه‌های تلویزیونی از هنرجویان بازیگری کارگاه آموزشی خود استفاده می‌کند و لیلا برخورداری در مجموعه تلویزیونی «خواب و بیداری» یا انوشیروان فاطمی در «بی‌صدا فریاد کن» نمونه‌های عینی آن هستند، درباره کارکرد آموزشگاه آزاد بازیگری می‌گوید: «تحصیلات آکادمیک برای حضور در حرفه بازیگری یا هر رشته هنری لازم و ضروری است، اما شرط کافی نیست، کما این که بسیاری از بازیگران خوب ایرانی از تحصیلات آکادمیک بی‌بهره‌اند، اما بازیگران قابلی از آب درآمدند.»
او تاکید می‌کند: «به نظر من آموزش بازیگری امری غیرقابل انکار در سینماست؛ اما مسئله‌ای که در هنر بازیگری وجود دارد این است که فرد فی‌نفسه نمی‌داند برای بازیگرشدن ساخته شده است یا خیر و تا آموزش نبیند، متوجه این مطلب نمی‌شود.»
رسول صدرعاملی، کارگردانی که ترانه علیدوستی را برای بازی در فیلم «من ترانه 15 سال دارم» از یکی از آموزشگاه‌های سینمایی انتخاب کرده، معتقد است طی سه دهه گذشته کیفیت کار بازیگری به شکل چشمگیری افت کرده و اغلب بازیگران حاضر در حرفه نمایش در ارائه نقش‌های خود دچار تکرار شده‌اند.
این کارگردان در توضیح کیفیت کارگاه‌های آموزشی آزاد سینما بویژه در حوزه بازیگری می‌گوید: «در بخش خصوصی بجز چند آموزشگاه بازیگری که واقعا کاربلد هستند، بقیه صرفا به دلیل انبوه متقاضیان برای ورود به حرفه بازیگری تاسیس شده‌اند و متاسفانه در اغلب آنها هم شاهد بوده‌ایم که با تکیه بر اسم یک هنرپیشه معروف در تبلیغات، جوانان علاقه‌مند را جذب کلاس‌هایشان کرده‌اند و متاسفانه در بسیاری موارد بازده هم نداشته است.»
محمود عزیزی، بازیگر باسابقه تئاتر و سینما نیز در این باره می‌گوید: «در کجای دنیا که بگردید این تعداد از آموزشگاه‌های آزاد را نمی‌بینید و هیچ‌کس در هیچ گوشه دنیا نیز نمی‌تواند بگوید بعد از دو الی سه ماه می‌توان بازیگر شد.»
این استاد دانشگاه تهران می‌افزاید: «از سوی دیگر مگر ما در کل کشورمان چقدر استاد و معلم دانش‌آموخته و معتبر داریم که اینقدر ادعای داشتن آموزشگاه‌های آزاد را داریم و در نهایت آیا به تعداد این آموزشگاه‌های آزاد که در هر ترم حداقل 40 الی 50 نفر را جذب می‌کند ما خروجی بازیگر حرفه‌ای هم داریم؟»
در تایید صحبت‌های این استادان و هنرمندان سینما باید گفت بسیاری از این آموزشگاه‌ها نه از سر درد و دغدغه هنری یا پاسخ علمی به تقاضای زیاد جامعه که به خاطر سودآوری مالی آن سر برآورده‌اند و تعداد زیادی از آنها نیز مجوز قانونی این مراکز را ندارند.
علی‌اکبر عالمی، مدرس دانشگاه با اشاره به این که هر زمان و در هر مکان باید بر کار آموزش بازیگری نظارت کرد، معتقد است: «بازرسان و ناظرانی صاحب صلاحیت باید بر کار آموزشگاه‌های سینمایی نظارت کنند. این ناظران و بازرسان باید اشراف کافی به حرفه سینما داشته باشند و هر کدام در شاخه‌های تخصصی فعالیت کرده باشند.»
این کارشناس سینما درباره مدرسان آموزشگاه‌ها اظهار می‌کند: «صلاحیت مدرسان این آموزشگاه‌ها باید بررسی شود. منظورم از صلاحیت مدرسان این است که توانایی تدریس، استعداد در تدریس و دانش هر استاد در نظر گرفته شود.»
58301
نظر شما