تور اروپایی ظریف ؛ پسابرجام را هموار می‌کند

مهسا مژدهی: وزیرخارجه کشورمان در سفر به سه کشور اروپایی رایزنی های گسترده اقتصادی و سیاسی داشت. کارشناسان معتقدند سفر او به کشورهای اروپایی، بی ارتباط با مذاکرات وین نبوده است.ظریف آخرین سفرهای کاری خود را به کشورهای اروپایی انجام داد. ایتالیا، اسپانیا و ایرلند در روزهای گذشته میزبان وزیر امور خارجه کشورمان بودند. سفر ظریف به این کشورها آنهم در شرایطی که ایران در وین مشغول مذاکره با 4+1 به طور مستقیم بود و ایالات متحده هم در نشست هایی جداگانه برای احیای برجام در این شهر حضور داشت، توجه بسیاری را به خود جلب کرد. در خبرآنلاین با مرتضی مکی کارشناس امور بین الملل در مورد اهمیت این سفرها به گفتگو نشستیم:

ما شاهد این هستیم که وزیرخارجه کشورمان اخیرا سفرهایی به سه کشور اروپایی داشته است. هدف او از این سفرها چه بود؟

سفر اقای ظریف به کشورهای اروپایی آن هم پس از سفری که به کشورهای منطقه ای داشت در راستای احیای برجام و تقویت مناسبات منطقه ای ایران و تقویت مناسبات با کشورهای اروپایی که روابط خوبی با ایران داشته اند، بود. رویکرد و دیدگاه این کشور های اروپایی می تواند در روند احیای برجام و روابط کشورهای اروپایی با ایران بعد از احیای توافق هسته ای بسیار موثر باشد. کشورهای اروپایی که ظریف به آنها سفر کرد اسپانیا، ایتالیا و ایرلند بود و قرار بود به اتریش هم سفر کند که به علت سیاست های وین به تعویق در آمد. اتریشی ها هم به خوبی علت را درک کردند و اعلام کردند که این اتفاق ربطی به روابط دو کشور و نشست های وین نخواهد داشت. سفر ظریف به این کشورهای اروپایی می تواند در راستای روند احیای توافق هسته ای باشد.

ایا ایران در این سفرها می تواند به دنبال آن باشد تا علیه اجماع احتمالی علیه کشورمان هماهنگ باشد؟

یکی از تهدیدهایی که روند احیای برجام را تهدید می کند می تواند کارشکنی های رژیم صهیونیستی باشد. سیاست های مخالفتی  نتانیاهو و مشکلاتی در کنگره علیه بازگشت به برجام وجود دارد. در داخل برخی از کشورهای اروپایی همچنان نفوذ صهیونیست ها و عربستان فعال است . این دیدگاه ها اینطور است که در بسیاری از کشورهای اروپایی نگاه یکسانی وجود ندارد در فرانسه و المان مثلا صداهایی علیه این مذاکرات شنیده می شود. اگر بایدن نخواهد آنطور که باید و شاید به برجام برگردد و مذاکرات به نتیجه نرسد دیدگاه کشورهایی چون ایتالیا و اسپانیا برای احیای مذاکرات برجام قطعا می تواند برای ایجاد شکاف در اتحادیه اروپا جهت حفط برجام و تحت فشار قرار دادن اتحادیه کارساز باشد.سفر همزمان ظریف به کشورهای اروپایی در حالی که مذاکرات برجام ادامه داشت می تواند تاکیدی بر این موضوع باشد.

ایا ایران در وضعیت فعلی خواهان این است که با برخی از کشورهای اروپایی روابطی را شکل دهد که حتی پس از پایان این دولت و حتی بعد از توافق احیای برجام بتواند مفید واقع شود؟

مناسبات ایران با کشورهای اروپایی در چهار دهه گذشته کم تر تحت تاثیر دولت ها بوده است. چه دولتهای چپ و چه راست در این کشور ها بر روی کار آمده، روابط نسبتا خوبی بین ایتالیا و اسپانیا و ایرلند با ایران وجود داشته است. هر چند آنها بر اساس سیاست های اتحادیه اروپا مواضع یکسانی می گرفتند. اما انچه که مربوط به روابط دو جانبه بوده، روابط خوبی وجود داشته حتی زمانی که تنش بین ایران و اروپا وجود داشته این دسته از کشور ها مواضع دوستانه تر و نرم تری می گرفتند. این برای ایران یک ظرفیت است تا بتواند روابط حسنه در شرایط سخت و دشواری که تهران با آن روبه روست را حفظ کند و از این فرصت ها استفاده کند.

مساله دیگری که مطرح می شد این بود که ایران روابط خود با کشورهای اروپایی را بیش از کشورهای شرقی گسترش داده بود. ایا سفرهای اقای ظریف را می توان در ادامه سیاستی دانست که تهران علاقه بیشتری را به کشورهای غربی نشان می داد؟

مشکل ایران با کشورهای غربی تاثیرات خودش را در رابطه با کشورهای شرقی هم گذاشته است. تا زمانی که تحریم های ایران لغو نشود و احیای برجام صورت نگیرد، قطعا نمی توانیم پیوندهای خود را با کشورهای شرقی تقویت کنیم. روابط ما با این کشورها هم درگیر مناسبات با غرب است. پول های بلوکه شده ما در شرق اسیا تحت تاثیر تحریم هایی است که امریکا علیه ایران اعمال کرده است. تا زمانی که ما نتوانیم روابط خود را با غرب ترمیم کنیم، قطعا با شرق هم نمی توانیم مناسبات خوبی داشته باشیم. ایران کشوری بین المللی است و کشوری است که ظرفیت مناسبی برای ارتباط موازی با همه کشورهای جهان دارد. از این جنبه باید استفاده شود. این اتهام زنی هایی که به دولت یازدهم زده می شد بیشتر جنبه سیاسی و تبلیغاتی داشته است. ما طی چند سال گذشته روابط گسترده ای با روسیه و چین داشته ایم. نکته ای که باید در سطح کلان مورد توجه قرار بگیرد این است که منافع ملی باید مدنظر قرار بگیرد.

مذاکرات ایران در وین در چه حال است؟ اخبار ضد و نقیضی از وین می آید. برخی معتقدند که این دور می تواند اخرین دوره باشد و برخی می گویند ممکن است زمان بیشتری نیاز دارد.

مذاکرات وین درروزهای گذشته به تحقق احیای برجام نزدیک تر شده. آنهم به اراده ایران بر می گردد که قصد دارد تحریم ها را لغو کند. تمام طرفین برجام هیچ آلترناتیوی برای آن ندارند. و نمی دانند که چگونه باید بدون برجام تحریم ها لغو شود و به اهدافشان هم برسند. در داخل امریکا توافق هسته ای مخالفان سر سختی دارد اما دولت بایدن می داند که اگر بخواهد سیاست های خود را در خاورمیانه پیش ببرد و تعهداتش را کاهش داده و متمرکز بر روی چین و روسیه شود، راهی به جز احیای برجام ندارد.  پس دولت او برای احیای برجام مصمم است. با این حال دموکرات ها هم ترجیح می دهند که همه تحریم ها علیه ایران برداشته نشود چرا که به برخی از آنها برای پیشبرد اهداف خود نیاز دارند.

>>> این مطالب را هم بخوانید:
دور پنجم وین؛ مرحله‌ای حساس که طرفین دستاورد می‌خواهند
سرنوشت گفتگوهای آژانس و ایران چه خواهد شد؟
چرا مذاکرات برجامی ۱۴۰۰ امیدوارکننده و پایدار خواهد بود؟

312 310