صداهایی که از پشت درهای بسته شنیده می‌شود؛الکاظمی در راه مقاومت یا در راه واشنگتن؟

با وجود اینکه دولت منتخب عبدالمهدی براساس چهارمین دوره انتخابات پارلمانی ۱۲ ماه می ۲۰۱۸ (۲۲ اردیبهشت ماه ۹۷) توانست در ۲۴ اکتبر ۲۰۱۸ (دوم آبان ۹۷) از پارلمان کشورش رای اعتماد بگیرد اما در مدت عمر کوتاه یکساله دولتش با وجود سه بار تاخیر سفر به واشنگتن توسط کاخ سفید، در نهایت هرگز دولت ترامپ حاضر نشد از او در پایتخت آمریکا استقبال کند.

عادل عبدالمهدی در نهایت در نتیجه اعتراضات خیابانی ۲۰۱۹ که آمریکا متهم اصلی تحریک آن در عراق شناخته می شود، در سی نوامبر ۲۰۱۹ (۹ آذر ۹۸) ناچار به استعفا شد.

اما دولت انتصابی الکاظمی برخلاف دولت عبدالمهدی، براساس توافق سیاسی داخلی و آن طور که معروف است با جلب رضایت آمریکا در هفتم ماه می ۲۰۲۰ (۱۸ اردیبهشت ماه ۹۹) نخست وزیر عراق شد.

سفر الکاظمی به واشنگتن در ۲۸ مرداد ماه ۹۹ (۱۸ اوت ۲۰۲۰) دومین سفر خارجی او بعد از سفر به جمهوری اسلامی ایران به شمار می رود.

نخست وزیر عراق در سفر قبلی خود با هدف تکمیل سومین دور گفت وگوهای راهبردی بین واشنگتن و بغداد راهی آمریکا شد و ۳۰ مردادماه ۹۹ (۲۰ اوت ۲۰۲۰) در کاخ سفید با ترامپ دیدار و گفت وگو کرد.

حالا او قرار است تا ۱۰ روز آینده دومین سفرش به واشنگتن را انجام دهد و این بار با جو بایدن در کاخ سفید دیدار کند، آن هم در شرایطی که سطح تنش ها در عراق بر سر خروج نظامیان آمریکایی از این کشور به شدت بالا رفته است.

مناسبات بغداد و واشنگتن؛ از ترامپ تا بایدن

طبق اعلام مقامات آمریکایی در برهه ای که الکاظمی راهی واشنگتن شد، تعداد سربازان آمریکایی موجود در خاک عراق بالغ بر پنج هزار و ۲۰۰ نفر بود.

آمریکا مدعی شده است که بعد از سومین دور گفت وگوها با الکاظمی در واشنگتن، تعدادی نیروهای خود را در پایان سال ۲۰۲۰ به دو هزار و ۵۰۰ نفر کاهش داده و نخست وزیر عراق نیز در اظهارات مختلفی بارها تاکید کرده است که از طریق گفت وگوهای راهبردی با واشنگتن توانسته است ۶۰ درصد از نیروهای آمریکایی را از عراق بیرون کند.

پایگاه خبری عرب زبان شبکه تلویزیونی «الحره» وابسته به وزارت امور خارجه آمریکا نیز در گزارشی درباره سفر الکاظمی به واشنگتن گفته است که تعداد کل نیروهای خارجی موجود در خاک عراق سه هزار و ۵۰۰ نفرند که از این تعداد، دو هزار و ۵۰۰ نفر سرباز آمریکایی  هستند.

این پایگاه خبری آمریکایی در ادامه ادعا کرده است: «خروج این نیروها از خاک عراق سال ها به طول می انجامد» اما توضیح نداده که آمریکا چطور توانست یکشبه خاک افغانستان را بدون هیچ هماهنگی با کابل، ترک کند و این کشور را همانند سناریو ۲۰۱۴ عراق، در برابر یورش گروه تندرو طالبان بی حفاظ بگذارد؟  

آنچه همچنان در قضیه حضور نظامیان آمریکایی در عراق بحث برانگیز است، اینکه مبنای ارزیابی حجم و اماکن حضور نیروهای نظامی آمریکا و ماموریت آنها در عراق، بغداد نیست بلکه واشنگتن است.

مسئله حضور نظامیان آمریکا در اقلیم کردستان عراق و رفت و آمدهای مکرر آنها از طریق مرز اقلیم به داخل خاک سوریه از موارد بحث انگیز دیگری است که بغداد چندان بر آن نظارت ندارد و حتی از اماکن حضور و حجم نیروهای آمریکایی موجود در خاک اقلیم کردستان عراق بی اطلاع است.

در عین حال با وجود اینکه بارها ادعا شده است که وجود نیروهای آمریکایی موجود در خاک عراق برای آموزش، تبادل اطلاعات و پشتیبانی است اما انتشار گزارش اخیر در خصوص ارسال یگان ویژه ترور آمریکا موسوم به «فورت کارسون» عکس این رویکرد را نشان می دهد.

براساس گزارش نشریه آمریکایی «THE GAZETTE» در ۲۰ تیرماه ۱۴۰۰ این یگان متشکل از حدود چهار هزار نیرو است که قرار است بخشی از آنها با هدف ترور برخی از فرماندهان مقاومت، به عراق اعزام شوند.

ابهام در دومین سفر الکاظمی به واشنگتن

دومین سفر الکاظمی به واشنگتن برخلاف سفر قبلی بیش از پیش ابهام آلود شده و بیش از اینکه بغداد درباره برنامه کاری این سفر اعلام نظر کند، کاخ سفید است که جدول کاری سفر نخست وزیر عراق را برنامه ریزی می کند.

براساس اعلام کاخ سفید قرار است که الکاظمی و جو بایدن در ۲۶ جولای ۲۰۲۱ (چهارم مرداد ۱۴۰۰) در واشنگتن با هم درباره تاکید بر مشارکت راهبردی بین دو کشور گفت وگو کنند.

طبق اعلام بیانیه جمعه گذشته کاخ سفید، رییس جمهوری آمریکا در دیدار با الکاظمی به دنبال ارتقا همکاری دو جانبه با عراق در زمینه های سیاسی، اقتصادی و امنیتی به ویژه تضمین شکست دائمی گروه تروریستی داعش است.

بیانیه کاخ سفید به هیچ وجه به بحث خروج نظامیان آمریکایی یا جدول زمانبندی برای خروج آنها از خاک عراق که اصل گفت وگوهای راهبردی بر آن بنا نهاده شده، اشاره نکرده است.

همین امر باعث شده است که در عراق بسیاری نسبت به اهداف و برنامه این سفر ابراز تردید کنند.

«عامر الفایز» عضو کمیسیون روابط خارجی پارلمان عراق در اظهاراتی خبری گفته است که مصطفی الکاظمی نخست وزیر تاکنون این کمیسیون را از برنامه دقیق سفرش به واشنگتن مطلع نکرده است.

وی اضافه کرده است که انتظار می رود پرونده خروج نیروهای نظامی آمریکا مهمترین برنامه این سفر باشد.

هیاتی بزرگ با یک رویکرد واحد   

هیاتی که در سفر دوم الکاظمی به واشنگتن او را همراهی می کنند همانند هیات قبلی یک هیات بزرگ متشکل از ۲۵ نفر است با این تفاوت که اعضای این هیات همگی همسو با رویکرد دولت الکاظمی ارزیابی شده اند.

«محمود الهاشمی» رییس مرکز «الاتحاد» برای پژوهش های راهبردی در عراق در یادداشتی که در اختیار ایرنا قرار گرفته، گفته است: ارزیابی اعضای ۲۵ نفر هیات همراه نخست وزیر، چیز خوشایندی نیست زیرا از مهمترین شخص هیات یعنی نخست وزیر تا کوچکترین عضو آن، همگی موافق حضور نظامی آمریکا در عراق هستند.

در هیات قبلی، پنج وزیر شامل امور خارجه، دفاع، نفت، مهاجرت و رانده شدگان، برق و چهار تن از نمایندگان اقلیم کردستان عراق حضور داشتند و مدت سفر پنج روز به طول انجامید.

در هیات فعلی آنگونه که اسامی اعضای هیات منتشر شده اغلب از فرماندهان ارشد نظامی و امنیتی به علاوه وزیران امور خارجه، مشاور امنیت ملی و رییس هیات سرمایه گذاری هستند و مدت زمان سفر نیز دو روز اعلام شده است.

هفت تن از اعضای هیات از مقامات و فرماندهان امنیتی و نظامی هستند که شامل فرمانده نیروهای هوایی، فرمانده پدافند هوایی، معاون فرمانده عملیات مشترک نظامی، مدیر کل اطلاعات نظامی وزارت دفاع، رییس هیات برنامه ریزی در فرماندهی مشترک نظامی، مشاور حقوقی وزارت دفاع به علاوه «قاسم الاعرجی» مشاور امنیت ملی هستند.

مدیران ارشدی از وزارتخانه های امورخارجه، بهداشت، تجارت، دارایی، آموزش عالی و پژوهش علمی، نفت، برق و منابع آبی نیز نخست وزیر را در این سفر همراهی می کنند.

علاوه بر این هیات، چهار مقام نیز از اقلیم کردستان عراق نخست وزیر عراق را همانند سفر قبلی همراهی می کنند که شامل مسوول دیوان ریاست اقلیم، دبیر هیات دولت محلی اقلیم، نماینده وزارت پیشمرگ و مسوول دفتر نخست وزیری اقلیم کردستان عراق هستند.

محمود الهاشمی می گوید: با وجود اینکه هیات بزرگی نخست وزیر عراق را در سفر واشنگتن همراهی می کنند، اما ما مردم عراق هنوز از آنچه تاکنون بر سر آن بین بغداد و واشنگتن در گفت وگوهای سابق توافق شده و مسائلی که قرار است مورد بحث قرار گیرد، بی اطلاع هستیم.

 وی نوشته است که مشاوران نخست وزیر عراق می گویند که در این سفر مسئله مشارکت راهبردی بین عراق و آمریکا و همچنین خروج نیروهای آمریکایی بحث می شود اما الکاظمی در اظهاراتی گفته است که به دنبال شراکت بلند مدت با آمریکا است.

به گفته وی، چهار دور گفت وگوهای سابق بین بغداد و واشنگتن از طرف عراق به ریاست «فواد حسین» وزیر امور خارجه برگزار شد، اما وقتی از او پرسیدند که درباره مسئله حضور نظامیان آمریکایی بحث شده است او گفت که این پرونده مورد بحث قرار نگرفته است.

الهاشمی افزوده است که اگر این قضیه مورد بحث قرار نگرفته پس کدام پرونده ها بحث شده است زیرا وضعیت برق حال و روز چندانی ندارد و در زمینه سرمایه گذاری در زیر ساخت ها و بازسازی کارخانه ها نیز هیچ چیزی تاکنون لمس نشده، پس گفت وگوها پیرامون چه بوده است؟ اما کسی جوابگو نیست!

«محمد العیسی» دیگر کارشناس سیاسی عراق نیز در یادداشتی در این خصوص گفته است که فراکسیون «الفتح» به عنوان بزرگترین فراکسیون در پارلمان عراق، برنامه سفر نخست وزیر را به واشنگتن، پیشاپیش مشخص کرده است.

به گفته وی، «هادی العامری» رهبر ائتلاف سیاسی – پارلمانی الفتح در پیامی برای الکاظمی به او گفته است که دیگر جدول زمانبندی برای خروج نظامیان آمریکا از عراق مطرح نیست بلکه تنها گزینه، خروج فوری این نیروها از عراق است.

وی ادامه داده است که العامری این گزینه واحد را به دنبال حملات مکرر آمریکایی ها علیه نیروهای الحشد الشعبی و کشته و زخمی شدن این نیروها مطرح و غیر از آن را گزینه مقاومت در برابر این نیروهای بیگانه عنوان کرده است.

دورنمای تیره

یکی از صاحب نظران سیاسی عراق نیز در گفت وگو با ایرنا تاکید کرده است که در ظاهر دور بعدی گفت وگوها بین نخست وزیر عراق و جو بایدن رییس جمهوری آمریکا درباره مساله خروج نظامیان آمریکایی از خاک عراق است اما در پشت درهای بسته شنیده می شود که قرار است نقشه آینده منطقه ترسیم شود.

«محمد فخری مولا» افزود که این نقشه کشورهای مهمی در منطقه به ویژه عراق، عربستان سعودی، اردن و لبنان را در بر می گیرد و انتظار می رود در پایان سال جاری میلادی شاهد شکل دیگری از خاورمیانه باشیم.

وی با اشاره به جدیت آمریکا در اعمال سیاست هایش بر منطقه و عراق پیش بینی کرده است که برخی جریان های سیاسی در عراق از جمله در شیعیان می کوشند از این تغییرات برای منافع خود بهره برداری کنند.

مولا تنها کسی نیست که این نگاه را به آینده کشورش در سایه تحولات جاری در عراق دارد بلکه رییس مرکز الاتحاد برای پژوهش های راهبردی معتقد است که ائتلاف سیاسی – پارلمانی «الفتح» به خاطر خارج شدن سه تن از رهبران سیاسی به خارج از رویکرد معروف شیعیان و تبعاتی که اعتراضات اکتبر ۲۰۱۹ برجای گذاشته، تقریبا از دایره اثرگذاری خارج شده است.

اشاره محمود الهاشمی به «سیدعمار حکیم» رهبر جریان حکمت، «حیدر العبادی» رهبر ائتلاف «النصر» و «مقتدا صدر» رهبر جریان صدر است - که اخیرا انصراف خود را از انتخابات اعلام کرده است.

«حافظ آل بشاره» دیگر کارشناس سیاسی عراق نیز در این خصوص در یادداشتی گفته است که گفت وگوهای راهبردی تاکنون هیچ دستاوردی برای عراق نداشته و همه دستاوردهای آن به نفع آمریکا بوده است.

به اعتقاد او، در نتیجه دخالت های آمریکا و اعمال نظرهایش بر عراق، مانند حمله به الحشد الشعبی، تهدید گروه های مقاومت، تخریب اقتصاد کشور، معضل برق، انتشار افکار الحادی، ناهنجاری جنسی و مواد مخدر در بین جوانان، اهداف گفت وگوی راهبردی بین بغداد و واشنگتن نیز کاملا مشخص شده است.

وی در این یادداشت ادامه داده است: آمریکا توانسته است منافع خود را از طریق دولتمردان و احزاب سیاسی عراق تضمین کند و دیگر نیازی ندارد که حضور نظامی در عراق داشته باشد.

بر همین اساس است که گروه های مقاومت عراقی در جریان آخرین حمله نیروهای امریکایی به نیروهای مسلح عراق که چهار کشته از نیروهای الحشد الشعبی برجای گذاشت، نسبت به روند گفت وگوهای راهبردی بین بغداد و واشنگتن ابراز ناامیدی کرده و تنها گزینه را در مقابل آمریکایی ها، مقاومت ذکر کردند.

هیات هماهنگی گروه های مقاومت نیز در بیانیه ای بدون اهتمام به روند گفت وگوها بین بغداد و واشنگتن و سفر آتی نخست وزیر عراق به آمریکا تاکید کرد که برای اخراج نیروهای اشغالگر آمریکایی به گزینه مقاومت روی آورده و این راه را تا خروج ذلت بار آمریکایی ها از عراق ادامه خواهد داد.

رویکرد مقاومت معتقد است که آمریکا در طول ۱۸ سال گذشته عامل اصلی همه مصیبت ها، پسرفت عراق و عدم توسعه یافتگی آن بوده و برهمین اساس تنها راه نجات، اخراج نظامیان اشغالگر آمریکا با استفاده از زبان زور است.

310 310