نتیجه انتخابات افغانستان اعلام نشده وبحث تقلب و تخلف در انتخابات به مهمترین چالش پس از انتخابات تبدیل شده است. عبدالله عبدالله رقیب اصلی کرزای دولت را به کارشکنی در فرآیند انتخابات و بروز تقلب متهم کرده و ستاد انتخاباتی کرزای نیز اتهامی مشابه را به وی وارد کرده است! در همین حال برخی دیگر از نامزدها، شبهاتی مانند پاک شدن جوهر رأی و یا افزایش چندین برابری تعداد رأی دهنده‌ها نسبت به واجدین شرایط رأی را مطرح کردند. مجادلات سیاسی درباره تخلف و تقلب در حال افزایش بود که ریچارد هالبروک فرستاده ویژه اوباما وارد کابل شد و از نامزدها خواست به این بحث دامن نزنند. کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان در حالی نتایج اولیه انتخابات را اعلام می‌کند که به اعتقاد برخی کارشناسان مجادلات مربوط به تقلب انتخاباتی دستاوردهای انتخابات را تحت تأثیر قرار داده است. خبر در گفت‌وگو با محمد رضا بهرامی سفیر سابق ایران در افغانستان زوایای مختلف مسائل بعد از انتخابات ریاست جمهوری و همچنین اولویت‌های دولت آتی افغانستان را واکاوی کرده است.
*یک مقام مسئول در کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان اظهار داشته است که وسعت تخلفات انتخاباتی در حدی است که ممکن است در نتیجه انتخابات تأثیر بگذارد. تحلیل شما از چنین اظهاراتی چیست؟
با توجه به شرایط کشور افغانستان، نفس برگزاری انتخابات واقعه‌ای مثبت و قابل توجه است که نشان می‌دهد به رغم مشکلات عدیده موجود اراده مردم افغانستان قابل اجرا و تحقق است از این‌رو برگزاری انتخابات برای مردم و دولت افغانستان واقعه‌ای مهم است. با توجه به شرایط داخل افغانستان و مشکلات، نارسایی‌ها و کمبودهای فراگیر ممکن است برگزاری انتخابات با اشکالاتی نیز همراه شده باشد ولی برای رسیدگی به هرگونه تخلف یا تقلب انتخاباتی سازوکارهای قانونی مشخص شده است و به‌نظر می‌رسد مناسب‌تر است که اعتراضات در فرآیند قانونی مورد رسیدگی قرار گیرد.
*این دوره از انتخابات ریاست جمهوری افغانستان دارای چه ویژگی‌های مهمی بود؟
در انتخابات اخیر افغانستان نکات قابل توجهی را شاهد بودیم این انتخابات از سوی دولت افغانستان و تحت نظر کمیسیون مستقل انتخابات برگزار شد، در حالی که در دور پیشین، انتخابات توسط سازمان ملل متحد برگزار شد. نکته دوم نقش رسانه‌های صوتی تصویری و نوشتاری در این انتخابات بود که توانستند در ترغیب مردم به حضور در صحنه نقش آفرینی داشته باشند. حضور کاندیداها و تعدد آنها هم از دیگر ویژگیها ی این انتخابات بود. اکثر کاندیداها با برنامه و طرح وارد صحنه شده بودند و حضور جدی داشتند. نکته دیگر اینکه هیجان ناشی از انتخابات و تمایل مردم به مشارکت در انتخابات در شهرهای مختلف افغانستان به‌خوبی دیده می‌شد. این مشارکت مردم در انتخابات در حالی انجام گرفت که ناامنی بزرگترین و مهمترین چالش روبه‌روی انتخابات بود. وضعیت امنیتی در افغانستان در مقایسه با سال‌های گذشته بسیار نامناسب‌تر شده بود به همین دلیل به رغم تمایل فراوان مردم به مشارکت در انتخابات ارزیابی‌های اولیه نشان می‌دهد که مشارکت مردمی کاهش داشته است.
*با توجه به مجموع مطالباتی که در جریان رقابت‌های انتخاباتی مطرح شد، دولت برآمده از انتخابات باید چه محور‌هایی را در رأس برنامه‌های خود قرار دهد.
دولت باید به سه حوزه مهم توجه ویژه‌ای داشته باشد. نخست باید تلاش کند در جایگاه مرجع اصلی ونهایی تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری‌ها به خصوص در حوزه‌های امنیتی و نظامی قرار بگیرد. به مفهوم دیگر اینکه کشورهای خارجی که در افغانستان نیرو دارند باید خود را ملزم به هماهنگی با دولت افغانستان بدانند.
محور دوم؛ تلاش جدی در جهت مقابله با کشت، تولید و قاچاق مواد مخدر و رفع بیکاری و رسیدگی به مشکلات اقتصادی است که نهایتاً می‌تواند به افزایش کارآمدی دولت بینجامد.
محور سوم؛ توجه جدی و همه‌جانبه به همگرایی ملی میان تمام اقوام افغان است. درواقع افزایش استحکام ملی افغان‌ها می‌تواند به تقویت روندهای سیاسی منجر شده و هزینه استقرار ثبات و امنیت را در افغانستان کاهش دهد.
*جامعه بین‌الملل برای موفقیت دولت آتی افغانستان چه کمک ویژه‌ای می‌تواند انجام دهد؟
تلاش برای بومی‌سازی در حوزه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی و نظامی برای افزایش مسئولیت پذیری مقامات افغان مهمترین برنامه‌ای است که غرب باید در افغانستان به اجرا بگذارد. تأکید و اصرار ناتو بر ادامه راهبرد نظامی فعلی در افغانستان نتیجه‌ای جز افزایش ناکامی‌های این سازمان در مواجه با شورش‌ها، نخواهد داشت. آمریکا نیز با افزایش نیروهای نظامی به موفقیت مورد نظر خود نخواهد رسید، چرا که مهمترین عامل پایداری ثبات و امنیت در افغانستان بومی کردن تمامی پدیده‌ها و افزایش مسئولیت پذیری مقامات آن کشور است. در این خصوص راه حل منطقی این است که تمامی کشورهایی که نیروهای نظامی در افغانستان دارند با تنظیم جدول زمانی نسبت به خروج نیروهای خود از افغانستان اقدام کرده و به تدریج مسئولیت‌های امنیتی را به بخش‌های مربوطه در دولت واگذار کنند. در این‌صورت بازسازی ارتش، پلیس و دستگاههای امنیتی افغانستان در چارچوب توافقنامه‌های به‌عمل آمده و همچنین فرایند زمانی مشخص سرعت گرفته و نگرانی کشورهای غربی از رشد تروریسم در این کشور نیز کاهش می‌یابد. البته غرب تا حدودی به تعهدات خود در حوزه اقتصادی نیز عمل کرده است ولی اولویت‌های غرب در سرمایه‌گذاری اقتصادی با آنچه مورد نظر دولت افغانستان است، تفاوت دارد که این خود نشانگر عدم توجه غرب به خواسته‌های بومی است.
*مسئولیت رسیدگی به شکایات، کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان است وقتی یک مقام مسئول در این کمیسیون از تخلفات بالا سخن می‌گوید به معنای این است که نتیجه انتخابات ممکن است مورد اجماع همه جریانات نباشد؟
کاملاً درست است ولی به این نکته توجه کنید که این مقام مسئول یک نظر قطعی درباره تخلف یا تقلب مطرح نکرده است فقط گفته که تعداد زیادی شکایت به کمیسیون ارسال شده و اگر این شکایات درست باشد بر نتیجه انتخابات تأثیر می‌گذارد. شما باید به این نکته توجه کنید که نتیجه اولیه انتخابات، نتیجه غیر رسمی است و رسیدگی به شکایات بعد از آن آغاز می‌شود. نکته مورد نظر من این است که شرایط افغانستان به اندازه کافی بحرانی است و اگر قرار باشد در این وضعیت حساس با طرح موضوعات اثبات نشده بحران آفرینی کرد نمی‌توان به آینده امیدوار بود.
*ریچارد هالبروک فرستاد ویژه اوباما به افغانستان و پاکستان نیز در سفر اخیر خود به افغانستان از کاندیداها خواست که به بحث تقلب و تخلف دامن نزنند. چرا آمریکایی‌‌ها هم از این موضوع نگران بودند؟
استراتژی نظامی ناتو و آمریکا در افغانستان عمیقاً شکست خورده است و حتی افزایش نیرو و عملیات‌هایی که ظرف 2 ماه اخیر صورت گرفت نتوانست به پیروزیهای چشمگیری برسد. بنابراین طبیعی است که در شرایطی که استراتژی نظامی نتوانسته به نتایج مورد نظر دستیابی پیدا کند. برگزاری انتخابات بعنوان مهمترین دستاورد اهمیت قابل توجهی برای دولت آمریکا دارد.
نظر شما