اشغال چرنوبیل و مدیریت درست بحران توسط روسیه!

وقتی این خبر خواندم، برایم خیلی جالب آمد. سه فراز این خبر را در یورونیوز ملاحظه کنید:
۱- در جنگ اوکراین، نام کمتر جایی مانند چرنوبیل می‌توانست پیشروی روسیه را در ذهن‌ها متبادر کند، بنابراین زنگ خطر در غرب زمانی به صدا درآمد که ارتش روس، این نیروگاه از کار افتاده را در ساعات اولیه تهاجم خود به اوکراین در روز پنجشنبه تصرف کرد.
۲- چرا روسیه یک زمین بایر آلوده به رادیواکتیو را به یکی از اولین اهداف خود در اوکراین تبدیل کرد؟
۳- پاسخ دقیق این پرسش را فقط در ذهن مقامات ارشد مسکو باید جستجو کرد، اما این نکته که این سایت در امتداد یکی از مستقیم‌ترین مسیرها از مرز بلاروس به کیف، پایتخت اوکراین قرار گرفته، شاید گویای اهمیت ژئوپلیتیک و راهبردی آن باشد./یورونیوز

و همچنین این خبر: چرا روسیه چرنوبیل را تصرف کرد؟

زمانیکه نیروگاه چرنوبیل در ۲۶ آوریل سال ۱۹۸۶ میلادی رخ داد، من در حال گذراندن مراحل آخر تز دکتری خودم در امریکا بودم که استادم خواست گزارشی درباره خسارات سازه ای انفجار و در صورت امکان تحلیلی از تبعات آن برایش تهیه کنم، خدا رحمت کند ایشان را استاد بزرگی بودند، بارها در نوشته هایم از آن مرحوم یاد کرده ام ! منهم اطاعت امر کردم و گزارشی در حد اطلاعات موجود که بسیار هم کم بود بخصوص در آن زمان برایشان تهیه کردم. همیشه انفجار چرنوبیل و انفجار راکتور «تری مایل ایلند» در پنسیلوانیای امریکا در ۲۸ مارچ ۱۹۷۹ از نظر مدیریت بحران برایم بسیار جالب بود و هنوز هست که باید بیشتر مطالعه و بیشتر یاد گرفت ؟ نگاه من خسارات سازه ای بود که رشته اصلی تحصیلیم بود ولیکن بُعد مدیریت بحران آن از همان زمان برایم بسیار جلوه می کرد.
حال وقتی این خبر را دیدیم با توجه به اندک حافظه ای که از سی و اندی سال پیش درباره چرنوبیل دارم به تحلیلی دست یافتم که شاید پاسخ بسیاری از سوال های یورونیوز را بتوان داد؟
این نیروگاه بدلیل آلودگی به رادیواکتویته در زیر میلیون ها تن بتن مدفون شد و باید دانست که هر دستکاری در شرایط موجود این شهر کوچک، عملا احتمال و پتانسیل آلودگی گسترده در کل منطقه (روسیه و اروپا) را خواهد داشت !؟  بنظر نگارنده موارد زیر بعد از اشغال این شهرک کوچک و آلوده در راستای مدیریت صحیح بحران توسط روسیه در ساعت های اولیه حاصل شد:
1. امکان تخریب بتن های موجود و باز نشر تشعشات و آلودگی توسط باد های حاکم در منطقه (اشکال زیر) از اوکراین علیه روسیه در شرایط ناچاری گرفته شد.

2. با توجه به رژیم حاکم در باد های منطقه باز در راستای استفاده از جهت این بادها و آلودگی محتمل بسمت اروپا و بازی روسیه در صورت ناچاری با اروپا برای روسیه حاصل شد. توجه شود بعد از حادثه چرنوبیل سالهای زیادی حتی در برخی مناطق اروپای شمالی هنوز علوفه و زمین آلوده و غیر قابل استفاده و ممنوع است آنهم به دلیل جریان بادهای انروزها بعد از انفجار.

3. تصور نمی رود بدلیل مسیر مستقیم از بلاروس این کار در اولویت قرار گرفته باشد چون مسیرهای کوتاهتر و آسانتری برای دسترسی به کیف از روی نقشه منطقه قابل حصول بود.

البته سناریو ها و تحلیل ها همیشه با شرایط و فرضیات طراحان قرار نیست یکی باشد ولی بنظر نگارنده روسیه بهترین تصمیم را در اشغال چرنوبیل در وحله اول تهاجم خود به اوکراین گرفت و در عمل یک فاجعه محتمل را تبدیل به یک فرصت محتمل برای تهدید کشورهای ناتو تبدیل کرد.

* استاد نمونه کشور در مهندسی سازه، زلزله و مدیریت بحران، بنیانگذار مقاوم سازی و مدیریت بحران در ایران و موسس انجمن زبدگان شهر در کشور