کشور هند چند میلیارد دلار به ازای صادرات نفت به ایران بدهکار است و حال بانک مرکزی به مجلس خبر داده که هندی‌ها می‌خواهند بدهی‌شان را پرداخت کنند اما بانکی در خارج از ایران پیدا نمی‌شود که بخواهد «روپیه» هند را به «یورو» یا «دلار» تبدیل و به ایران منتقل کند. این گزارش ویژه را مسوولان بانک مرکزی به کمیسیون اقتصادی مجلس داده و در آن اعلام کردند؛ برخلاف برخی اخبار، هند از پرداخت بدهی‌هایش برای صادرات نفت امتناع نمی‌کند، اما محدودیت‌های جدید بانکی سبب شده تا بانکی را برای دریافت روپیه هند و تبدیل آن به یورو پیدا نکنیم.
بانک مرکزی اخباری مبنی بر دستور شفاهی وزارت نفت برای عدم صادرات نفت به هند را به دلیل عدم پرداخت بدهی، شایعه نامیده و گفته یک راهکار این است که فعلا بگذاریم پول نفت در دست هندی‌ها بماند یا به جای طلبمان این بار از هند جنس هندی بیاوریم. هرچند خوشایند نیست که طلای سیاه را از روی ناچاری با اجناس هندی مبادله کنیم گرچه هم‌اکنون با چین انجام می‌دهیم.
البته در گزارشی که از سوی بانک مرکزی به نماینده‌ها داده شده، به این موضوع پرداخته نشده است که چرا هند بدهی خود را با دلار پرداخت نمی‌کند چراکه در حال حاضر بسیاری از کشورهای دریافت‌کننده نفت ایران به جای اینکه پرداخت را با واحد پول خود داشته باشند، به حساب ایران دلار واریز می‌کنند. البته به گفته اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس مشکل تنها تبدیل روپیه به دلار نیست، بلکه نحوه انتقال این پول‌ها حتی به دلار به بانک‌های داخلی ایران هم در ماه‌های اخیر با مشکل جدی مواجه شده است.
به گفته سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس؛ بانک مرکزی در گزارشی که درباره وضعیت صادرات نفت داده، بر این موضوع تاکید کرده که پیش از این روپیه هند در بانک تجارت ایران ـ اروپا تبدیل به یورو می‌شد اما بانک مرکزی دولت آلمان جلوی این روند را گرفته است. همچنین در این گزارش آمده است که قرار براین شد که روپیه هندی‌ها به حساب بانک ملت در ترکیه ریخته شود و لیره دریافت کنیم که این موضوع هم با مخالفت دولت ترکیه منتفی شد. بر همین اساس فعلا هندی‌ها نفت می‌گیرند و روپیه می‌دهند و ایران ترجیح می‌دهد که روپیه‌یی را که نمی‌تواند در بازارهای بین‌المللی خرج کند در همان هند بگذارد.
البته در مورد اینکه این روند به وجود آمده تاکنون هند را چند میلیارد دلار بدهکار کرده روایت‌ها متفاوت است. در حالی کمیسیون اقتصادی مجلس رقم دو میلیارد دلار را مطرح می‌کند که کمیسیون انرژی مجلس رقم 9 میلیارد دلار را شنیده است. عماد حسینی، سخنگوی کمیسیون انرژی در گفت‌وگو با «اعتماد» عنوان می‌کند؛ کمیسیون انرژی بعد از تعطیلات مجلس تشکیل جلسه خواهد داد و به این موضوع رسیدگی می‌کند.
به گفته حسینی برای کمیسیون انرژی این موضوع از این جهت اهمیت دارد که تناسب میزان بدهی نفتی هند به کل درآمد نفت از مرز خاصی بالاتر نرود. به گفته وی؛ ایران حدود سالانه 60 میلیارد دلار درآمد نفتی دارد و اگر رقم بدهی 9 میلیارد دلار باشد یا در چند ماه آینده به این حدود برسد تقریبا یک ششم درآمد نفتی ایران در دست هندی‌ها می‌ماند و این اتفاق برای اقتصاد کشور خطرناک است. به گفته حسینی؛ اگر به این نتیجه برسیم که ادامه این روند به اقتصاد لطمه جدی می‌زند باید هند را وادار به پرداخت دلار کنیم که البته ممکن است در انتقال همان دلار هم به داخل مشکل وجود داشته باشد.
مشکلات بانکی ایران در حالی صنعت نفت را با چنین تنگناهایی مواجه کرده که همچنان اروپا و کشورهای مهم آسیایی مانند هند از سرمایه‌گذاران درجه یک خارجی در بخش نفت و گاز محسوب می‌شوند. به همین دلیل هم راهکارهایی که منتهی به قطع یا کاهش صادرات نفت به هند شود از نگاه بسیاری از کارشناسان به نفع منافع ملی ایران نیست چرا که هند این روزها یکی از شریک‌های مهم و استراتژیک ایران بوده و نمی‌توان به دلیل برخی محدودیت‌های بانکی، صادرات نفت به این کشور را دستخوش تغییر کرد. البته دو روز پیش که نخستین بار اخبار مربوط به بدهی هندی‌ها به ایران منتشر شد خبری مبنی بر دستور کتبی وزارت نفت برای قطع صادرات نفت در رسانه‌ها انعکاس یافت که پس از ساعاتی تکذیب و اعلام شد که این پیشنهاد شفاهی بوده است. با این حال به گفته عماد حسینی؛ این مشکل کنونی تنها با کشور هند نیست و روند بانکی ایران به سمتی رفته که احتمالا دریافتی‌های ایران از چند کشور دیگر هم با مشکل مواجه می‌شود. البته حسینی برخلاف دیدگاه بانک مرکزی معتقد است که می‌توان کمی به هند فشار دیپلماتیک آورد تا با تبدیل واحد پولی پرداخت‌هایش بخشی از مشکل را رفع کند.
به هر روی اگر اعمال فشارهای بین‌المللی مانع شود تا مشکل انتقال طلب‌‌های ایران از فروش نفت وصول شود، شاید آنطور که برخی از اعضای کمیسیون اقتصادی از جلسه مشترک‌شان با مسوولان بانک مرکزی روایت کردند، ایران مجبور شود داستان چین را تکرار کند. یعنی یوآنی که به دلار تبدیل نشدنش سبب خرید جنس‌های چینی از روی ناچاری شد این بار در مورد هند تکرار شود.
/39/39
نظر شما