این استاد دانشگاه و کارشناس مسائل بین المللی گفت: ملت های جهان عرب به دنبال تغییر نظام اقتصادی، سیاسی و اجتماعی هستند، در حالی که جنبش های اصلاحی و اعتراضی در اروپا به دنبال سرنگونی نظامهای سیاسی نیستند و این تفاوت عمده جنبشهای ملت های عربی و اروپایی است.
حسام الدین واعظ زاده در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص انتقال موج بیداری از انقلاب های عربی شمال آفریقا و خاورمیانه به اروپا و بیداری ملت ها اظهار داشت: امروز ما با دو واقعه در دو منطقه جغرافیایی یعنی در جهان عرب و اروپا روبه رو هستیم که دریای مدیترانه بین آنها واقع شده است.
وی با اشاره به اینکه این قیام ها در دو منطقه دارای اشتراکاتی هستند، افزود: جنبش های اجتماعی که امروز در هر دو منطقه شکل گرفته اند، یکی از مباحث مهم جامعه شناسی سیاسی هستند که امروز اتفاق افتاده اند و علل مشترک می تواند دلیل ظهور آنها باشد. با این تفاوت که در جهان عرب این جنبشها انقلابی هستند اما در اروپای بحران زده، ما با جنبشهای اصلاحی روبرو هستیم.
این کارشناس مسائل بین الملل با بیان اینکه در جهان عرب یک نقطه اشتراک میان ملت های عربی وجود دارد و آن وجود جنبش های تمامیت خواه است، بیان داشت: ملت های جهان عرب به دنبال تغییر نظام اقتصادی، سیاسی و اجتماعی هستند، در حالی که جنبش های اصلاحی در اروپا به دنبال براندازی نظامها و رژیمهای سیاسی نیستند و این تفاوت عمده میان قیام ملت های عربی و اروپایی است.
واعظ زاده نقطه اشتراک بیداری اسلامی و موج بیداری ملت ها در اروپا را سرخوردگی اجتماعی، سیاسی و اقتصادی مردم دانست و تصریح کرد: مردم اروپا خواهان بازگشت واقعی حکومت مردم بر مردم از مبانی دموکراسی که ارزشهای غربی برآن بنا شده ناامید هستند. شعارهای دموکراتیک که همه دولتهای اروپایی در هنگام انتخابات برای جلب نظر مردم بوده در مراحل بعد از بدست گرفتن قدرت در میان دعواهای سیاسی و حزبی و فساد دولتمردان رنگ باخته به فراموشی سپرده می شوند، این حکومت ها با اهداف اولیه فاصله بسیاری دارند که همین فاصله سبب تشکیل جنبش های اجتماعی و اعتراضی در اروپا شده است.
وی شکاف عمیق اجتماعی و اقتصادی و نیز غیرمردمی بودن حکومت ها را از دلایل نارضایتی مردم در جهان عرب خواند و تاکید کرد: در این میان سیاست دولت های اروپایی و آمریکا در برابر تحولات جهان عرب حفظ دولت ها و نظام های سیاسی و در واقع "حفظ وضع موجود" و انجام اصلاحات و بسختی راضی به تغییر رژیمها هستند.
این استاد دانشگاه ادامه داد: در اروپا هم دولتمردان اروپایی به دنبال حفظ همین نظام ها هستند و سعی دارند تا با تغییر حداقلی به کارشان ادامه دهند. همین سیاست را اروپا در قبال جهان عرب نیز در پیش گرفته و خواهان دگرگونی کامل جهان عرب نیست، به همین سبب از این جنبش ها حمایت کامل می کنند.
واعظ زاده با تاکید بر اینکه سیاست آمریکا حفظ وضع موجود است، گفت: آمریکا می خواهد این انقلاب ها در حد جنبشهای اصلاحی باقی بماند و به اصلاح نظامها ختم شود و نه تغییر آنها و تا حدی هم در این راه موفق بوده است. چرا که هنوز برخی روسای جمهور، و مقامات رسمی از نفوذ خود در تحولات سیاسی برخوردارند. در مصر هنوز شورای نظامی که منصوب مبارک هستد امور را در دست دارد و همینها نی خواهند انتخابات برگذارکنند در حالی که انتخابات با حضور عوامل رژیم گذشته نمی تواند خواست واقعی مردم را متحقق کند. به همین دلیل هنوز انقلاب به معنای واقعی کلمه در این کشورها به وقوع نپیوسته و دگرگونی کامل به معنی سرنگونی نظام قبلی و روی کار آمدن نیروهای جدید اتفاق نیفتاده است.
وی با بیان اینکه در اروپا شاهد تحولات اجتماعی جدیدی هستیم که به طور خاص دستاوردهای دول اروپایی را به چالش کشیده است، افزود: مردم اروپا عدالت اقتصادی، سیاسی و اجتماعی می خواهند، در حالی که دولت ها ضعیفند و دچار فساد اخلاقی، سیاسی و مالی هستند. دولت های امروز اروپا با ارزش های اولیه دموکراسی که بیان می کنند فاصله گرفته اند در حالی که حرکت های مردمی به دنبال عدالت اجتماعی هستند.
این کارشناس حوزه تاریخ و سیاست اروپا اظهار داشت: در اروپا احزاب یک حرف می زنند و در عمل رفتار دیگری دارند و به تعهدات شان عمل نمی کنند. اروپا تا مرحله تغییر نظام فاصله زیادی دارد اما موج اعتراضی در کشورهای مختلف به سبب ریشه مشترک از به اسپانیا به فرانسه ، یونان، انگلیس، ایتالیا و آلمان سرایت پیدا کرده است که اگر کنترل نشود، دولت های اروپایی را با مشکل جدی تری در آینده روبرو خواهد کرد.
واعظ زاده نقش رهبری نخبگان در هدایت این جنبش ها را مهم خواند و گفت: تفاوت دیگری که میان جنبش های اعتراضی اروپا و قیام مردم جهان عرب است، در همین جاست، در اروپا جنبشهای مردم نهادینه شده اند و از ابتدا با رهبری نخبگان به صحنه آمده اند اما در جهان عرب ابتدا موج اعتراضی مردمی و خودجوش راهی خیابان شدند و سپس رهبرانشان را پیدا کردند.
وی خاطرنشان کرد: رهبرانی که اکنون در جهان عرب پس از قیام های مردمی روی کار آمده اند، رهبران اجرایی هستند که عمدتا در حدی هستند که همان نقش سازماندهی اعتراضات را بعهده دارند و نه بیشتر. بنابراین خیزش مردمی و اسلامی کشورهای عرب هنوز نتوانسته تحت رهبری مقتدر و ایدئولوگ انقلابی نقشه راه انقلاب را بروشنی ترسیم کند و بوسیله آن ساختار نظامها را هدف قرار دهند و آینده انقلاب و مرزهای آن را ترسیم کنند.
این کارشناس امور بین الملل یادآور شد: اما در اروپا جنبش های اعتراضی به دنبال تغییر نظام نیستند، بلکه به دنبال اصلاح هستند و این هدف خود را به وسیله NGO ها و گروه های مردمی پیگیری می کنند و به تدریج به سوی هدف شان در حرکتند.
* هرگونه اقتباس، استفاده و نقل قول از مطالب فوق با ذکر نام صاحب اثر متبع مجاز است
مصاحبه با خبرگزاری مهر
۱۳۹۰/۰۴/۲۱
نظر شما