آذرجزایری:شرکت ملی نفت با تغییردادن برنامه تولید نفت در سالجاری وضعیت تولید را طبیعی جلوه داده است در حالیکه مقایسه برنامه تولید امسال با سال های گذشته نشان از بحران در میادین نفتی بالاخص میادین نفت خیز جنوب با تولید 85 درصد نفت کشور دارد.
بحرانی که سعی شده با تغییر در برنامه مصوب تولید کمرنگ جلوه داده شود و ناکامی های مدیریتی دیده نشود.اما طی روزهای گذشته مسوولان نفتی با تکیه بر همین برنامه سعی دارند مهر تاییدی بر مدیریت خود بزنند.برای همین است که مدیرعامل مناطق نفت خیز جنوب چندی پیش با تاکید برتحقق بیش از 99 درصد از برنامه مصوب تولید نفت خام ایران در سالجاری،محقق شدن این برنامه را رویداد کم نظیری می نامد که با تلاش شبانه روزی مجموعه مدیران و کارکنان این منطقه حاصل شده و این میزان تولید نسبت به سال گذشته افزایش نشان می دهد.حال با ارائه گزارش تغییر در برنامه تولید بهتر است این مسوولان پاسخگوی این تغییرات در برنامه و تاکیدش بر افزایش تولید نسبت به سال گذشته باشد.
براساس آمارهای موجود تولید نفت کشور در سالجاری با 383 هزار بشکه کاهش مواجه بوده که البته مناطق نفت خیز جنوب در صورت عدم تغییر در برنامه مصوب سالانه با سهمی بیش از 200 هزار بشکه رکورددار این کاهش در میان دیگر مناطق نفت خیز است.
کاهش 62هزار بشکه ای تولید در برنامه امسال
براساس این برنامه کاهشی، متوسط تولید نفت مناطق نفتخیز در سال 1390 (بدون مایعات گازی و نفت طرح بیع متقابل میدان مسجد سلیمان) معادل 2972 هزار بشکه در روز خواهد بود. میزان متناظر این رقم در سال 1389 معادل 3034 هزار بشکه در روز بوده است. بعبارت دیگر برنامه تولید نفت در سال جاری با کاهشی معادل حدود 62 هزار بشکه در روز نسبت به سال قبل بسته شده است. با در نظر گرفتن قیمت 80 دلار برای هر بشکه نفت، این کاهش حدود 2 میلیارد دلار از درآمدهای کشور خواهد کاست. (شکل -1)
افزایش افت تولید در برنامه امسال
در هر برنامه تولیدسالانه، افت طبیعی چاههای موجود در طول سال پیش بینی می شوند. برای افت طبیعی چاهها در برنامه سال 1390، حدود 383 هزار بشکه در روز پیش بینی شده است. این رقم در برنامه سال گذشته 325 هزار بشکه در روز بوده است. بعبارت دیگر معادل حدود 58 هزار بشکه در روز افت بیشتری در نظر گرفته شده که معادل بیش از 5/1 میلیارد دلار عدم کاهش درآمد است. بررسی روند عملکرد چاهها در سالهای گذشته نشان می‌دهد در عمل این میزان افت تولید چاه ها رخ نخواهد داد. متوسط پیش بینی افت طبیعی چاهها در برنامه از سال 1385 تا سال 1389 حدود 331 هزار بشکه در روز بوده است. این مقایسه نشان می دهد میزان زیاد افت تولید چاهها در برنامه سال 1390 با هیچ معیاری قابل قبول نیست. با توجه به راه اندازی تاسیسات جدید نمکزدائی در آب تیمور، کرنج و پارسی و منصوری(آسماری) قطعا باید کاهش تولید چاهها کمتر از سال گذشته باشد.
روشن است هرچه میزان افت تولید چاهها بیشتر (از آنچه در عمل اتفاق می افتد) پیش بینی شود برنامه سبکتر بوده و فشار کاری کمتری بر مجموعه مدیرتی فعلی مناطق نفتخیز جنوب وارد خواهد شد. این برنامه ریزی کاملا ب هضرر تولید نفت کشور است زیرا تلاش سازمانهای مسئول در این شرکت برای مقابله با افت تولید چاهها کمتر شده و بی انگیزگی در سیستم رواج می یابد بعنوان مثال اگر راه اندازی تاسیسات نمکزدائی با تاخیر مواجه شود کاهش تولید ناشی از آن آشکار نمی گردد. در این شرایط مدیریت جدید هم ممر بسیار بزرگی برای فرار از ضعف کاری خود در صورت عقب افتادن حتی از برنامه تولید ضعیف امسال در اختیار دارد.
کاهش 15هزار بشکه ای افزایش تولید در برنامه
در هر برنامه تولید، فعالیتهائی برای افزایش تولید در قالب اقدامات ترمیمی دردستور کار قرار می گیرد. در حالیکه رقم واقعی افزایش تولید ترمیمی در سال گذشته 162 هزار بشکه بوده، افزایش تولید ترمیمی برای سال 1390 معادل 147 هزار بشکه در نظر گرفته شده که کاهشی حدود 15 هزار بشکه در روز را نشان می دهد که عامل نیم میلیارد دلار کاهش درآمد کشور می شود. برای حفظ کیفیت نفت تولیدی، در چاههائی میزان نمک که در نفت تولیدی آنها بیش از حد مجاز باشد، تولید کاهش داده می شود. با راه اندازی تاسیسات جدید نمکزدائی (که پروژه همه آنها از سالها پیش آغاز شده و اینک در مرحله بهره برداری هستند) امکان دستیابی به افزایش قابل توجه تولید از اینگونه چاهها ایجاد می شود. مجموع این عوامل نشان می دهد که رقم افزایش تولید ترمیمی در سال 1390 باید بیشتر از سال 1389 در برنامه تعیین می گردید در حالیکه با کمال تعجب، افزایش تولید ترمیمی در سال 1390 حتی از رقم واقعی سال 1389هم کمتر در نظر گرفته شده است. از این نظر نیز مسئولیت وتعهد تولیدی کمی برای مناطق نفتخیز ایجاد شده که البته به ضرر تولید نفت کشور است.
بیلان منفی افزایش تولید و کاهش سالانه چاه ها
مقایسه تفاضل بین رقم افزایش تولید سالانه (حاصل از فعالیتهای توسعه ای، تعمیری و ترمیمی) و کاهش طبیعی سالانه چاهها طی 5 سال گذشته نشان می دهد که بطور متو سط این دو رقم مساوی بوده اند و در 4 سال از 5 سال گذشته همواره این تفاضل مثبت بوده است اما با کمال تعجب برنامه تولید نفت در سال 1390 بشدت منفی بوده و تفاضل افزایش ها و کاهش ها بیش از 30 هزار بشکه منفی در نظر گرفته شده است. مفهوم این رقم این است که اگر کلیه فعالیتهای افزایشی طبق برنامه انجام گیرد بازهم توان تولید در پایان امسال 30 هزار بشکه کمتر از ابتدای سال خواهد بود.
در برنامه سال جاری راه اندازی 41 دستگاه پمپ درون چاهی و دبی تولید نفت متناظر آن پیش بینی شده است. البته پروژه پمپهای درون چاهی قبل از مدیریت جدید مناطق نفتخیز جنوب شروع شده است. با توجه به اشکالات متعدد در نصب و کاربرد حتی تعداد معدودی از این پمپها طی سالیان گذشته، برنامه ریزی مدیریت جدید مناطق نفتخیز جنوب برای نصب و راه اندازی 41 دستگاه از اینگونه پمپها در کمتر از یکسال و ایجاد تعهد تولید برای این چاهها کاملا غیر منطقی بنظر می رسد. عدم برنامه ریزی صحیح و شکست این پروژه از یکطرف عامل کاهش تولید نفت شده و از طرف دیگر زمینه کاربرد صحیح این تکنولوژی را در چاههای خشکی با مشکل مواجه می سازد.
بررسی زمان شروع کارهای بنیادی در منطقه
تا 5 تیرماه امسال 9 حلقه چاه جدید توسعه ای در سال 1390 تکمیل شده که برنامه ریزی، آماده کردن محل چاه و شروع حفاری همه این 9 حلقه چاه در سال 1389 بوده است. همچنین 13 حلقه چاه جدید توسعه ای در سال 1390 راه اندازی شده که 10 حلقه از آنها در سال 1389 حفاری و تکمیل شده اند. همچنین از 14 حلقه چاه تعمیر شده در سال1390، تعمیر 6 حلقه در سال 1389 به اتمام رسیده و راه اندازی آنها در سال 1390 انجام گرفته است. بعبارت دیگر بخش اعظم فعالیتهای توسعه ای و تعمیری که در آمار مدیریت جدید به ثبت رسیده در حقیقت در سال گذشته برنامه ریزی، اجرا و تکمیل شده است.
همچنین در سال 1389 بر اساس برنامه 63 حلقه چاه جدید توسعه ای حفاری شده و 76 حلقه چاه نیز تعمیر شده است. با توجه به راه اندازی 56 حلقه چاه توسعه ای و 56 حلقه چاه تعمیری در سال 1389، حداقل 9 حلقه چاه توسعه ای و 20 حلقه چاه تعمیری که در سال گذشته حفاری و تکمیل شده اند در اختیار مدیریت جدید مناطق نفتخیز قرار گرفته است. این تعداد چاه معادل 30 الی 40 هزار بشکه در روز است که باید از هم اکنون وضعیت آنها علنی شود. با اختفای این موضوع مهم، می توان از این چاهها برای سرپوش گذاشتن بر عقب ماندگی خود از برنامه استقاده شود.
برنامه ریزی بدون پشتوانه مطالعاتی
توزیع فعالیتهای مهم در سال جاری به شکل منطقی نیست. بعنوان مثال تعداد چاههای تعمیری در نیمه اول سال 38 حلقه در برنامه منظور شده در حالیکه تعداد چاههای تعمیری در نیمه دوم سال 75 حلقه برنامه شده که نزدیک به دوبرابر نیمه اول سال است. تعداد چاههای تعمیری تنها در دو ماه پایانی سال (بهمن واسفند) برابر 38 حلقه است که معادل کل تعداد چاههای تعمیری در 6 ماه ابتدای سال است. این مقایسه نشان می دهد که برنامه ریزی صحیح نبوده و تعهدات سنگینی برای نیمه دوم سال ایجاد شده است. (شکل -2)
چه باید کرد؟
برخی از کارشناسان معتقدند ظرف دو سال گذشته صدمه ای به میادین نفتی وارد شده است که 4سال زمان لازم است که با مدیریت مناسب وضعیت تولید را به دو سال گذشته بازگردانیم.شاید لازم باشد اشاره ای شود به این نکته که متوسط توان تولید مناطق نفتخیز طی دوره مدیریت جدید مناطق نفتخیز حدود 39هزار بشکه در روز افت کرده است. (شکل-3)
این درحالی است که هنوز هم مسوولان نفتی زیربار اشتباهات خود نمی روند. درحالیکه اقتصاد ایران نفتی است و کشور برپایه این درآمد می گردد باید با نگاهی ملی به این مساله نگاه کرد. فرقی نمی کند چه کسی بر مسند کار باشد مهم این است که بتوان صدای زنگ خطر را شنید و با حرف های تبلیغاتی سعی نکنیم وضعیت را از شرایط موجود بدتر کنیم.هزینه چنین رفتاری را در سالهای آینده، کشور خواهد پرداخت.
/22131
نظر شما