خطری جدی در کمین اقتصاد ایران/ چند درصد مردم کشور در معرض ریزگردها هستند؟

طوفان‌های گرد و غبار یک اتفاق رایج برای جمعیت‌های ساکن در محیط‌های خشک و نیمه‌خشک است و می‌تواند منجر به انواع تأثیرات کوتاه‌مدت و بلندمدت شود.

صنعت کشاورزی در تیررس طوفان‌های شن و گرد و غبار

طوفان های شن و گرد و غبار تأثیرات منفی زیادی بر بخش کشاورزی دارد که از آن جمله می توان به کاهش عملکرد محصول از طریق دفن نهال ها در زیر رسوبات شن و ماسه، از بین رفتن بافت گیاهی و کاهش فعالیت فتوسنتزی در نتیجه سندبلاست و تأخیر در توسعه گیاه اشاره کرد.

خطر خشکسالی، ایجاد آسیب و کاهش بهره وری دام، افزایش فرسایش خاک و تسریع روند تخریب زمین و بیابان زایی، پر شدن کانال های آبیاری از رسوبات، پوشاندن مسیرهای مواصلاتی، تأثیر بر کیفیت آب رودخانه ها و نهرها و تأثیر بر کیفیت هوا از دیگر تبعات طوفان‌های شن و گرد و غبار است.

تأثیر اقتصادی کوتاه‌مدت طوفان‌های گرد و غبار قابل توجه است، اما با بلایای طبیعی بزرگ که کل شهرها را ویران می‌کنند، رقابت نمی‌کند. به عنوان مثال، خسارت ناشی از طوفان های گرد و غبار در چین به طور متوسط حدود ۶.۵ میلیارد دلار در سال است و این در حالی است که یک زمین لرزه بزرگ می تواند صدماتی به اندازه پنج برابر این رقم وارد کند. با این حال، کارشناسان استدلال می‌کنند که تعیین تأثیر اقتصادی واقعی طوفان‌های گرد و غبار، به‌ویژه طوفان‌هایی که از مناطق بیابانی سرچشمه می‌گیرند، به دلیل عواقب بلندمدتی که بر معیشت مردم ساکن در این منطقه دارند، دشوار است.

هنگامی که طوفان های گرد و غبار در زمین های خشک کشاورزی که تخریب شده اند شروع می شود، خاک سطحی را از میان می‌برد که باعث بیابان زایی بیشتر می شود. در نتیجه امرار معاش کشاورزان به معنای واقعی کلمه از بین می رود. این چرخه، اگر کنترل نشود، موجب جابه‌جایی جمعیت عظیم کشاورزان خواهد شد.

این طوفان‌های عظیم گرد و غبار همچنین می‌توانند با ریشه‌کن کردن درختان، سقوط خطوط برق و آسیب رساندن به ساختمان‌ها و خانه‌ها ضربه‌های مهلکی به اقتصاد کشور بزنند.

کدام مناطق بیشترین آسیب را از طوفان‌های شن متحمل می‌شوند؟

طوفان های گرد و غبار قادر به انتقال رسوب در طول هزاران کیلومتر هستند، اما به دلیل نزدیکی منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا به صحرای بزرگ آفریقا این مناطق یکی از غبارآلودترین مناطق در جهان هستند. در حالی که منابع طبیعی مانند صحرا عامل اصلی طوفان های گرد و غبار در این مناطق است، تغییرات کاربری زمین و تغییرات آب و هوایی ناشی از فعالیت‌های انسانی نیز در این امر بی تاثیر نبوده‌است.

مطالعات صورت گرفته حاکی از آن است که رشد اقتصادی در غرب آفریقا به دلیل قرار گرفتن در معرض گرد و غبار طی ۲ سال ۳ درصد کاهش یافته است و از طرف دیگر تولید محصولات کشاورزی در این منطقه در اثر گرد و غبار به طور متوسط ۲ درصد کاهش یافته اس؛ اثراتی که می‌تواند عاملی مؤثر در کاهش توسعه اقتصادی در غرب آفریقا باشد.

علاوه بر اثرات مخرب طوفان‌های شن و گرد و غبار بر سلامتی، گرد و غبار بر محیط زیست، کشاورزی، حمل و نقل و زیرساخت ها نیز تأثیر می گذارد. در سطح جهانی، خسارات رفاهی ناشی از گرد و غبار تقریباً ۳.۶ تریلیون دلار است.
علاوه بر سرمایه‌گذاری در سیستم‌های هشدار زودهنگام، دولت‌ها در سراسر جهان در حال طراحی سیاست‌هایی برای کاهش تأثیر طوفان‌های شن و گرد و غبار، هم در سطح ملی و هم در سطح منطقه‌ای هستند. سازمان جهانی هواشناسی (WMO) یک سیستم هشدار طوفان شن و گرد و غبار راه اندازی کرد که هدف آن ارائه پیش بینی های قابل اعتماد طوفان گرد و غبار از طریق شبکه ای از سازمان های تحقیقاتی در سراسر جهان است.

۸۰ درصد جمعیت ایران در معرض گرد و غبار

بر اساس گزارش جدید سازمان ملل متحد، بیش از ۵۰۰ میلیون نفر در هند و بیش از ۸۰ درصد از کل جمعیت ترکمنستان، پاکستان، ازبکستان، تاجیکستان و ایران در معرض کیفیت هوای نامناسب و طوفان های شن و گرد و غبار هستند.

در این بین بسیج اقدامات منطقه‌ای هماهنگ برای کاهش خطر و تقویت انعطاف‌پذیری در برابر تأثیر منفی برون مرزی طوفان‌های شن و گرد و غبار بسیار مهم است.

اثرات تجمعی طوفان های شن و گرد و غبار بر جامعه قابل توجه است، به ویژه به این دلیل که طوفان های شن و گرد و غبار بیشتر از سایر انواع خطرات طبیعی رخ می دهند. تأثیرات آن‌ها پیچیده است و نشان‌دهنده یک مسئله نوظهور مهم برای سیاست‌گذاران در منطقه آسیا و اقیانوسیه است.

۲۲۳۲۲۷