روزی که به نام محمدرضا شجریان ثبت نشد

در برخی از تقویم‌های۱۴۰۱ روزی به نام موسیقی ثبت شده است. آیا می‌دانید که چه روزی است؟ آیا می‌دانید که به نام چه هنرمندی این روز ثبت شده است؟

دنیا پاپایی: روز تئاتر، روز سینما، هفته کتابخوانی روزهای فرهنگی هستند که در تقویم ثبت شده است. چند سالی است که کشمکش برای انتخاب روز موسیقی مطرح و سرانجام اعلام شد که ۶ بهمن به نام موسیقی ثبت شده است. روزی که در سایت شورای فرهنگی عمومی کشور به اسم «روز آواها و نواهای ایرانی و بزرگداشت صفی الدین ارموی» نام گرفته است. اگر به سراغ تقویم و سر رسید امسال بروید در تقویم‌های کمی این روز ثبت شده است به عبارت دیگر روز ملی موسیقی به دلیل انتخاب چهره ناآشنا در بین مردم و هنرمندان چندان فراگیر نشده است.

سالروز درگذشت موسیقیدان به نام موسیقی

دوسال است که نام «صفی الدین ارموی» برای روز ملی موسیقی مطرح شد. نامی که کم‌تر به گوش مخاطبان و اهالی هنر آشناست. اما نکته تلخ این روز مصادف بودن با درگذشت این موسیقیدان قرن هفتم است. اما هرچه که هست بعد از ۲۰ سال تلاش برای ثبت موسیقی سرانجام شورای فرهنگ عمومی ۶ بهمن که همزمان با سالمرگ نویسنده دو اثر «ادوار» و «رساله شرفیه‌» است را به عنوان روز ملی موسیقی تصویب کرد.

داستان از کجا شروع شد؟

تلاش اهالی موسیقی برای ثبت روز موسیقی به سالها قبل برمی‌گردد. ابتدا سالروز تولد ابوالحسن صبا یعنی چهاردهم فروردین را به عنوان روز ملی موسیقی مطرح شد. ۴ آذر همزمان با زادروز فارابی هم یکی دیگر از گزینه‌ها بود که صنف خانه موسیقی و هنرمندان برای روز ملی موسیقی به اجماع رسیدند.

گرچه فارابی نام آشناتری نسبت به صفی الدین ارموی است اما زادروز ابونصر محمد بن محمد فارابی یکی از بزرگترین فلاسفه و دانشمند ایرانی که در موسیقی هم تخصص داشته از سوی شورای فرهنگ عمومی مورد موافقت قرار نگرفت. حمیدرضا نوربخش، مدیرعامل خانه موسیقی درباره تلاش خانه موسیقی برای ثبت روز موسیقی گفت: «۲۰ سال پیش درخواست دادیم که تولد فارابی به عنوان روز ملی موسیقی ثبت شود. آن زمان نامه‌ای از سوی خانه موسیقی به شورای فرهنگ عمومی ارائه داده شد که در نهایت این روز تصویب نشد.»

حمیدرضا  نوربخش، مدیرعامل خانه موسیقی
حمیدرضا نوربخش، مدیرعامل خانه موسیقی

او درباره انتخاب هنرمندان مختلف برای پاسداشت روز موسیقی گفت: «در صدسال اخیر موسیقیدان بزرگی در کشورما بودند، که هرکدام می‌توانند این جایگاه را به خودشان اختصاص بدهند. اما انتخاب هر هنرمند یک سوال را به خود دنبال داشت، چرا فلانی انتخاب نشد؟ یعنی هر هنرمند را انتخاب می‌کردیم این سوال پیش می‌آمد که آیا این انتخاب کامل و جامع است؟»

این سوال‌ها باعث که خانه موسیقی به زادروز محمدرضا شجریان برای روز موسیقی برسند.

بیشتر بخوانید:

شجریان موسیقی را از چه کسانی آموخت؟

اثر خوشنویسی ممتاز محمدرضا شجریان/ عکس

روزی برای هنرمند محبوب

مهر سال ۱۳۹۹ همزمان با خاکسپاری محمدرضا شجریان از سوی حمیدرضا نوربخش و برخی هنرمندان پیشنهاد شد که اول مهر روز تولد استاد شجریان به نام روز ملی موسیقی ثبت شود. همان زمان مدیرعامل خانه موسیقی اعلام کرد که این امر نیاز به تصویب شورای فرهنگی عمومی دارد. انتخاب زادروز محمدرضا شجریان که هنرمندی محبوب و شناخته شده‌ای است برای روز ملی موسیقی انتخاب هوشمندانه‌ای محسوب می‌شد. نوربخش درباره روز موسیقی و همزمانی آن با تولد شجریان گفت: «استاد شجریان شخصیت بزرگ و جامعی است که از نظر منزلت، تاثیر، مهارت و دانش، رفتار متمایز شخصیت بزرگی محسوب می‌شوند. معتقدم که این روند برای هیچ فردی در موسیقی اتفاق نیفتاده است. از سوی دیگر هم در بین هنرمندان، نخبه‌گان و هم در بین مردم جایگاه نگاه احترام‌آمیز و بسیار عاشقانه‌ای دارند که این کم‌تر هنرمندی این جایگاه را دارند.»

نوربخش شخصیت چند بعدی استاد شجریان را دلیل این انتخاب دانست: «کاری که استاد شجریان در آواز ایرانی کرد، کاری بسیار بزرگ بود که هیچ هنرمندی نتوانست به این جایگاه برسد. ما خوانندگان بسیاری بزرگی داریم، اما تاثیر استاد شجریان بر آواز ایرانی بسیار گسترده است.»

تسلط بر هنرهای مختلف اعم از خوشنویسی، سازسازی، آهنگسازی و نوازندگی این خواننده و آهنگساز در این انتخاب تاثیر بسیاری داشته است. اما در این میان جایگاه اجتماعی محمدرضا شجریان نقش مهمی در انتخاب این امر داشته است: «او هنرمندی بود که حرف زمانه خود را می‌زد، با مردم بود و مردم را عاشقانه دوست داشت و مردم هم او را عاشقانه دوست داشتند.»

نامی نام‌آشنا برای  نواها و آواهای سرزمینمان
محمدرضا شجریان

نوربخش به نوای ماندگار «ربنا» اشاره دارد: «استاد شجریان حتی در موسیقی مذهبی هم شهره بود. قاری ممتاز قرآن بود و آثاری در این زمینه ارائه داده است. بیش از ۴۰ سال است که مردم با نوای «ربنا» او افطار می‌کنند و هنوز هم پیوند عمیقی با ربنا دارند. گرچه صدا و سیما خودش را از پخش این کار ارزشمند محروم کرده است، اما مردم همچنان با این نوا خاطره مشترک دارند.»

او این ویژگی‌های شخصیت استاد شجریان را نماد مهم ملی و فرهنگی برای روز موسیقی دانست که در ۱۰۰ سال اخیر نمونه‌ای برای آن وجود نداشته است: «نمونه‌های زیادی را ما بررسی کردیم اما هر اسمی که مطرح می‌شد، نام دیگری مطرح می‌شد. به عبارت دیگر یک چرا مطرح می‌شد. اما زمانی که اسم استاد شجریان مطرح شد به دلیل مواردی که گفته شد و به دلیل جایگاه مردمی به این نتیجه رسیدیم که تولد ایشان می‌تواند به عنوان روز موسیقی ثبت شود.»

سرانجام روز موسیقی چه شد؟

اما با اعلام این خبر هنرمندان زیادی به یاد روز فراموش شده موسیقی‌ افتادند که سالها جای آن در تقویم خالی بود. با اعلام این نام عده‌ای موافق و عده‌ای مخالف بودند. متاسفانه هنرمندان بدون نگاه کلان به موسیقی و نگاه صنفی به جریان موسیقی گزینه‌های زیادی را برای این روز مطرح کردند و چندگانگی بین اهالی موسیقی به وجود آمد. اوایل آذرماه سال ۱۳۹۹ جمعی از هنرمندان به وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نامه نوشتند و خواستار ثبت روز ملی موسیقی در ۴ آذرماه به عنوان تولد فارابی شدند. اما در نهایت هنرمندانی که نامشان ذکر شده بود منکر امضا و نامه شدند. آنها عنوان کردند فردی که با آنها برای امضا تماس گرفته بود موضوع دیگری را مطرح کرده بود. این چندگانی بین اهالی موسیقی به ضرر موسیقی تمام شد و در نهایت قرار شد نام صفی الدین ارموی خنیاگر سده هفتم هجری برای این روز مهم ثبت شود. نوربخش درباره تلاش برای ثبت روز موسیقی به نام استاد شجریان گفت: «ما برای ثبت روز اول مهر به عنون روز موسیقی تلاش بسیار کردیم، پافشاری و اصرار کردیم و جلسات متعدد داشتیم، اما سرانجام روز اول مهر برای روز موسیقی تصویب نشد.»

روزی که فراموش نمی‌شود

۶ بهمن یا اول مهر کدام در ذهن مردم می‌ماند؟ متاسفانه اطلاع دقیقی از روز تولد صفی الدین ارموی نیست در نتیجه کسانی که این نام را برای روز موسیقی ملی پیشنهاد دادند از سالروز درگذشت ارموی بهره برده‌اند. اما سالهاست که اول مهر زادروز تولد استاد شجریان بهانه‌ای است که هنرمندان و رسانه‌ها از هنر و نقش محمدرضا شجریان یاد کنند. نوربخش که آواز را نزد محمدرضا شجریان آموخته است به این نکته اشاره دارد که روز اول مهر روز به یادماندنی برای دوستداران موسیقی است. او این نوید را می دهد که خانه موسیقی این روز را به گرامی یاد خواهد کرد:‌ «قطعا ما در این روز برنامه‌هایی از سوی خانه موسیقی خواهیم داشت.»

۵۵۵۵

کد خبر 1667565

برچسب‌ها

خدمات گردشگری

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
7 + 8 =

نظرات

  • نظرات منتشر شده: 19
  • نظرات در صف انتشار: 0
  • نظرات غیرقابل انتشار: 0
  • US ۱۴:۲۰ - ۱۴۰۱/۰۶/۰۷
    8 7
    آخه شما واقعا اگه شناخت درست و حسابی داشتید فارابی را که پیشنهاد نمی کردید. فارابی موسس فلسفه اسلامی است و تقلیل او به موسیقی اساسا مورد قبول بزرگان قرار نمی گیرد. ارموی انتخاب مناسب تری است و دعوایی هم رخ نمی دهد. استاد شجریان شخصیت بزرگی است اما خب می دانید که ...
    • IR ۰۰:۵۴ - ۱۴۰۱/۰۶/۰۸
      25 1
      اخه ارموی شناخته‌تره یا استاد شجریان؟ ایا از ارموی کتابی خوندین؟ ایا قطعه‌ای موسیقی وجود داره؟ چطوری می‌تونید اینا در کفه ترازو بزارین
  • امیر IR ۱۵:۳۲ - ۱۴۰۱/۰۶/۰۷
    30 0
    روز اول مهر سالروز تولد استاد هست نه فوت ایشون ..
  • آرمیآ DE ۱۸:۱۹ - ۱۴۰۱/۰۶/۰۷
    17 3
    جا داشت بخاطر تاثیر گذار ی و تلاش و احیای موسیقی ملی انتخاب شجریان باشه .‌ولی خب ایران همیشه نخبه کش نخبه نابود کن هست
    • آذران IR ۰۰:۵۸ - ۱۴۰۱/۰۶/۰۸
      9 1
      استادشجریان ،،،تاثیرگذراترین هنرمندچه درموسیقی و چه درهنرهای دیگرمیباشد...تقویم ایران پراست ازاسامی غریبه امابزرگ شده...چه درتقویم الایران السلامی اول مهرروزموسیقی باشدیانه برای تقویم بنده اول مهرروز موسیقی خواهدبود و تمام...
    • عبدالکریم IR ۰۷:۵۳ - ۱۴۰۱/۰۶/۰۸
      0 3
      هرگز کسی بدنبال از بین بردن نخبگان نبوده و نخواهد بود بلکه وقتی یک مثلا نخبه ای می شود وطن فروش و خائن و علیه مردم و کشورش باید چه کرد؟ آیا این دلیل درستی است که فلانی یک نخبه ای شده و بخاطر همین مسئله هرکاری دلش خواست بکند؟ نخبه اگر نخبه باشد باید این نخبگی را در راه اعتلای کشور و مردمش بردارد و استفاده کند نه اینکه از مشهور شدن و محبوبیت سوء استفاده را کند و آب به آسیاب دشمن بریزد و در کنار معاندین قرار بگیرد .
  • میترا IR ۲۰:۰۵ - ۱۴۰۱/۰۶/۰۷
    17 1
    من به عنوان یک ایرانی آشنایی خودم رو با موسیقی سنتی و اصیل ایرانی مدیون استاد شجریان میدونم. به واسطه این بزرگ مرد موسیقی بود که با خیلی از شاعران بزرگ آشنا شدم و علاقمند ب شعر و هنر موسیقی.... یادش گرامی 🎵💐🎶
  • بیتا TR ۲۱:۱۰ - ۱۴۰۱/۰۶/۰۷
    14 1
    حیف و صد حیف که هنر و هنرمندان و سرمایه های ملی ،تو این کشور هیچ ارزشی برای قدرتمنداش ندارن که روز گرامیداشت هم براشون در نظر بگیرن... جز اینکه در خدمت خودشون باشن...
  • محمد IR ۲۳:۳۰ - ۱۴۰۱/۰۶/۰۷
    5 1
    روح جناب شجریان شاد در قلب من هر روز روز اوست.
  • خانی IR ۲۳:۵۶ - ۱۴۰۱/۰۶/۰۷
    5 1
    استاد شجریان اسطوره موسیقی ایران هستند اگر کوتاه فکران او را فراموش کن مردم ایران استاد را فراموش نمی کنن یاد وخاطراش گرامی
  • IR ۰۰:۵۱ - ۱۴۰۱/۰۶/۰۸
    9 1
    استاد شجریان در قلب ما زنده است. کسانی که ارموی رو پیشنهاد دادن به روز موسیقی و موسیقی خیانت کردن. خواستن کسی این روز رو به یاد نداشته باشد
  • عبدالکریم IR ۰۷:۴۷ - ۱۴۰۱/۰۶/۰۸
    6 1
    فدای سرتون حضرت استاد که نشد، این وسط ۴۰ ساله که یه چیزی گم شده، اونم لیاقته. از نظر من شما، جناب استاد فارغ از زمان و مکان هستید که تمام روزها و مکانها توش جاری و ساری هستید!
  • IR ۰۸:۴۸ - ۱۴۰۱/۰۶/۰۸
    5 3
    سلام عزیزان اصل کار ما مردم هستیم استاد محمد رضا شجریان دوست داشتیم و داریم، انسان بزرگ در دل تمام انسانها جای دارند شما حالا بخواهید آسم ان بزرگواران در تقویم ثبت کنيد یا نکنید
  • مهدی IR ۱۲:۲۵ - ۱۴۰۱/۰۶/۰۸
    0 1
    بهتر است خودمان را گول نزنیم و افراد را همانگونه که بوده اند بی کم و کاست در نظر بگیریم.استاد مسلم موسیقی سنتی ایران هم ربنا را خوانده و هم این سخن که ۱۴۰۰ سال است اینها(اسلام) با هنر مخالف هستند را بر زبان آورده .اولی را بیش از چهل سال پیش و دومی را در همین چند سال گذشته.لذا استاد قطعا نظر مثبتی به حکومت اسلامی نداشتند و طبیعیست که نه حکومت اسلامی و نه سایر حکومتها مخالفین خود را روی سرشان نمی گذارند.از طرف دیگر یک روز را در سال می توان بنام روز هنر و هنرمند می توان نام گذاری کرد تا همام تمامی هنرمندان را شامل شود و هم لزوما با میلاد یا وفات کسی همزمان نباشد
  • IR ۰۷:۴۴ - ۱۴۰۱/۰۶/۰۹
    0 0
    شجریان نیاز به روز ندارد 365 روزه در دل مردم است
  • سعید IR ۱۷:۰۱ - ۱۴۰۱/۰۶/۰۹
    0 1
    خواننده بزرگی بوده ولی دیگه خداییش روز براش گذاشتن در حد طنز.
  • فرهاد IR ۱۸:۲۶ - ۱۴۰۱/۰۶/۰۹
    0 0
    اشخاصی مثل استاد شجریان حتی یاد نام شون هم برای بعضی ها ترسناک است
  • رضا حسینی IR ۲۲:۳۸ - ۱۴۰۱/۰۶/۰۹
    1 0
    استاد محمد رضا شجریان خورشید تابناکی بودند در عرصه موسیقی اصیل ایرانی که هیچگاه هنر خویش را به پای سلاطین زر و زور نریخت. نام محمد رضا شجریان در قلبهای مردم آزاده ایران تا ابد حک شده است. چنانچه به دلیل غرض ورزی و کینه توزی عده ای قلیل روزی به نام او در تقویم ایران ثبت نشود چیزی از جایگاه و مرتبه وی در آسمان هنر ایران کم نخواهد شد. روحش شاد و فردوس برین کاشانه ابدیش باد.
  • IR ۰۱:۵۱ - ۱۴۰۱/۰۶/۱۰
    0 0
    ازنظر دوستداران استاد زنده مانا وهمیشه جاويدان و گرامی استاد شجریان، چه در تقویم ثبت کنند ویا ثبت نکنند اول مهر زادروز استادشجریان برای ما دوستداران استاد روز ملی موسیقی است وبس...