حسین عیدی‌زاده: 22 اکتبر مصادف با دویستمین سالگرد تولد فرانتس لیست، آهنگساز و نوازنده پیانو است و به همین مناسب گوگل دودل (طراح لوگوی گوگل به مناسبت‌های مختلف) طراحی کارتونی از لیست در حال نواختن پیانو را جایگزین لوگوی همیشگی خود کرد.
لیست یکی از بزرگترین آهنگسازان دوران رمانتیک است. او سال 1811 در دهکده کوچکی به نام دوبوریان نزدیک شوپرون در مجارستان ( رایدینگ در اتریش کنونی) به دنیا آمد. پدر و پدربزرگ فرانتس لیست مباشر املاک دربار کنت استرهازی و هر دو نوازنده بودند. پدربزرگ پیانو، ویلن و ارگ می‌زد و پدر علاوه بر پیانو نوازنده ویولن‌سل و گیتار نیز بود.
لیست نوازندگی پیانو را از هفت سالگی نزد پدر آموخت و از هشت سالگی در جشن‌ها و مهمانی‌های محلی هنرنمایی می‌کرد. با همین هنرنمایی‌ها بود که تنی چند از متمولان زادگاهش برآن شدند تا هزینه آموزش موسیقی کودک با استعداد را در وین تأمین کنند.
هایدن و بتهوون از دوستان پدر فرانتس بودند و پدر با تکیه بر کمک هزینه تحصیل فرزندش از کارفرمایان استرهازی مرخصی گرفت و همراه پسر راهی وین شد، جایی که گفته می‌شود بتهوون با شنیدن صدای پیانوی کودک بر پیشانی او بوسه زد.
فرانتس سال‌ها بعد در سال‌های اوج کمال هنری وقتی شنید حمایت مالی کافی در بُن، زادگاه بتهوون، برای ساختن تندیس برنزی آهنگساز نشده، با اجرای شش کنسرت بزرگ در وین و کشیدن صدها تن از مشتاقان به سالن‌های اجرای برنامه، هزینه ساخت بنای یادبود بتهوون را تأمین کرد.
لیست در سال‌های آغاز فعالیتش گزیده‌کار بود و تنها شاگردانی را که رگه استعدادی در آن‌ها تشخیص می‌داد می‌پذیرفت، اما در واپسین سال‌های زندگی کهبه آرامش و ثروت رسیده بود درِ خانه‌اش به روی همه باز بود و به کودک، پیرو جوان آموزش رایگان می‌داد.
آهنگسازهای بزرگی چون ژرژ بیزه، کامی سن سان، بدریش اسمتانا، ایزاک آلبنتیز و... از شاگردان لیست بودند.
فرانتس لیست را بزرگترین نوازنده پیانوی دوران خود و بلکه همه دوران‌ها خوانده‌اند. بعضی منتقدان در تاریخ موسیقی کلاسیک چنین مقامی را به آهنگسازان دیگری مانند شوپن و راخمانیف هم بخشیده‌اند، اما این دسته از هنرمندان تنها نوازنده آثار خود بوده‌اند و برای اجرا در مجامع عمومی بسیار کم ظاهر می‌شدند.
حتی شوپن خود به برتری نوازندگی لیست اعتراف کرد و گفت آرزو داشت کارهایش را بتواند به خوبی لیست بنوازد. برامس یکی دیگر از ستایشگران لیست معتقد بود کسی که هنر نوازندگی او را ندیده باشد چیزی از نوازندگی پیانو نمی‌داند.
لیست در فرانسه شهرت فراوانی یافت و به زودی به محافل بزرگ هنری راه یافت. او با هنرمندان برجسته رمانتیک و آثار آن‌ها از جمله بایرون، سن سیمون، شاتو بریان، لامنه فوریه، ویکتور هوگو، لامارتین، دولاکروا، هکتور برلیوز، ژرژ ساند، آلفونس دوده از نزدیک آشنا شد. این آشنایی تأثیر عمیقی بر موسیقی او داشت.
لیست همواره در موسیقی کاوشگر عرصه‌های ناشناخته بود. تا حدی که قطعاتی که در دوره آخر عمر به هنگام اقامت در وایمر نوشته به طرز باورنکردنی مدرن می‌نمایند. بسیاری از موسیقی‌دانان و آهنگسازان بزرگ چون چایکوفسکی، دبوسی، راول و واگنر از فراورده‌های آزمایشگاه موسیقیایی لیست بهره گرفته و توشه اندوخته‌اند. اهمیت لیست به عنوان آهنگساز (در مقابل نوازنده) پس از مرگ وی بسیار بالاتر رفت. او در زمان حیات بیشتر شهرتش به عنوان یک نوازنده استثنایی بود.
لیست سال 1886 در سن 74 سالگی بر اثر ذات‌الریه درگذشت.
58241
نظر شما