نگرانی‌های جهانی از بروز فاجعه بشری در سودان/ بحران چگونه آغاز شد؟

به گزارش خبرآنلاین، روز چهارشنبه ۹ آگوست جلسه شورای امنیت سازمان ملل پیرامون بحران در سودان برگزار شد. در این جلسه مارتا آما آکیا پوبی، دستیار دبیرکل سازمان ملل در امور آفریقا ضمن بیان اینکه نبرد بین نیروهای مسلح سودان و نیروهای پشتیبانی سریع به ویژه در خارطوم، بحری، اومدورمان و دارفور ادامه دارد، نگرانی عمیق خود را از افزایش خشونت جنسی و استخدام کودکان در گروه های مسلح در این کشور ابراز کرد. او همچنین از روند رو به افزایش فشار بر غیرنظامیان و رهبران قبایل برای جانبداری از یکی از طرفین در جنگ خبر داد و افزود:«چنین اقدامی می تواند منجر به درگیری داخلی گسترده تر با پیامدهای قومی و منطقه ای برای دهه های آینده شود».

همچنین ادم وسورنو، مدیر عملیات دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل، با تشریح وضعیت دلخراشی که مردم سودان درگیر آن هستند، گفت: «به دلیل عدم پوشش بحران سودان در رسانه‌های جهانی، اینطور تصور می شود که وضعیت در حال بهبود است، اما این تصور اشتباه است.»

در جلسه شورای امنیت سازمان ملل اعضای شورا نیز نگرانی عمیق خود را نسبت به وخامت اوضاع انسانی در کشور سودان ابراز کردند.

باربارا وودوارد نماینده بریتانیا تأثیر درگیری بر غیرنظامیان در این کشور را فاجعه بار خواند و تاکید کرد: «کسانی که توانایی پایان دادن به این رنج را دارند، از هیچ تلاشی برای پایان دادن به درگیری دریغ نکنند». او با اشاره به گزارش‌های موثق از کشتار هدفمند غیرنظامیان و جنایات علیه گروه‌های قومی خاص در دارفور، که بیشتر خونریزی‌ها به واحدهای نیروهای پشتیبانی سریع و شبه‌نظامیان متحد نسبت داده می‌شود، از تصمیم دادگاه بین‌المللی کیفری برای آغاز تحقیقات در این مورد استقبال کرد.

لیندا توماس گرینفیلد،نماینده ایالات متحده گفت: «تاریخ به تراژیک ترین شکل ممکن در حال تکرار است. صحنه های وحشتناک بحران سودان متأسفانه خاطرات نسل کشی دو دهه پیش در دارفور را تداعی می کند.»

در این جلسه آنا یوستیگنیوا نماینده فدراسیون روسیه، با بیان اینکه مداخله خارجی در امور حاکمیتی سودان می‌تواند به آتش جنگ بیافزاید، تاکید کرد که اجرای تحریم های یکجانبه نیز می تواند درد و رنج مردم را تشدید کند.

ایشیکان کیمیهیرو نماینده ژاپن از نیروهای مسلح سودان و نیروهای پشتیبانی سریع خواست فوراً جنگ را متوقف کرده و به روند سیاسی صلح آمیز و فراگیر بازگردند. وی افزود: «مایه تاسف است که تقریباً چهار ماه بدون هیچ نشانه روشنی از جانب طرفین مبنی بر آمادگی برای پایان دادن به خصومت ها گذشته است». وی از هر دو طرف خواست تا به طور جدی به تلاش‌های بین‌المللی و منطقه‌ای برای آتش‌بس بلندمدت، ارسال بدون مانع کمک‌های بشردوستانه و از سرگیری گفتگوهای سیاسی متعهد شوند.

ناتالی برودهرست، نماینده فرانسه، با تاکید بر ضرورت توقف جنگ گفت:« هر گونه مداخله خارجی که به طولانی شدن درگیری های جاری کمک کند، وخامت وضعیت انسانی را تشدید و ثبات منطقه را تضعیف می کند».

دای بینگ نماینده چین با استقبال از تلاش های دیپلماتیک منطقه ای اتحادیه آفریقا و اتحادیه کشورهای عربی گفت که برقراری آتش بس و دستیابی به یک راه حل از طریق گفتگو مهم است.

ادریس حارث محمد نماینده سودان نیز در این جلسه نیروهای پشتیبانی سریع را به ارتکاب جنایت متهم کرد و با دفاع از نقش ارتش این کشور گفت که نیروهای ارتش از کشور محافظت می‌کنند.

بحران چگونه آغاز شد؟

در ۱۵ آوریل ۲۰۲۳، درگیری های خشونت آمیز بین نیروهای مسلح سودان (SAF) و نیروهای پشتیبانی سریع شبه نظامی (RSF) در سودان آغاز شد. نیروهای مسلح سودان توسط ژنرال محمد فتاح البرهان و نیروهای پشتیبانی سریع توسط ژنرال محمد حمدان دقلو، معروف به حمیدتی، رهبری می شود. نیروهای پشتیبانی سریع گروهی شبه نظامی هستند که ابتدا توسط عمر البشیر دیکتاتور پیشین سودان به کار گرفته شدند تا زیر نظر ارتش، شورشیان دارفور را سرکوب کنند. عمر البشیر بعدها از نیروهای پشتیبانی سریع به عنوان وزنه ای برای جلوگیری از کودتای ارتش استفاده می کرد. نیروهای پشتیبانی سریع و نیروهای مسلح سودان برای سرنگونی عمر البشیر در سال ۲۰۱۹ با یکدیگر همکاری کردند. از سال ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۱ قدرت بین نظامیان و دولت غیرنظامی عبدالله حمدوک تقسیم شده بود اما در سال ۲۰۲۱ ارتش و نیروهای پشتیبانی سریع با اقدام به کودتا غیرنظامیان را از قدرت برکنار کردند. در ماه های بعد اختلافاتی بین این دو نیرو شروع به خودنمائی کرد. ماجرا از اینجا شروع شد که طرح هائی مبنی بر ادغام نیروهای مسلح سودان و نیروهای پشتیبانی سریع مطرح و مذاکراتی در این باره انجام شد. این مذاکرات تنش‌هایی را ایجاد کرد، زیرا جناح‌های تندرو در هر دو طرف مذاکره با این طرح مخالف بودند. همین باعث صف آرائی نیروهای SAF و RSF مقابل یکدیگر شد و سرانجام این مساله بهانه ای شد برای به راه افتادن یک جنگ تمام عیار بر سر قدرت.

تبعات بحران سودان

آخرین داده‌های سازمان بین‌المللی مهاجرت نشان می‌دهد که درگیری بین ارتش سودان و شبه‌نظامیان، تعداد خیره‌کننده‌ای از مردم را آواره کرده است، به طوری که بیش از ۹۲۶۰۰۰ نفر به خارج از کشور پناهنده شده و ۳.۰۲ میلیون نفر در داخل مرزهای کشور، خانه و کاشانه خود را از دست داده و آواره شده اند.

بنا به گفته سازمان بین المللی مهاجرت از مجموع ۹۲۶۸۴۱ مهاجر خارجی که به کشورهای همسایه مانند مصر، لیبی، چاد، جمهوری آفریقای مرکزی، سودان جنوبی و اتیوپی پناهنده شده اند بیش از دو سوم اتباع سودانی و یک سوم اتباع خارجی هستند که در سودان زندگی می کردند. گفتنی است قبل از درگیری فعلی، سودان خانه بیش از ۱ میلیون پناهنده بود که بیشتر آنها از سودان جنوبی و اتیوپی شمالی بودند.

بنابراین یکی از مهمترین تبعات تداوم بحران در سودان تشدید مشکل مهاجرت و پناهندگی در منطقه است که این مساله بار سنگینی را بر کشورهای فقیر همسایه تحمیل و لزوم کمک های همه جانبه سازمان های بین المللی به کشور میزبان را مطرح می کند.

مشکل دومی که بحران سودان به آن دامن خواهد زد گرسنگی است. دفتر امور بشردوستانه سازمان ملل متحد، OCHA، هشدار داد که گرسنگی و آوارگی ناشی از جنگ در حال خارج شدن از کنترل است. آخرین آمار این سازمان بیش از شش میلیون نفر، حدود ۱۳ درصد از جمعیت سودان، اکنون یک قدم با قحطی فاصله دارند.

اما بحران در سودان کشورهائی مانند سودان جنوبی را نیز به دردسر خواهد انداخت. سودان جنوبی است که در سال ۲۰۱۱ از سودان مستقل شد دائماً گرفتار بی ثباتی بوده و در سال‌های اخیر، خارطوم در تلاش برای رسیدگی به مشکلات سیاسی سودان جنوبی، نقشی تعیین کننده ای داشته است. اگر سودان در آتش جنگ نابود شود، آنگاه نقش آن به عنوان یک میانجی در روند صلح در سودان جنوبی کمرنگ می شود و این مساله باعث بروز بی ثباتی و مشکلات سیاسی در سودان جنوبی خواهد شد.

مصر نیز از جمله کشورهائی است که از تداوم بحران داخلی در سودان بسیار هراسان است. شعبه های مختلف رود نیل در خارطوم به هم رسیده و پس از طی کیلومترها راه وارد مصر می شوند. ناآرامی، بی ثباتی و هرج و مرج داخلی در سودان بدون شک بر تامین آب شیرین مصر و توسعه اقتصادی این کشور تاثیر منفی بر جای خواهد گذاشت.

۳۱۱۳۱۱