محسن پاک آیین
نشست منطقه ای استانبول ویژه افغانستان با هدف تقویت همکاری های کشورهای منطقه برای بسترسازی جهت ایجاد صلح و امنیت در این کشور و همچنین افزایش مشارکت در پیشرفت اقتصادی و فرهنگی افغانستان با حضور 17 کشور برگزار و با صدور یک بيانيه 23 ماده‌اي به کار خود خاتمه داد.
علت و انگیزه توجه کشورهای منطقه به برگزاری این نشست،شکست و ناکامی کشورهای خارج از منطقه و بطور مشخص اعضای ناتو در برقراری امنیت در افغانستان در طول ده سال حضور در این کشور بود.
در واقع دستاورد حضور ناتو به رهبری آمریکا در افغانستان چیزی جز ویرانی ،رشد فزاینده قاچاق مواد مخدر،کشتار مردم غیر نظامی و نقض حقوق بشر نبوده و با توجه به تاثیر ناامنی در افغانستان بر روی کشورهای منطقه،این کشورها تصمیم گرفتند که خود به میدان آیند و به عبارتی نشست استانبول ،حرکت آغازین مشارکت این کشورها بخصوص همسایگان افغانستان در آینده امنیتی این کشور بود. جمهوری اسلامی ایران در این نشست در دو بخش یعنی تنظیم سند و همچنین حضور در اجلاس فعالیت داشت.در ارتباط با تنظیم سند،با توجه به تلاش پنهان کشورهای غربی از طریق برخی از عوامل خود برای گنجاندن یک نقش نظارتی در سند ،تلاش ایران بر این بود که آمریکا و غرب هیچ نقش و دخالتی در ابتکارات منطقه ای نداشته باشند.در واقع هیچ دلیلی وجود ندارد که اعضای ناکام ناتو که عامل اصلی مصائب افغانستان هستند،در ابتکارات منطقه ای نیز مشارکت نمایند.در این ارتباط نظرمستدل ایران با حمایت اکثر کشورهای حاضر پذیرفته شد و نمایندگان غرب که قبلا از آنان به عنوان ناظر بر فعالیت های منطقه ای یاد می شد، از روند این ابتکارات حذف شدند.
گنجانده شدن دیگر نظرات ایران در سند نهائی اجلاس استانبول نیز حکایت از نقش کلیدی و تاثیر گذار این کشور داشت.این نظرات از جمله مبارزه جدی با قاچاق و صدور مواد مخدر،محکومیت ترورهای کور نظیر ترور استاد شهید برهان الدین ربانی،حمایت از نشست های چندجانبه با تاکید بر نقش همسایگان،تقویت همکاری های اقتصادی و تاکید بر ضرورت خروج نیروهای بیگانه از افغانستان در سند گنجانده شد.
حضور پر رنگ ایران در این اجلاس و سخنرانی آقای صالحی وزیر امورخارجه به عنوان قوی ترین و مسئولانه ترین سخنرانی اجلاس ،نیز حائز اهمیت ویژه بود.ایشان در این سخنرانی ضمن ارزیابی ده سال حضور ناتو در افغانستان،به ناکامی های این سازمان در افغانستان اشاره کرد و ضمن محکوم کردن نقض آشکار حقوق بشر توسط سربازان اروپائی در افغانستان،بر ابتکارات منطقه ای بخصوص تلاش های کشورهای همسايه‌ي افغانستان مانند ايران و پاكستان تاکید و گفت که با تقویت همكاري های منطقه ای و بدون دخالت نیروهای خارج از منطقه،می توان در جهت ثبات، صلح و امنيت در افغانستان گام های بلندی برداشت. در واقع حضور ایران در نشست استانبول یک دستاورد مهم دیپلماتیک بود.واقعیت این است که استقرار امنيت در منطقه به یک اراده جدی نیاز دارد و همه ظرفیت های منطقه ای باید در برقراري صلح، ثبات و امنيت و پرهیز از دخالت دادن کشورهای غربی بخصوص آمریکا مورد استفاده قرار گیرد. امنيت منطقه و سرنوشت كشورهاي آن در هم تنيده است و باید تلاش شود که خروج نيروهاي ناتو در سال 2014 از افغانستان محقق گردد و کشورهای منطقه به افغانستان در ترتیبات امنيتي آینده مشارکت نمایند.
البته علیرغم اعلام ناتو در مورد نيروهاي خارجي از سال 2014 ، متاسفانه شواهدی نشان مي‌دهد كه آمريكا جهت تحقق اهداف فرامنطقه‌يي با امضای پیمان استراتژیک با افغانستان،قصد طولاني كردن حضور نظامي خود در افغانستان دارد. جمهوری اسلامی ایران و اکثر کشورهای منطقه،قویا با امضای این پیمان مخالف بوده و انعقاد آن را تهدیدی خطرناک برای امنیت منطقه ای و حتی صلح جهانی می دانند.
استقرار صلح و آشتي در افغانستان جز از طريق تداوم گفت‌وگوهاي گروه‌هاي افغاني با يكديگر ممكن نمي‌باشد و علیرغم شهادت استاد ربانی، فعاليت شوراي عالي صلح افغانستان كه مورد حمايت رييس‌جمهور اين كشور نيز هست باید ادامه یافته و نقش خود را در تحقق صلح فراگير ایفا کند. اگر قوميت ها و مذاهب و گرايشات مختلف سياسي موجود در افغانستان با یکدیگر هماهنگ شده و به منافع ملی بیاندیشند،قطعا بستر لازم را برای ایجاد یک افغانستان امن و یکپارچه فراهم خواهند کرد. همسايگان افغانستان می بایست در این عرصه به نحو فعال و مسئولانه ايفاي نقش نمايند
در نشست استانبول با اشاره به اینکه امروز مفاهيم امنيت، اقتصاد و توسعه با يكديگر پيوند عميق دارند ،جمهوري اسلامي ايران بر ضرورت گسترش همكاري های منطقه براي كمك به توسعه اقتصادی در افغانستان اصرار ورزید. امكانات و ظرفیت‌هاي مادي و معنوي موجود در افغانستان می تواند آينده‌اي با ثبات، امن و توسعه يافته را براي این کشور ایجاد نماید.اگر كشورهاي همسايه برای تقویت ثبات در افغانستان به صحنه آیند، هيچ گاه فضا و شرايط، براي دخالت كشورهاي فرامنطقه اي و غربي فراهم نخواهد شد و در این روند جمهوری اسلامی ایران مصمم به ایفای نقش است.
4949
نظر شما