سه اقدام فوری ایران و پاکستان برای کنترل و حل بحران

ایران و پاکستان به اندازه کافی در داخل خود و محیط پیرامونی خودشان چالش دارند که بخواهند یک چالش دیگری را برای خود رقم بزنند.پاکستان مشکلات عدیده ای دارد از جمله با هند ،تحرکات طالبان پاکستان ،تجزیه طلبان بلوچ و همچنین دست به گریبان فقر نیز هست و همه اینها به شدت این کشور را تحت فشار قرار داده است. از سوی دیگر چالش های ایران هم کم نیستند و در محیط پیرامونی ما مسائل و مشکلات عدیده ای وجود دارد و در داخل نیز با مشکلات اقتصادی زیادی رویرو هستیم.بنابراین به هیچ عنوان ایجاد تنش جدید در روابط برای دو کشور جائز نیست.

البته تنشی که الان ایجاد شده قابل مدیریت بود و می توانستند از طریق روابط سیاسی آن را بر طرف کنند ولی بنظر می رسد هر دو کشور فکر می کردند که احتملا بحران در روابط دو کشور به گونه ای نخواهد بود که بتواند یک چالش جدی برای تهران و اسلام آباد به وجود بیاورد،لذا نسبت به بعضی از مسائل که در دوسوی مرز می گذشت بی تفاوت بودند و فکر می کردند که طرف دیگر از آنچه که در خاک یک کشور حادث می شود بی اطلاع است.از این رو بیشتر سعی کردند با یک گفت و گوهای سیاسی که بخشی از آن هم جنبه تشریفاتی داشت روی مسائل و چالش های واقعی موجود سرپوش بگذارند .الان بخشی از آن واقعیت ها در حال پیدا کردن جنبه عینی است ،به هر حال از آنجا که روابط ایران و اسلام آباد آنقدر عمیق است که انتظار داشته داشته باشیم چنین تحولاتی در دو کشور مدیریت شده باشد.

حتی اگر فرض را بر این بگذاریم که حمله ایران به داخل خاک پاکستان وحمله متقابل پاکستان به داخل خاک ایران (که هرکدام از دو کشور توجیهات خاص خود را دارند ) از قبل هماهنگ و حتی مدیریت شده باشد،با در نظر گرقتن اینکه جنگ هایی که در گذشته بین کشورها اتفاق افتاده جنگ هایی نبوده که تعمدا آغاز شده باشد بلکه یک اتفاقاتی در روابط حادث شده و کنترل از دست سیاستمداران خارج شده و در نتیجه جنگ بروز می کند .منظور این است که ایران و پاکستان باید بدانند که هر گونه تنش جدی در روابط دو کشور بسیار بسیار خطرناک است و مسئله ایران و پاکستان با مسئله ایران و عراق ، یا آذربایجان و یا هر کشور پیرامونی ما خیلی فرق دارد. در نظر داشته باشیم برای پاکستان درگیری با ایران خیلی خطرناک است.

راهکار خروج از این وضعیت می بایست قبل از این اتفاق می افتاد وحالا باید تمامی دستکاه های ذیربط در ایران و پاکستان به سمت کاهش تنش حرکت کنند ،از آنجا که بخش های نظامی دو کشور قدرتمند هستند و این روی تصمیم گیری ها تاثیر می گذارد بنابراین دیپلمات ها و سیاستمدارن نباید به بخش های نظامی اجازه دهند که فراتر از اراده سیاستمداران پا پیش بگذارند .از این رو کمیسیون امنبت ملی مجلس ،وزارت خارجه و شورای عالی امنیت ملی و هر نهاد دیگری که در تصمیم گیری ها تاثیر گذار است باید جملگی به سمت مدیریت بحران تلاش کنند ،ضمن اینکه آنچه که اتفاق افتاده باید یک نقطه عطفی باشد برای اینکه ایران و پاکستان به خودشان بیایند و سعی کنند تحلیل هایی که از داخل پاکستان ایران را تهدید می کند و یا از داخل ایران پاکستان را تهدید می کند را حذف کنند . نتیجه اینکه در ابتدا باید به سمت کاهش تنش حرکت کنیم و دوم اینکه این جرقه به سیاستمداران در دوسوی مرز ایران و پاکستان گوشزد کند که باید به سمت حل بحران ها به صورت مسالمت آمیز حرکت کنند،در غیر این صورت هر اتفاقی ممکن است چالش هایی را به وجود بیاورد که کنترل آن از دست سیاستمداران خارج باشد و همه چیز به دست نظامیان بیفتد که این خطرناک است.

کارشناس مسائل بین الملل و سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس نهم

23212