هزینه ای که بانک مرکزی بر دوش بورس گذاشت

از اوایل دهه 80 بانک مرکزی همواره تلاش داشته تا نظام تک نرخی ارز را به اجرا گذارد و تا مهرماه سال 89 نیز در اجرای این سیاست تقریباً موفق بوده است. از این تاریخ به بعد و همزمان با بروز اشکالاتی در ارسال حواله ارزی از طریق کشور امارات، نرخ رسمی و غیررسمی ارز با یکدیگر فاصله گرفتند. از همان روزهای نخستین بروز این مشکل، بانک مرکزی تلاش نمود با روش های مختلف به بحران نرخ ارز دو نرخی پایان دهد، اما هیچ یک از روش های این نهاد سیاست گذار تاکنون پاسخگو نبوده اند و چندین معاون ارزی قربانی این بحران شده اند. اما آنچه بیش از همه توجهات را به موضوع نرخ ارز جلب کرد رفتار بانک مرکزی در روز چهارشنبه 18 خرداد سال جاری بود که در آن روز، قیمت رسمی دلار با افزایش 11 درصدی به 1171 تومان رسید. در آن روز واکنش بورس به تصمیم بانک مرکزی، تشکیل صف خرید برای خرید سهام شرکت‌های صادراتی و رشد 163 واحدی شاخص کل بورس بود.
از آن تاریخ به بعد، علی رغم وعده های مسؤولان نرخ ارز همواره در حال رشد بوده و فاصله بین نرخ رسمی و غیررسمی ارز نیز بیشتر شده است. اما چندی پیش(6/9/1390) که نرخ رسمی دلار به 1091 تومان و نرخ غیررسمی به 1370 تومان رسیده است و شرکت های صادراتی بورس نیز به صادرات خود ادامه می دهند تنها شاهد حجم عرضه سهام در بورس هستیم و شاخص کل بورس تهران سنگین ترین افت های تاریخ خود را ثبت می نماید. علت واکنش بسیار متفاوت سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار را می توان به تحلیل ایشان از علل شروع و تداوم افزایش نرخ ارز نسبت داد. تحلیل هایی که منجر به نگرانی سهامداران شده و هیچ کدام انگیزه ای برای محاسبه تأثیر افزایش نرخ ارز بر هر شرکت را ندارند.
در این راستا تحلیل های مختلفی ارائه شده است. برخی بر این باورند که بانک مرکزی راه جدیدی برای کسب درآمد و جبران کسری بودجه دولت یافته است و لذا تمایل ندارد خود را از این بازار پرسود محروم سازد. عده ای نیز معتقدند که بانک مرکزی توان مقابله با تقاضای بازار ارز را ندارد. هر یک از دیدگاه های فوق که صحیح باشند نگرانی هایی را موجب خواهند شد ولی موضوع این است که در حال حاضر در کنار تبعات هر یک از نگاه های بالا، اعتماد مردم به وعده های مسؤولین به شدت آسیب دیده است و عدم پاسخگویی شفاف موجب پررنگ شدن تحلیل هایی که اوضاع را بحرانی می دانند شده است. بدیهی است تداوم این وضعیت موجب آسیب بیشتر بازار سرمایه می گردد.
 

*کارشناس بازار سرمایه

/31222