گرفتن گواهینامه در سوئد دشوار، وقت‌گیر و‌گران است و شرایط آن روز‌به‌روز دشوارتر می‌شود به طوری که درصد جوانان بین ١٨ تا ٢٢ سال که گواهینامه رانندگی دارند از ٥٠درصد در دهه 80 اکنون به ٢٥درصد رسیده است و جوانان ترجیح می‌هند از وسایل نقلیه عمومی یا دوچرخه که در سوئد فراگیر هستند، استفاده کنند. طبق آمار تصادفات رانندگی در سوئد، پرخطر‌ترین رانندگان، مردان جوان ١٨-24 ساله هستند. دشواری روزافزون گرفتن گواهینامه به‌تدریج باعث شده که این جوانان پرشور و شر و خطرساز مجبور شوند چند سالی این کار را به تاخیر بیندازند و شاید این تاخیر باعث می‌شود این افراد زمانی پشت رل بنشینند که از پختگی بیشتر شخصیتی و روانی برخوردار شده‌اند.
برای برآوردی از روند و هزینه گرفتن گواهینامه در سوئد، آن را به صورت کوتاه بیان میکنم. این مراحل مربوط به گواهینامه‌ای است که در ایران پایه دو و در سوئد گواهینامه B یعنی رانندگی با اتومبیل شخصی نامیده می‌شود. قیمت‌ها به کرون سوئد است و هر کرون در زمان نگارش این مطلب تقریبا معادل ٢٠٠ تومان است. اولین مرحله برای شروع روند گرفتن گواهینامه، پر کردن درخواست مجوز اخذ گواهینامه در سایت اداره حمل‌و‌نقل سوئد است که پنج روز بعد آن را در خانه دریافت می‌کنید با گرفتن این مجوز شما اجازه دارید آموزش رانندگی ببینید.
این مجوز از تاریخ صدور چهار سال اعتبار و ٢٢٠ کرون هزینه دارد. در صورت اتمام اعتبار این مجوز شما دیگر اجازه ندارید حتی با حضور مربی پشت رل بنشینید تا زمانی که دوباره با پرداخت هزینه این مجوز را دریافت کنید. در صورتی که بخواهید می‌توانید با در دست داشتن مجوز اخذ گواهینامه به آموزشگاه رفته و معاینه چشم را آنجا انجام می‌دهید.
هزینه معاینه صد کرون است. آموزش رانندگی می‌تواند با خودرو آموزشگاه‌های رانندگی و مربی حرفه‌ای یا با استفاده از اتومبیل شخصی و توسط والدین یا دوستان باشد که در صورت دوم، مربی خصوصی‌تان باید قبل از شروع آموزش، توسط سازمان حمل‌و‌نقل تایید شود. مربی خصوصی شما (اعضای خانواده یا دوست) باید حداقل ٢٤ ساله بوده، حداقل پنج سال گواهینامه رانندگی معتبر صادره از یکی از کشور‌های اتحادیه اروپا داشته و دوره آموزشی مربیگری را گذرانده باشد و در سه سال اخیر به دلیل تخلف رانندگی گواهینامه‌اش توسط پلیس ضبط نشده باشد.
برای تایید، ابتدا باید مربی در سایت این سازمان درخواست مجوز کند که هزینه این درخواست ١٧٠ کرون است سپس شما به اتفاق مربی‌تان باید یک کلاس آموزشی5/3ساعته را در آموزشگاه رانندگی بگذرانید. هزینه این کلاس ٣٧٥ کرون برای هر نفر است. این مبلغ شامل کتاب و بروشور مخصوص مربیگری برای یک نفر است. پس از گذراندن این کلاس، مربی شما گواهی مربیگری برای آموزش شخص شما را دریافت می‌کند که اعتبار آن پنج سال است.
همزمان، باید در یک کلاس سه‌ساعته شناخت عوامل خطر «ریسک مرحله١» شرکت کنید که شامل مطالب تئوری و نمایش فیلم است. فیلم‌های نشان داده‌شده برای من بسیار تکان‌دهنده و تاثیرگذار بودند.
شرکت در کلاس «ریسک مرحله ١» صرف‌نظر از اینکه تئوری را در آموزشگاه گذرانده باشید یا خودتان در منزل خوانده باشید اجباری و هزینه آن٦٥٠ کرون است. هنگامی که قسمت اعظم آموزش عملی رانندگی را نیز پشت سر گذاشتید و مربی تشخیص داد که شما به اندازه لازم مسلط هستید. باید در مرحله دوم شناخت عوامل خطر (ریسک مرحله ٢) شرکت کنید. این مرحله عملی است و نام دیگر آن «مسیر لغزنده» است. در این مرحله شما و سه نفر دیگر به همراه یک مربی با یک خودرو به محلی مخصوص همین کار که در یکی از شهر‌های اطراف ساخته شده است می‌روید و در طول مسیر دو نفر به نوبت رانندگی کرده و سبقت گرفتن به روش درست را در مسیر رفت آموزش می‌بینند.
در محل، پس از شرح کوتاه مراحل کار برای اولین بار اجازه می‌یابید به تنهایی رانندگی کنید و به هر نفر یک خودرو داده می‌شود که با رادیو با مربی که در اتاق فرمان ایستاده مرتبط است و شما با دستورات مربی با سرعت‌های مختلف در پیست رانندگی می‌کنید و ترمز ناگهانی می‌گیرید و طول خط ترمز را با سرعت‌های مختلف (که بار‌ها در تئوری آن را محاسبه کرده‌اید) در عمل می‌بینید. علایم نصب شده، طول خط ترمز را در سرعت‌های مختلف به خوبی نشان می‌دهند و تشخیص این مطلب که افزایش سرعت از 30 به 90 کیلومتر در ساعت، خط ترمز را نه سه برابر که ٩ برابر افزایش می‌دهد، کاملا ملموس می‌شود. همین کار در مسیری که با روغن کاملا لغزنده شده تکرار می‌شود تا شما ببینید که در جاده لغزنده، سرعت، همه چیز را از کنترل خارج می‌کند. کنترل خودرو در پیچ‌‌های لغزنده شده با روغن و سراشیبی‌های تند با دید کم، از دیگر آموزه‌های این دوره است.
شاید فکر کنید این آموزش‌ها فقط در شرایط آب و هوایی سوئد کاربرد دارند، ولی این‌طور نیست و شما در شرایط اقلیمی ایران نیز به این آموزش نیاز دارید. سپس از خودرویی بازدید می‌کنید که با برخورد با گوزن غول‌پیکر درهم پیچیده شده و گوزن تاکسی درمی شده، برای عبرت شما با تمام قامت روی سقف و جلو خودرو جا خوش کرده است.
برای حسن ختام در صورتی که بخواهید، می‌توانید در خودرویی که حول یک محور می‌گردد، بنشینید و وارونه شدن خودرو در اثر تصادف و نحوه آزاد کردن خود را تجربه کنید و از اینکه لحظاتی که به صورت آویزان زیر کمربند در خودروی وارونه قرار داشتید و به نظرتان بسیار طولانی رسیده تنها چند ثانیه بوده است، شگفت‌زده شوید. در مسیر بازگشت به آموزشگاه، روش درست سبقت گرفتن، توسط دو نفر دیگرتان تمرین می‌شود. آموزش «ریسک مرحله ٢» اجباری و هزینه آن دوهزارو٥٥٠ کرون است. در صورت موفقیت در تمام این مراحل و در صورتی که مربی‌تان تشخیص داد که آماده‌اید، اکنون می‌توانید در آزمون نهایی شرکت کنید. آموزشگاه آزمون را برای شما رزرو می‌کند. در صورتی که با آموزشگاه ارتباط نداشته‌اید، می‌توانید خودتان به صورت آنلاین وقت بگیرید.
برای آزمون به سازمان ترافیک رفته و با کارت شناسایی عکس‌دار خود را معرفی می‌کنید و با پرداخت٨٠ کرون با دستگاه اتوماتیک برای گواهینامه عکس می‌گیرید. شما باید آزمون تئوری و عملی را در یک یا دو روز پی‌درپی بدهید. اگر در یک امتحان رد و در دیگری قبول شوید باید آزمون دیگر را قبل از دو ماه تکرار کنید و اگر دوباره رد شدید باید هر دو آزمون را با پرداخت هزینه تکرار کنید. آزمون تئوری به مدت٥٠ دقیقه با رایانه انجام می‌گیرد و شما باید به ٦٥ سوال پاسخ دهید.
پنج سوال آزمایشی هم هست که تاثیری در امتحان ندارد. از این تعداد باید دست‌کم به ٥٢ سوال (٨٠درصد) پاسخ درست بدهید. اگر به زبان سوئدی مسلط نیستید، می‌توانید به زبان مادری‌تان امتحان دهید. یا حتی درخواست کنید که مترجم در اختیارتان بگذارند.
نتیجه آزمون را بلافاصله دریافت می‌کنید. برای آزمون عملی اگر بخواهید با خودرو آموزشگاه که با آن آموزش دیده‌اید و به آن عادت دارید امتحان دهید باید ١١٠٠ کرون تنها برای امانت گرفتن خودرو به آموزشگاه بپردازید و همراه با مربی‌تان به سازمان ترافیک، محل امتحان بروید. این مبلغ شامل ٤٠ دقیقه تمرین نهایی با مربی‌تان نیز می‌شود.
امتحان عملی ٤٥ دقیقه است و دربرگیرنده چهار بخش است. 1- شناخت خودرو و انجام مانور‌های مختلف 2- محیط‌زیست و راندن با کمترین مصرف سوخت 3- شناخت و پیروی از قوانین 4- رعایت ایمنی و نحوه رفتار. هر یک از چهار بخش فوق دارای زیرگروه‌هایی هستند که به صورت یک چک‌لیست در دست ممتحن است. آزمون با کنترل ایمنی خودرو و سپس رانندگی در شهر و انجام مانور‌های مختلف آغاز شده. توجه به قوانین، احترام به دیگران و هماهنگی با سایر رانندگان، نگهداری حاشیه امن در رانندگی، آمادگی برای واکنش سریع، راندن زیست‌محیطی و در خارج شهر و بزرگراه همچنین رعایت قوانین ورود و خروج درست به بزرگراه و تنظیم سرعت و... قسمتی از چک‌لیست ممتحن شما را تشکیل می‌دهد.
اگرچه رانندگی در جاده‌های بین‌شهری به نظر آسان‌تر از رانندگی در ترافیک شلوغ شهر می‌رسد، به دلیل آنکه سرعت مجاز در این جاده‌ها بالاتر است، اغلب تصادفات منجر به مرگ و معلولیت در این جاده‌ها رخ می‌دهد به همین دلیل قسمت بزرگی از آموزش رانندگی شما در خارج شهر و ٧٥درصد آزمون عملی نیز مربوط به رانندگی در جاده‌های بین شهری است. وقتی در پایان، به سازمان ترافیک بازگشتید و خودرو را پارک کردید، ممتحن به شما می‌گوید که قبول یا رد شده‌اید. در صورت قبولی، به شرطی که قبلا آزمون تئوری را هم قبول شده باشید، همان لحظه به شما برگه‌ای داده می‌شود که تا یک سال به‌عنوان گواهینامه معتبر است. با گرفتن این برگه قند توی دل‌تان آب می‌شود و سبک‌بال از خودرو بیرون می‌پرید. مواظب باشید از شادی آنقدر بی‌اختیار نشوید که زیر ماشین‌های عبوری بروید!
هزینه امتحان عملی ٧٠٠ کرون و هزینه استفاده از خودرو اداره راه ٤٠٠ کرون و جمعا ١١٠٠ کرون است که به سازمان ترافیک پرداخت می‌شود. گواهینامه اصلی را هم که چند روز بعد صادر می‌شود از پست تحویل می‌گیرید. هزینه صدور گواهینامه ١٥٠ کرون است که به سازمان حمل و نقل پرداخت می‌کنید. مبارک باشد حالا می‌توانید نفس راحتی بکشید ولی تا یک سال این گواهینامه آزمایشی است. بعد از آن هم مراقب باشید که با برخی خطا‌ها گواهینامه شما مصادره می‌شود و ناچارید هر دو امتحان را تکرار کنید.
با یک حساب سرانگشتی می‌توان دید که اگر بدون ارتباط با آموزشگاه و حتی یک ساعت آموزش آموزشگاهی، گواهینامه بگیرید و مرتبه اول قبول شوید (اگر آموزش آموزشگاهی نگرفته باشید احتمالش کم است بار اول قبول شوید) حدود هفت‌هزار کرون و اگر تئوری و عملی را با آموزشگاه کار کنید و تنها 10 جلسه از جلسات آموزش رانندگی آموزشگاه استفاده کنید حدود 13هزار کرون هزینه می‌کنید. البته هزینه‌ها در شهر‌های مختلف متفاوت است ولی تفاوت خیلی زیاد نیست. می‌توان با قرض کردن کتاب‌ها از دوستان و... اندکی از هزینه‌ها کاست.
البته در برخی کشور‌های تازه‌وارد به اتحادیه اروپا می‌توانید با صد یورو گواهینامه بگیرید اما بهتر است قبل از این‌کار نگاهی به آمار مرگ و میر سوانح رانندگی در آن کشورها داشته باشید. هدف از این مقاله این نیست که هزینه گرفتن گواهینامه باید در ایران افزایش داده شود بلکه هدف جلب توجه به این نکته است که کیفیت آموزش رانندگی و نحوه دریافت گواهینامه در ایران مورد بازنگری اساسی قرار گیرد.
47301
نظر شما