مسعود نیلی تشریح کرد: چرا برنامه های پنج ساله در ایران به نتیجه نمی رسد؟

در همایشی که  در محل اتاق بازرگاني تهران برگزار شد، تیم کارشناسان پژوهشكده مطالعات اقتصادي و صنعتي دانشگاه شريف به همراه کارشناسان مدیران اتاق و گردانندگان مرکز هم اندیشی برای توسعه بخش خصوصی،یکی از پروژه های مطالعاتی مشترک خود را که به «بررسي چگونگی افزایش رقابت پذيري بنگاه‌هاي صنعتي كشور» می‌پردازد، رونمایی کردند و با تشریح این طرح پژوهشی به پرسش های فعالان اقتصادی و علاقمندانی که در این همایش حضور داشتند پاسخ دادند.
در بخشي از اين نشست مسعود نیلی، رییس دانشکده اقتصاد و مدیریت دانشگاه شریف در پاسخ به سوالي مبني بر اينكه چرا برنامه های پنج ساله در ایران به نتیجه نمی رسد، گفت: « این مقوله جای بحث دارد و می توان به بررسی آن پرداخت. بنابراین می توان با همکاری گروهی از اقتصاددانان و کارآفرینان و افرادی که شیوه های مختلف اثرگذاری روی سیاست ها را تجربه کرده اند به تبادل نظر بنشینیم و راهکار دیگری برای رسیدن به اجرای درست و کامل برنامه ها دست پیدا کنیم. »
وی همچنین در خصوص این پرسش که آیا قوانینی برای حذف مداخله دولت در قیمت گذاری ها وجود دارد یا خیر؟ تصریح کرد: « قانونی که صراحتا آزادسازی را به تصویب رسانده باشد، نداریم. »
رییس دانشکده اقتصاد و مدیریت دانشگاه صنعتی شریف با یادآوری اینکه تعزیرات حکومتی همچنان فعال است خاطرنشان کرد که در حال حاضر نقش دولت در قیمت گذاری ها هیچ محدودیتی ندارد.
نیلی افزود: « در بررسی لایحه برنامه سوم توسعه، ماده 5 این لایحه در مجلس دستخوش تغییراتی شد و بر اساس این ماده، دولت از قیمت گذاری در تمام محصولات به جز کالاهای اساسی و کالاهایی که انحصار دولت است، منع شده بود. » 

 وی ادامه داد: « این ماده لایحه حتی در صحن مجلس آن دوره در معرض خطر گنجاندن ماده ای قرار گرفت که بر اساس آن رشد قیمت ها در طول برنامه سوم 10 درصد باشد. »
 نیلی تأکید کرد: « اگر روزی برسد که قانون صریحی درباره دخالت دولت در قیمت گذاری ها به تصوریب برسد،آن روز است که می توان به صراحت گفت اقتصاد ایران یک گام بزرگ به سمت پیشرفت برداشته است. »
هنوز آزادسازی را نپذیرفته ایم
نیلی در بخش دیگری از سخنان خود گفت:«بنگاه های دولتی، اگرچه به فضای کسب و کار مسلط هستند، اما به نظر می رسد، بنگاه هایی که متعلق به بخش خصوصی هستند از آزادی عمل بیشتری برخوردارند و افزایش بهره وری در این بنگاه ها نیز ثمره همین آزادی عمل و ابتکارات است.
او ادامه داد:« بنگاه های بزرگ دولتی در ازای برخورداری از حمایت دولت، تعهدات بیشتری هم دارند. از آن سو، بخش خصوصی نیز قدرت اثر گذاری در بازار را ندارد؛ به عبارت دیگر، کالایی که بخش خصوصی تولید می کند، در معرض دخالت دولت قرار می گیرد.»
رییس پژوهشکده مطالعات اقتصادی و صنعتی دانشگاه شریف که در دولت های گذشته دورانی را مشغول تدوین برنامه های توسعه ای کشور در سازمان برنامه و بودجه بوده است به رویدادهایی از این دوران اشاره کرد و گفت:« خاطرم هست که سال ها پیش، هنگامی که در سازمان برنامه بودم، شرکت های خصوصی اغلب برای کاهش ریسک به دولتی شدن تمایل داشتند.»

او ادامه داد:« اکنون در کشور، خصوصی سازی را پذیرفته ایم ؛ در حالی که هنوز آزاد سازی مورد پذیرش قرار نگرفته است. » نیلی گفت:« تجربه سایر کشورها ازجمله کشورهای آسیای جنوب شرقی و آمریکای لاتین نیز نشان می دهد که آزاد سازی بر خصوصی سازی تقدم دارد.»
رییس دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه شریف همچنین بر این عقیده است که تغییر مالکیت، تغییری در شاخص های بنگاه ها ایجاد نمی کند؛ به ویژه در شرایطی که انتقال مالکیت به بخش خصوصی واقعی کمتر صورت می گیرد.
نیلی اضافه کرد:« البته اگر قرار است، مالکیت بنگاهی به بخش خصوصی واگذار شود، بخش خصوصی نیز باید توان پذیرش این انتقال را داشته باشد.» او با ترسیم این فرآیند براهمیت «توانمند سازی بخش خصوصی» تاکید کرد و گفت:« باید آزادی عمل بنگا های اقتصادی را بپذیریم.»
پیشنهاد نیلی برای برقراری رقابتی منصفانه در بازار نیز این بود که یک نظام «رگولاتوری» ایجاد شود تا در سایه پایش این نوع رقابت، بخش خصوصی کارآفرین نیز بتواند رشد کند. اوگفت:« دراقتصادی که سالانه 6 درصد رشد دارد، بنگاه های کوچک نیز امکان رشد می یابند و درآن نظامی وجود دارد که دسترسی این بنگاه ها را به بازار فراهم می کند. »
نیلی گفت:« امروز، نشانی از برند هایی که 10 سال پیش، وجود داشته اند، نیست و در مقابل برند های معتبر امروز، اغلب برند هایی هستند که شاید در 10 سال گذشته، نامی از آنان نبوده است.» او افزود:« مطالعات نشان داده است که مکانیزم رقابت، شرایطی فراهم می کند که تازه وارد ها امکان رشد پیدا می کنند.»

3939