حماس به بن بست رسیده است؟

دیدار اسماعیل هنیه نخست وزیر دولت حماس از چند کشور عربی حوزه خلیج فارس و رایزنی وی با شیوخ این منطقه نشان می دهد که جنبش حماس به پایان راه رسیده است. این دومین سفر اسماعیل هنیه و تیم همراه وی به منطقه در طول یک ماه گذشته به شمار می رود. وی در ماه گذشته از تونس ، مصر ، سودان وترکیه دیدار کرد اما سفر خود به تهران را به تعویق انداخت. چه مسائلی پشت پرده وجود دارد که نخست وزیر حماس را واداشت تا جمهوری اسلامی ایران را نادیده بگیرد و به مدت 4 روز در کشور ترکیه توقف کند؟
ترکیه کشوری است که تنها کمتر از 4 سال است که فلسطین را کشف کرده وباب دوستی و مراوده را با ملت فلسطین باز کرده ! در حالی که ملت بزرگ ایران 33سال است به خاطر مردم فلسطین سنگین ترین هزینه های سیاسی، اقتصادی، بین المللی و امنیتی را پرداخت کرده است.
چرا اسماعیل هنیه در سفر دوره ای خود ابتدا با حکام جنایتکارآل خلیفه در بحرین دیدارمی کند و ایران را به عنوان آخرین ایستگاه خود انتخاب می کند؟ تحلیل های واقع بینانه می گوید جنبش حماس اکنون همان راهی را طی می کند که جنبش فتح از سال 1991 واز زمان کنفرانس مادریدتا کنون آغاز کرده بود. در آن سال جنبش فتح به رهبری مرحوم یاسرعرفات یک سلسله گفتگوهای آشکار وپنهانی را بارژیم صهیونیستی آغاز کرد که بر آیند این گفتگوها به امضاء قرار داد اسلو در سال 1993 منجر شد. شایدارزیابی مرحوم یاسر عرفات رهبرسابق جنبش فتح از رخدادهای منطقه ای وبین المللی آن زمان، وی را به امضاء قرار داد اسلو وادار ساخت.
فرو پاشی اتحاد جماهیر شوروی سابق وتک قطبی شدن جهان ونیز حمله عراق به کویت که به بروز شکاف میان جهان عرب منجر شد یاسر عرفات را مجبور ساخت تا سلاح مبارزاتی خود را بر زمین بگذارد و " شاخه زیتون" را در دست بگیرد. اما عرفات پس از سالها متوجه اشتباه خود شد اما راه باز گشتی برای او وجو نداشت وسر انجام برسر" ابو عمار" آمد آنچه که نباید می آمد. عرفات در واقع فریب وعده های آمریکا وسران عرب را خورد وراه خود را کج کرد و در برابر رژیم صهیونیستی تسلیم شد. اما زمانی که یاسر عرفات به مدت دو سال درمقر تشکیلات خود گردان در رام الله تحت محاصره تانکهای ارتش اسرائیل قرار داشت هیچیک از سران کشورهای عربی حتی این زحمت را به خود ندادند تا با یک تماس تلفنی از ابوعمار دلجوئی کنند. سرانجام ابو عمار پس از 50 سال مبارزه در4 نوامبر سال 2004بطرز دردناکی در بیمارستان پیرسی فرانسه در حومه پاریس در گذشت. در طول دوران بستری بودن یاسرعرفات هیچیک از سفرای کشورهای عرب در پاریس از وی عیادت نکردند وابو عمار پس از عمری مبارزه غریبانه در بیمارستان پاریس در گذشت. تقریبا همه سران عرب پس از مرگ یاسرعرفات نفس راحتی کشیدند زیرابه دلیل محبوبیت بالائی که " ابو عمار" در میان توده های مردم عرب داشت او را مزاحم آسایش خود می دانستند. همین سران عرب که در برهه ای از زمان و پس از پایان اشغال کویت وتک قطبی شدن جهان یاسرعرفات را به سازش با آمریکا واسرائیل تشویق می کردند حمایت خود را از رئیس سابق تشکیلات خود گردان دریغ داشتند.
امروز بار دیگر حوادث بگونه دیگری در مورد رهبران جنبش حماس در حال تکرار شدن است. حضور خالد مشعل رئیس دفتر سیاسی حماس در دوحه و رایزنی وی با رهبران کشور کوچکی مانند قطر نشان می دهد که این جنبش در حال طی کردن مسیری سازشکارانه است. عزیمت خالد مشعل به اتفاق شیخ تمیم بن حمد آل ثانی ولیعهد قطر به امان پایتخت اردن ودیدار رئیس دفتر حماس با ملک عبدالله دوم پادشاه اردن پس از 12 سال مقدمه تسلیم حماس در برابر رخدادهای سیاسی ومیدانی منطقه است. از نظر رهبران حماس سر نگونی احتمالی دولت بشار اسد وجایگزینی یک دولت طرفدار آمریکا واسرائیل در دمشق ،حماس را از خط مقدم جبهه نبرد با رژیم اسرائیل دور می کند. به اعتقاد رهبران حماس ، نظام آینده سوریه قطعا سازگاری لازم را با جنبش های جهادی فلسطین ولبنان نخواهد داشت ولذا باید هر چه زودتر سیاست های حماس تغیر کند.
رهبران حماس ،دوحه را که این روزها به اسب تروای آمریکا تبدیل شده برای دفتر خود مناسب دیدند ولذا چاره ای جزاین ندیدند که به اصطلاح " از ترس گرما درآتش بپرند" .شایعه کناره گیری خالد مشعل از ریاست دفتر سیاسی حماس وجایگزینی موسی ابو مرزوق به جای وی واحتمال انتقال دفتر حماس به دوحه نشانه رویکرد سیاسی جدید حماس وانتقال این جنبش از فاز مبارزاتی به فاز سیاسی تلقی می شود. علت این امر این است که ابو مرزوق به دلیل اینکه بیش از 10 سال در آمریکا زندگی کرده، با ادبیات آمریکا وغرب آشنائی بیشتری دارد. از آنجایی که جنبش فتح همه برگ های برنده خود را از دست داده واز نظر آمریکا پایگاه مردمی ندارد لذا هم آمریکا وهم رژیم صهیونیستی در صددند تا جنبش فتح را به بایگانی بسپارند. به همین دلیل بهترین گزینه برای آغاز دورجدیدی از گفتگوهای زنجیره ای ، جنبش حماس است زیرا این جنبش هم در میان ملتهای عرب وهم درمیان مردم مسلمان فلسطین از محبوبیت بالائی بر خورداراست.
اکنون امریکا نسبت به جنبش های اسلامی منطقه رویکرد خود را تغییر داده وبه جای اتخاذ شیوه های تقابل با این جنبش ها ،راه مماشات را در پیش گرفته. خروج علنی اسماعیل هنیه از پناهگاه خود درغزه و عزیمت به چند کشور عربی واسلامی قطعا بدون موافقت آمریکا وحتی رژیم صهیونیستی امکان پذیر نبود.اما اگر رهبران حماس به وعده های رهبران قطر، بحرین ، اردن وعربستان اطمینان کنند ووارد فاز سیاسی شوند قطعا به سرنوشت رهبران جنبش فتح دچارخواهند شد.
لذا در مجموع ،رهبران جنبش حماس به دلیل تلقی اشتباه آمیزی که از اوضاع سوریه و منطقه دارند نباید به اصطلاح تخم مرغ های خود را در سبد اعراب حوزه خلیج فارس قرار دهند. تجربه ثابت کرده که این کشورها به دلیل ضعف ساختاری واطاعت بی قید وشرط ازسیاست های آمریکا واسرائیل خیلی راحت دوستان عرب خود را رها می کنند. آنچه مسلم است حماس با سابق تاریخی ومبارزاتی خود وتقدیم هزاران شهید نباید به خاطرکرسی های ریاست از ارزشها واصول خود فاصله بگیرد. حماس محکوم است تا اشتباهات جنبش فتح را ترمیم کند و نباید به بیراهه ای برود که 20 سال پیش جنبش فتح بدون دستیابی به اهداف تعیین شده خود طی کرد.