به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین کتاب «هیاهو بر سر هیچ؛ یا مبالغه مستعار» یک پژوهش مستند است که در آن محمد علی موحد، مدارکی که شیوخ عرب با استناد بر آن ادعای مالکیت بر جزایر ابوموسی، تنب کوچک و تنب بزرگ دارند را مورد تحقیق و بررسی قرار داده است. موحد، تلاش کرده تا «هیاهو بر سر هیچ» را به دور از هرگونه رفتار متعصبانه و دارای جهت‌گیری به نگارش در بیاورد تا از مجرای مستندات و پژوهشی متقن، زمینه صلح‌جویی و رفع سوتفاهمات میان طرفین دعوی را فراهم سازد. «هیاهو بر سر هیچ» به جهت اهمیت اسناد مطرح شده و زمینه‌ای که سال‌ها مورد جنجال بوده و به کوشش محمد علی موحد نوری از حقیقت بر آن تابانده شده، مورد توجه نهادهای پژوهشی خارج از کشور نیز قرار گرفته و تا کنون به چندین زبان از جمله ترکی استانبولی و فرانسوی برگردانده شده است.
از جمله مواردی که در کتاب «هیاهو بر سر هیچ» مورد تحقیق و تفحص قرار گرفته است، موقعیت طبیعی جزایر نامبرده شده، ارتباط افغانستان با مسائل خلیج فارس، حضور و نفوذ بریتانیا در خلیج فارس و معاهدات صورت گرفته میان ایران و انگلستان در این زمینه است. علاوه بر این اسنادی از اداره محرمانه حکومت هندوستان در این کتاب بررسی شده که اولین مراحل بروز اختلافات بر سر مالکیت جزایر، بازخوردهای آن در دوره قاجار و ادامه ی اختلافات در زمان رضاشاه را نشان می‌دهد. پس از این ارزیابی مفصلی از مدارک و دلایل طرفین صورت گرفته که نامه‌نگاری‌ها و ارزیابی این نامه‌ها را نیز شامل می شود. در پایان نیز ضمائمی از اسناد و مدارک و نامه‌ها ارائه شده که به همراه نقشه خلیج فارس و موقعیت جزایر مطرح شده در اختیار خوانندگان قرار گرفته است. این کتاب تا کنون عربی، فرانسه و ترکی استانبولی ترجمه شده است.
درباره نویسنده و پژوهشگر کتاب
محمدعلی موحد متولد ۱۳۰۲ در تبریز عرفان‌پژوه، تاریخ‌نگار ، حقوق‌دان، و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. صمد موحد برادر اوست.
موحد تحصیل را در مدارس تدین و اتحاد نو تبریز آغاز کرد و در سال ۱۳۱۹، پس از اخذ دیپلم متوسطه در رشته ادبی، به تهران آمد. اما به‌واسطه فوت پدر (در سال ۱۳۱۷) به تبریز بازگشت و سرپرستی خانواده را برعهده گرفت و به مدت ده سال در تبریز و تهران اقامت گزید.
او تحصیلات خود را در دانشکدهٔ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران ادامه داد و موفق به اخذ مدرک دکتری حقوق خصوصی از این دانشگاه شد و در سال ۱۳۳۸، پس از فراغت از تحصیل، برای آشنایی بیشتر با مباحث حقوق بین‌الملل به انگلستان رفت و مطالعات خود را زیرنظر پروفسور جنینگز در دانشگاه کمبریج و پروفسور شوارتزنبرگ در لندن ادامه داد.
همچنین در این دوران با ایران‌شناسانی همچون آرتور آربری، ولادیمیر مینورسکی و لاکهارت هم‌نشین بود و به تحقیق بر روی نسخه‌های خطی موجود در موزهٔ بریتانیا پرداخت و از این میان نسخهٔ سلوک‌الملوک تألیف فضل‌الله روزبهان خنجی متخلص به «امین» را برای تصحیح انتخاب کرد.
در سال ۱۳۲۹ به شرکت نفت آبادان رفت و پس از خلع ید انگلیسی‌ها در سال ۱۳۳۲، سردبیری روزنامهٔ شرکت نفت را به‌عهده گرفت و در همین سال به تهران انتقال یافت. وی در سال ۱۳۳۲ کار بر روی ترجمهٔ سفرنامهٔ ابن بطوطه را انجام داد که در سال ۱۳۳۶ منتشر شد و به‌واسطهٔ قدرت قلم و شیوایی ترجمه، مورد توجه ارباب فضل قرار گرفت و نام موحد بر سر زبان‌ها افتاد؛ چنان‌که استادی، چون مجتبی مینوی و همچنین محمدعلی جمال‌زاده او را مورد تشویق و تفقّد قرار دادند.
او، علاوه بر وکالت پایه‌یک دادگستری، از آغاز تأسیس شرکت ملی نفت ایران در کادر حقوقی شرکت نفت وارد شد و تا بالاترین درجات (مشاور عالی رئیس هیئت‌مدیره، مشاور ارشد و عضو اصلی هیئت‌مدیره) انجام وظیفه کرده و در ابتدای تأسیس اوپک، به مدت شش ماه معاونت اجرایی آن سازمان در ژنو را عهده‌دار بوده‌است. موحد، در کنار مشاغل رسمی، به تدریس حقوق مدنی و حقوق نفت در دانشکدهٔ حقوق دانشگاه تهران و دانشکده حسابداری و علوم مالی شرکت ملی نفت ایران پرداخت.
آثار و فعالیت های علمی موحد
موحد در طول زندگی خویش همواره مشغول تحقیق، تألیف و ترجمه بوده و آثار شاخصی از خود به یادگار گذاشته‌است که بی‌شک مهم‌ترین آن‌ها تحقیق در متون عرفانی، به‌ویژه چاپ انتقادی مقالات شمس تبریزی است. کتاب ارج‌نامه محمدعلی موحد به نام با قافله شوق دربرگیرنده مجموعه‌مقالاتی از دوستان، همکاران و شاگردان وی درباره زندگی و آثار موحد، در دانشگاه تبریز توسط محمد طاهری خسروشاهی، از محققان حوزه ادبیات فارسی در آذربایجان، تدوین و منتشر شده‌است.
او از جمله عرفان پژوهانی است که مدفون بودن شمس تبریزی در خوی را به دلیل وجود مقبره‌ای با یک مناره در خارج از شهر خوی که از آغاز سده پانزدهم میلادی به «مناره شمس تبریزی» معروف بوده، معتبر می‌داند. موحد در زمینه مسایل حقوقی نیز صاحب نظر بوده و دو کتاب «درس‌هایی از داوری‌های نفتی» و «نفت ما و مسائل حقوقی آن» به عنوان کتاب درسی در دوره کارشناسی ارشد حقوق تجارت به عنوان منبع درسی معرفی شده‌است. محمدعلی موحد نخستین بار مسایل حقوقی نفت را وارد متون درسی دانشگاه کرد. در پژوهش‌های تاریخی نیز دکتر موحد با کتاب چهارگانه " خواب آشفته نفت " اثری مهم و ماندگار را از خود بجای گذاشته‌است.
23259
نظر شما