ژنرال استنلی مک کریستال فرمانده نیروهای امریکایی در افغانستان چندی پیش از باراک اوباما رئیس‌جمهوری ایالات متحده خواست تا چهل هزار نیرو بیشتر به افغانستان اعزام کند . پیام تلویحی این خبر این بود که ایالات متحده در آستانه شکست در افغانستان قرار گرفته است . اما آیا واقعا ما در لبه پرتگاه قرار داریم؟ ایالات متحده در افغانستان یک هدف واحد دارد: مبارزه با القاعده تا این‌گروه توان بازسازی نظامی و استراتژیک خود را از دست داده و در نهایت موفق به برنامه‌ریزی فعالیت‌های تروریستی بزرگ نشود . این هدف در طول هشت سال گذشته تا حد بسیاری محقق شده‌است. القاعده در میانه مسیر برای ادامه آن ناامید شده‌است و دیگر توان برنامه ریزی مانند دهه نود را ندارد . از میان بیست رهبر ارشد این گروه ، چهارده نفر در جریان حملات جنگنده‌های امریکایی جان خود را از دست داده‌اند. منابع مالی این گروه تحلیل رفته‌است و البته وجهه سیاسی این گروه شبه نظامی هم در پایین‌ترین حد خود قرار دارد . همه این دستاوردها تصادفی به دست نیامده‌اند. اینها نتیجه حضور ایالات متحده در منطقه هستند . نتیجه تلاش‌هایی برای پراکنده کردن تروریست‌ها ، دنبال کردن منابع تامین کننده آنها ، تصاحب اطلاعات سری و کشتن دشمن.
این حقیقت صحت دارد که اوضاع امنیتی در افغانستان بسیار متزلزل شده‌است. شاید در مقایسه با عراق 2006، آمار تلفات در افغانستان ناچیز باشد ، اما بخش قابل توجهی از افغانستان در اختیار طالبان است . سایر قسمت‌ها هم به هیچ‌کس تعلق ندارد . مشکل اما اینجاست که طالبان در حال حاضر بخش های حاشیه‌ای و روستا نشین را در احاطه خود دارد . دولت مرکزی در افغانستان تمامی مراکز جمعیتی را در کنترل خود دارد . سوال اینجاست که آیا تلاش برای کنترل 35 هزار روستای افغان ارزش دارد؟از 200 سال پیش تا کنون تمامی دولت‌ها در افغانستان در این مسیر گام برداشته اند . برای امریکایی ها هم تحقق چنین هدفی بسیار دور از دسترس است .
چرا اوضاع امنیتی در افغانستان هر روز بدتر می‌شود؟ اصلی‌ترین دلیل آن ناتوانی دولت حامد کرزای و فسادی است که گریبانگیر این دولت است . دولت کرزای با بسیاری از پشتوها اتحادی ناگسستنی دارد . پشتوهایی که متحدان طالبان هستند . مشخص نیست که آیا می‌توان به جنگ با این معضل با ابزار زور رفت یا نه. حقیقت این است که اعزام نیروهای بیشتر به افغانستان می‌تواند بر فضای ضد امریکایی در این کشور بیفزاید و احساسات وطن‌پرستی افغان‌ها را تحریک کند .
لازم به یادآوری است که آنچه در عراق در دقیقه نود جواب داد، اعزام نیروهای بیشتر نبود که تعامل با قبیله‌های سنی‌نشینی بود که در ازای حمایت از دولت مرکزی پول ، امنیت و جایگاه سیاسی خریدند . تعداد نیروهای امریکایی در حال حاضر در عراق در حال کاهش است . با وجود افزایش نسبی خشونت اما سنی‌ها دیگر به میدان مبارزه بر‌نگشته‌اند چرا که نوری مالکی دست از حمایت از آنها برنداشته است .
ایالات متحده و افغانستان باید تلاش بیشتری برای جذب پشتوها و دور کردن آنها از شبه نظامیان به کار گیرند . مشخص نیست که چه تعداد از نیروهای طالبان به ایدئولوژی جهاد جهانی ایمان دارند . اما بسیاری از فرماندهانی که من با آنها صحبت کرده ام رقم این تعداد را کمتر از سی درصد می دانند . هفتاد درصد دیگر تنها برای پول و یا مخالفت با حامد کرزای است که مبارزه می‌کنند .
زمانی که در خصوص استراتژی خود در افغانستان صحبت می‌کنیم باید به یاد بیاوریم که القاعده در این کشور وجود ندارد . اخیرا رئیس ستاد مشترک ارتش ایالات متحده مایک مولن با استتناد به یافته‌های سرویس‌های اطلاعاتی ایالات متحده اعلام کرد که القاعده در پاکستان فعالیت داردو علاوه بر این به گفته مولن رئیس شاخه تندروهای طالبان هم در پاکستان است . تمامی حمله‌ها علیه اهداف مشخص در غرب در طول هشت سال گذشته از پاکستان رهبری شده است و نه افغانستان . با این وجود ما در ازای هر یک دلاری که در پاکستان خرج می‌کنیم سی دلار در افغانستان هزینه داریم .
شواهد کمی وجود دارد که اثبات کند تمامی ژنرال‌های پاکستانی به مبارزه با شبه نظامیان اعتقاد دارند . البته آنها در طول یک سال گذشته هم فعال‌تر بوده‌اند و هم همکاری‌های بیشتری داشته‌اند . دولت مردمی ، کنترل موقت دره سوات توسط جهادیون افراطی، تغییر در نگرش عمومی و افزایش کمک‌های امریکا همه و همه ثمره همکاری نزدیک پاکستان و ایالات متحده است . بذل انرژی و توجه بیشتر در نهایت دستاوردهای دیگری هم خواهد داشت .
و اما این نظریه که اسامه بن لادن و همراهان او در صورت آسان گیری بر طالبان در افغانستان از پاکستان به این کشور بازمی‌گردند، باید گفت که آنها تا کنون برای این مهاجرت نیت هم نکرده اند . بی‌شک برای ما هم آسان‌تر این است که دامنه فعالیت آنها را محدود کنیم تا به دنبال اعمال کنترل کامل بر آنها باشیم. امریکا هم می‌تواند مانند شبه‌نظامیان عمل کند . به یاد داشته باشید که ایالات متحده و همراهانش در حال حاضر 100 هزار نیرو در افغانستان دارند . نگهداری آنها در این کشور همان وفای به عهد است . در این جنگ باید هم هزینه‌ها را در ذهن داشت و هم دستاوردها را و هم البته دیگر منافع امریکا در سطح بین‌المللی را که نباید در این میانه فراموش شوند .
نیوزویک یازدهم اکتبر / ترجمه : سارا معصومی
نظر شما