- ولگرد کسی است که مسکن و مأوای مخصوص یا وسیله معاش معلوم و یا شغل یا حرفه معینی ندارد مگر این که سن او از پانزده سال‌تجاوز نکرده باشد.
از بدو تشکیل مجلس شورای ملی قوانینی به تصویب رسید که به نوبه خود مایه مباهات میهن بوده و به برخی امور به ظاهر ساده نیز توجهی شایسته شده است.
از جمله می توان به جرم انگاری ولگردی در قانون مجازات عمومی مصوب سال 1304 خورشیدی اشاره کرد.
هرچند در ماده 712 قانون مجازات اسلامی نیز مجازات 1 تا 3 ماه حبس برای ولگردی تعیین گردیده اما تعریف جامعی در قانون مجازات اسلامی در این باره نشده است.
تنها تعریف جامعی را که در این باره موجودست ماده 273 قانون مجازات عمومی مصوب سال 1304 شمسی و بشرح زیرست:
ولگرد کسی است که مسکن و مأوای مخصوص یا وسیله معاش معلوم و یا شغل یا حرفه معینی ندارد مگر این که سن او از پانزده سال‌تجاوز نکرده باشد ولگردی خلاف محسوب است.
البته پس از هفده سال (سال 1321 خورشیدی) نیز تغییری جزیی به شکل زیر در تعریف ولگردی و مجازات آن پیدا شد :
کسانی که وسیله معاش معلوم ندارند و از روی بی‌قیدی و تنبلی در صدد تهیه کار برای خود بر نمی‌آیند ولگرد محسوب می‌شوند.
ولگردی خلاف و مجازات آن مطابق باب چهارم قانون کیفر عمومی است.
ماده 273 مکرر - دولت مکلف است اشخاص مذکور در ماده 273 را به کار مناسب وادار نماید - در صورتی که از قبول کار امتناع نمایند و یا برای طفره‌از کار فرار کنند به حبس تأدیبی از 11 روز تا سه ماه و یا به پنجاه تا دویست ضربه شلاق محکوم می‌شوند شلاق روزی بیش از پنجاه ضربه نباید زده‌شود.
در تغییر بعمل آمده ی بالا صراحتا به نقش و تکلیف دولت در زدودن ولگردی اشاره گردیده و شرط وقوع بزه را طفره رفتن اشخاص از کارکردن می داند.
اما بجز مجازات قانونی حبس محدودیتهایی برای افراد ولگرد در قانون ایران پیش بینی شده که فهرست وار بهمراه منبع آن در زیر می آید:
یکم:
قانون متمم اصلاح اصول محاکمات جزایی مصوب 12 مهر ماه 1311 شمسی (کمیسیون قوانین عدلیه) ماده 23 - در موارد جرائم مشهوده مأمورین نظمیه مکلفند تا وقتی که مدعی‌العموم یا مستنطق مداخله نکرده کلیه اقدامات لازمه را برای جلوگیری از‌امحاء اثرات جرم و فرار متهم و هر تحقیقی را که برای کشف جرم لازم بدانند به عمل آورند.جرم در موارد ذیل مشهود محسوب است:.... 5 - وقتی که متهم ولگرد باشد.
دوم:
قانون اقدامات تأمینی مصوب 12 اردیبهشت ماه 1339 (کمیسیون مشترک دادگستری مجلسین)ماده 2 - دولت مکلف است ظرف پنج سال از تاریخ تصویب این قانون اقدام به تشکیل مؤسسات تأمینی بنماید:.....3 - نگاهداری مجرمین بیکار و ولگرد در کارگاه‌های کشاورزی و صنعتی.
سوم :
قانون گذرنامه مصوب 10/12/1351 ماده 16 - به اشخاص زیر هیچ نوع گذرنامه برای خروج از کشور داده نمی‌شود:کسانی که در خارج از ایران به سبب تکدی و یا ولگردی و یا ارتکاب سرقت و کلاهبرداری و با به هر عنوان دیگر دارای سوء شهرت باشند.
چهارم:
قانون مدنی ماده 1313 - شهادت اشخاص ذیل پذیرفته نمی‌شود.: اشخاص ولگرد و کسانی که تکدی را شغل خود قرار دهند.
همچنین برای جلوگیری از ولگردی تکالیفی قانونی به دولت محول شده از جمله:
یکم:
قانون تشکیل شهرداریها و انجمن شهرها و قصبات مصوب 4 مرداد ماه 1328 (کمیسیون کشور)
فصل پنجم - وظایف انجمن شهر و قصبه ماده 35 - وظایف انجمن به قرار ذیل است:..... 7 - نظارت در جمع‌آوری ولگردان - گدایان و کودکان بی‌سرپرست و دستور تهیه مشاغل برای آنها و تأسیس نوانخانه و دارالعجزه و پرورشگاه و‌شیرخوارگاه.
دوم:
قانون بودجه سال 1379 کل کشور:- به منظور جمع‌آوری و نگهداری متکدیان و افراد ولگرد و سرگردان و کودکان خیابانی در سطح شهرها، به سازمان برنامه و بودجه اجازه داده‌می‌شود از محل اعتبار پیش‌بینی شده در ردیف 503475 منظور در قسمت چهارم این قانون و براساس موافقتنامه‌های متبادله، اعتبارات لازم را در‌اختیار دستگاههای ذی‌ربط قرار دهد تا براساس آیین‌نامه‌ای که به پیشنهاد وزارت کشور و به تصویب هیأت وزیران می‌رسد به‌مصرف برسانند.
سوم:
قانون بودجه سال 1380 کل کشور:- به منظور جمع‌آوری و نگهداری متکدیان و افراد ولگرد و سرگردان و کودکان خیابانی در سطح شهرها، به سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور‌اجازه داده می‌شود تا مبلغ ده میلیارد (000 000 000 10) ریال از محل اعتبار پیش‌بینی شده در ردیف 503475 منظور در قسمت چهارم این قانون و‌براساس موافقتنامه‌های متبادله، اعتبارات لازم را در اختیار دستگاه های ذی‌ربط قرار دهد تا براساس آیین‌نامه‌ای که به پیشنهاد وزارت کشور و سازمان بهزیستی کشور به تصویب هیأت وزیران می‌رسد، به‌مصرف برسانند.
حال با عنایت به تعاریف فوق ، واینکه نحوه زندگی مردمان این روزگار با 90 سال پیش تغییراتی اساسی یافته ، آیا ولگردی تعریف خود را از دست نداده است؟
پیشنهاد و پندار خود را در تعریف ولگرد مرحمت فرمایید.
*وکیل دادگستری
4747
نظر شما