ساز ناکوک نواختن و مرتب «نه» گفتن البته کار آسانی است. مشکل آنجا خود را به نمایش می‌گذارد که پیشنهادی نیز ارائه نمی‌شود. این رویه را سال‌هاست سازمان محیط زیست پی گرفته است؛ مقابل توسعه می‌ایستد، مخالفت می‌کند و در نهایت پیشنهاد بهتری نیز به طرفداران توسعه نمی‌دهد. این عده نیز شکایت به مقام بالاتر می‌برند و در نهایت دستور می‌رسد که محیطزیست کوتاه بیاد. این کوتاه آمدن باعث می‌شود سازمانی که وظیفه نظارتی دارد، سکوت پیشنه کند و حتی در مقابل تخریب‌های افزون‌تر نیز واکنشی نشان ندهد. همین مخالفت‌های مکرر باعث شده که سازمان محیطزیست را طرفداران توسعه سازمان محیط ایست بنامند.
بدین ترتیب، توسعه‌دوستان طرحی کهنه درانداختند تا سازمان محیطزیست را بیش از این به انفعال بکشانند و با ادغامی غریب دستش را کوتاه کنند از اندک نظارتی که گاه و بی‌گاه داشته است. فاطمه واعظ جوادی ششمین رییس سازمان محیطزیست نیز این موضوع را بعد از چهار سال تجربه مدیریت دریافته و با شهامت در آخرین کنفرانس خبری خود گفته است :«یکی از علل عمده طرح ادغام محیط زیست این است که خیلی «بله» نمی‌گوییم!»
البته مخالفت کردن با توسعه در کشوری که قرار است تا 1404 از دروازه‌های مدرنیته عبور کند عملی بخردانه نیست، حتی اگر با حسن نیت مدیران توام باشد. باید راهکار ارائه داد و گزینه‌ای را انتخاب کرد که کمتر به محیطزیست آسیب می‌رساند. اما با جدایی از مردم و کارشناسان و تئوری توهم توطئه نمی‌توان به این نقطه دست یافت.
رییس دستگاه محیط زیست دولت نهم در نخستین روزهایی که به این مسند تکیه زده بود اعلام کرد که ویرانه‌ای تحویل گرفته است، معصومه ابتکار رییس پیشین محیطزیست هماوردطلبی کرد و خواهان مناظره شد، اما واعظ جوادی یک قدم عقب نشست. او در کل چهار سال مدیریتش تنها سه کنفرانس خبری داشته، در همایش‌ها و نشست‌ها بلافاصله صحنه را ترک می‌کرد تا با خبرنگاران روبه رو نشود، طی دو سال اخیر دوبار با یکی از روزنامه‌های صبح مصاحبه اختصاصی داشت، در چهار سال مدیریتش هفت بار معاونانش را عوض کرد، هر نقدی رابا ادبیاتی شگفت‌انگیز جواب داد و سازمان تحت امرش روزنامه‌نگاران منتقد را به مراسم مختلف دعوت نمی‌کرد. به جای پاسخ به سوال‌های مرتبط با محیطزیست آیه و حدیث و روایت می‌خواند و اصحاب رسانه‌ها را موعظه می‌کرد.
هنوز مراجعه‌کنندگان به ساختمان پردیسان و کارشناسان با تجربه سازمان محیطزیست از پختن آش‌نذری توسط او در شگفت بودند که غلامحسین الهام، سخنگوی دولت نهم خطاب به خبرنگاران گفت: «زیاد به سخنان جوادی حساسیت نشان ندهید چون او تخصصی در محیط زیست ندارد، رئیس سازمان محیطزیست یک زمین‌شناس است نه کارشناس محیطزیست و به همین دلیل گاهی نظراتش را در قالب زمین‌شناسی ارائه می‌کند که رسانه‌ها هم نباید این قدر به آن حساسیت نشان دهند.»
این شیوه برخورد با رسانه‌ها و منتقدان البته منحصر به ریاست سازمان نمی‌شد، معاون محیط طبیعی‌اش گوی سبقت را از او ربود و هر نقدی را با ادبیات کوچه در وبلاگ شخصی‌اش پاسخ داد. در این پاسخگویی‌های یک طرفه البته تمامی تقصیرها و کاستی‌ها متوجه دولت‌های قبلی بود بی‌آن که مشخص شود او و همکارانش در چهار سال چه دستاوردی داشته‌اند تا محیطزیست را نجات دهند.
سومین، و احتمالا آخرین کنفرانس خبری واعظ جوادی در طول چهار سال به مناسبت روز خبرنگار برگزار شد تا شاید در روزهای آخر مدیریت‌اش دلجویی کرده باشد از افرادی که می‌توانستند همواره دوشادوشش قرار گیرند و با اطلاع‌رسانی به هنگام از فاجعه‌های بیشتر جلوگیری کنند. در چهار سالی که گذشت برخی از روزنامه‌نویسان البته توانستند اندکی به ریاست محیطزیست و همسرش نزدیک شوند و مرتب از او و حسن‌نیت‌اش نقل کنند. اما آیا می‌توان فاصله‌گذاری با مردم و بی‌خبر نگاه داشتن آنان از فجایع زیست‌محیطی و مهمتر انکار وقایع ناخوشایند را حسن‌نیت دانست؟
واعظ جوادی در آخرین نشست خبری‌اش گفته است اگر سازمان محیطزیست ادغام شود باید مجلس ترحیم برای آن برگزار کنیم! او هنوز غافل است از آن که دوستداران محیطزیست سال‌هاست رخت سیاه این مجلس را به تن کرده‌اند که طبیعت‌ستیزان سور عزای هر سبزی و سبزینه‌ای را در ایران به سفره نشسته‌اند.[محیط زیست ایران در سالی که گذشت]
در آخرین نشست مطبوعاتی ششمین رییس سازمان محیطزیست البته همچنان وزراتخانه‌ها و نهادهای دیگر عامل اصلی تخریب ها معرفی شدند؛ در سخنان او وزارتخانه‌های نفت، کشاورزی و راه هر یک سهمی قابل توجه در تخریب کشور داشته‌اند. بخشی از گفته‌هایش البته امیدبخشند آنجا که از عدم واگذاری هفت هزار و 500 هکتار اراضی تالاب هورالعظیم سخن گفته است یا آنجا که اشاره کرده رییس دولت نهم حدود 10 ماه قبل در دستور صریحی به وزارت جهاد کشاورزی خواستار ممنوعیت 10 ساله در برداشت چوب از منابع جنگلی شده است.
تعریف‌های واعظ جوادی از اقدامات زیست‌محیطی رییس کابینه نهم پایانی ندارد و گویی او یگانه مرد سبز‌اندیش ایران اسلامی است که به جنگ سیاهی‌ها رفته است تا محیطزیست نجات یابد. آن گونه که دومین زن رییس محیط زیست گفته است: « وزارت راه در جلسه استان گلستان دولت مجددا طرحی را برای چهار بانده کردن جاده پارک ملی گلستان مطرح کرد که رییس جمهوری اعلام کرد ما یک پارک ملی گلستان بیشتر نداریم لذا وزارت راه برود موضوع گزینه شمالی را بررسی کند.»
سوال این جاست که اگر این گونه که واعظ جوادی ادعا کرده است دولت نهم به فکر محیط زیست بود چرا در این چهار ساله فجایعی نظیر طرح احداث جاده در دماوند و جنگل‌های ابر، تسخیر زمین برای ایجاد صنایع انرژی‌بر، مرگ دسته جمعی دلفین‌های خلیج‌فارس، فاجعه تالاب پریشان، احداث استادیوم حاشیه تالاب انزلی، ورود پسماند و فاضلاب صنعتی به خلیج‌فارس، عبور جاده از باغ گیاه‌شناسی نوشهر، هجوم یک شرکت دولتی به جنگل‌های ارسباران، کاهش سهمیه بنزین محیط‌بانان برای حفاظت و گشت‌زنی، عبور خط لوله گاز از پارک ملی خجیر، عدم اجرایی شدن طرح تفصیلی مدیریت مناطق حفاظت شده، تغییر مرز آبی زاینده رود و ده‌ها مورد مشابه دیگر در رسانه‌ها منتشر شده است. چگونه می‌توان گزاره مورد اشاره واغظ جوادی را پذیرفت وقتی شورای عالی محیطزیست همچنان تشکیل نمی‌شود و مهمتر آن که صندوق محیطزیست که بر اساس قانون برنامه چهارم باید اجرایی می‌شد هنوز به منصه ظهور نرسیده است؟[محیط زیست 12 پله سقوط کرد]
ششمین رییس سازمان حفاظت محیطزیست حتی در این نشست نگفته که برون‌داد سازمان متبوعش طی چهار سال چه بوده است و چه دستاوردی نصیب جامعه ایران و محیطزیست کشور شده است.
این نشست در حالی برگزار شد که هنوز رییس بعدی سازمان محیطزیست در هاله‌ای از ابهام قرار دارد اما نامی از او در میان کاندیداها برای احراز این پست دیده نمی‌شود. از فاطمه آجرلو و نسرین سلطان‌خواه، شایعات به علی اشرف‌پور، هادی سلیمان‌پور، سردار رویانیان و بالاخره محمدباقر صدوق رسیده است. گشتی در وبلاگ‌های سبز نشان می‌دهد با این که واعظ جوادی چهار سال مدیریت محیطزیست را تجربه کرده است اما دوستداران محیطزیست از اعماق وجود آرزو می‌کنند که گزینه آخر، ریاست سازمان محیطزیست را به عهده گیرد. اما همه نگرانی‌ها این است که صدوق هم نتواند از شتاب ماشین تخریب محیطزیست بکاهد و مقابل مافیای پنهان و پیدای آن قد راست کند. اما آرزوی دیگری نیز در کار است؛ کسی ریاست دستگاه محیطزیست کشور را به عهده گیرد که در محضر مردم و خدا پاسخگو باشد و خود را امانت‌دار میراث مشترک همه نسل‌ها بداند.
بعد التحریر: این مطلب را مرداد ماه نوشته‌ام و برای طبیعت سبز فرستادم. آن زمان هنوز معلوم نبود رییس بعدی محیطزیست کیست تا این که سرانجام محمد جواد محمدی‌زاده با کارنامه نه چندان درخشان در این حوزه رییس جدید سازمان محیط زیست شد.[استقبال سرد محیط زیستی‌ها از رئیس جدید]
نظر شما