به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ،خداوند متعال در قرآن کریم در جهت حفظ حرمت فقرا، اینگونه ما را مورد خطاب قرار می دهد:
«قَوْلٌ مَعْرُوفٌ وَمَغْفِرَةٌ خَیْرٌ مِنْ صَدَقَةٍ یَتْبَعُهَا أَذًی وَاللَّهُ غَنِیٌّ حَلِیمٌ.» ۱
بنا بر روایت حوزه نیوز، گفتار پسندیده (در برابر نیازمندان)، و عفو (و گذشت از خشونتهای آنها)، از بخششی که آزاری به دنبال آن باشد، بهتر است؛ و خداوند، بی‌نیاز و بردبار است.
شرح:
در آیه مذکور، خداوند متعال بعد از اینکه شخص صدقه دهنده را از اذیت و منّت نهادن بر شخص فقیر نهی می کند، «خودش» را غنی و بی نیاز معرفی می کند، در حالی که کلام، دایرمدار است بین صدقه دهنده و صدقه گیرنده.
اگر آیه ذکر شده را در کنار آیه «مَنْ ذَا الَّذِی یُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا؛ کیست که به خدا قرض الحسنه ای بدهد؟» ۲ قرار دهیم، حقیقت «صدقه» برای ما روشن خواهد شد؛ چرا که شخص صدقه دهنده در واقع صدقه را در دستان خداوند قرار می دهد، و نه در دستان فقیر.
لذاست که خداوند فرمود: «وَاللَّهُ غَنِیٌّ»؛ و این بدان معناست که به هنگام صدقه، مخاطبمان را خدا بدانیم و نه فقیر.
ثمره درک این حقیقت این است که دیگر هرگز با منّت نهادن و اذیت و آزار، صدقات خود را باطل نمی کنیم. ۳ همچنین اگر روزی فقیری که به او کمک کرده بودیم، با روی خوش با ما برخورد نکرد، هرگز این رفتار او ما را از ادامه کمک به نیازمندان منصرف نمی کند؛ چرا که در این معامله با ارزش، طرف مقابل خویش را خدا می دانیم و نه شخص دیگر.
حفظ حرمت نیازمندان
نکته دیگری که پیرامون آیه مورد بحث وجود دارد این است که حفظ حرمت افراد، خاصه فقرا در نگاه اسلام جایگاه ویژه ای دارد.
روزی امام صادق علیه السلام به اسحاق بن عمّار فرمود:
«یَا إِسْحَاقُ کَیْفَ تَصْنَعُ بِزَکَاةِ مَالِکَ إِذَا حَضَرَتْ؟»
ای اسحاق! هنگامی که موقع زکات مالت می رسد با آن چه کار می کنی؟
اسحاق عرضه داشت:
«یَأْتُونِّی إِلَی اَلْمَنْزِلِ فَأُعْطِیهِمْ.»
[نیازمندان] می آیند به درِ خانه ام و آن را به آنها می دهم.
امام صادق علیه السلام فرمود:
«مَا أَرَاکَ یَا إِسْحَاقُ إِلاَّ قَدْ أَذْلَلْتَ اَلْمُؤْمِنِینَ فَإِیَّاکَ إِیَّاکَ إِنَّ اَللَّهَ تَعَالَی یَقُولُ مَنْ أَذَلَّ لِی وَلِیّاً فَقَدْ أَرْصَدَ لِی بِالْمُحَارَبَةِ.» ۴
چه می کنی ای اسحاق، مؤمنان را خوار می کنی؟ از این کار بپرهیز! از این کار بپرهیز! چه اینکه خدای متعال می فرماید: کسی که دوست مرا ذلیل کند، در واقع برای جنگ با من آماده شده است.
به نظر می رسد که در جهت حفظ حرمت فقرا، همین کلام امام صادق علیه السلام، ما را بس است.
نظر شما