به گزارش خبرآنلاین، ایلان ماسک، میلیاردر آمریکایی و مدیرعامل کمپانی تسلا، چهارشنبه هفته گذشته با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی متعلق به خودش، به دوران مدیریت جنجالی‌اش در وزارتخانه تازه تاسیس بهره‌وری دولت (DOGE) پایان داد. این اقدام ماسک، چند روز پیش از آن بود که دوره محدودیت قانونی ۱۳۰ روزه خدمتش در دولت به پایان برسد و کمتر از یک هفته پس از علنی شدن اختلاف نظر او و دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا بر سر تصویب بودجه هزینه و مالیات دولت ترامپ در مجلس نمایندگان اتفاق افتاد.
ایلان ماسک با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «می‌خواهم از دونالد ترامپ، رئیس جمهور، برای فرصتی که با هدف کاهش هدر رفت هزینه در اختیار من گذاشت، تشکر کنم.»
دوران سرپرستی ماسک در وزارت بهره‌وری دولت، با جنجال‌های بسیاری همراه بود، از جمله تلاش او برای انحلال آژانس ایالات متحده برای توسعه بین‌الملل (USAID) که یک نهاد دولتی برای توزیع کمک‌های خارجی بود، با انتقادهای زیادی مواجه شد.
با خروج ماسک از دولت ترامپ چه اتفاقی برای وزارت بهره‌وری دولت خواهد افتاد و در این دوره چهارماهه ماسک چه میراثی از خود بر جا گذاشت؟
کارمند ویژه دولت
به نوشته الجزیره دوران خدمت ماسک به عنوان «کارمند ویژه دولت» به لحاظ قانونی با محدودیت خدمت ۱۳۰ روز در هر دوره ۳۶۵ روزه مواجه بود. او در عین حال نباید از مقام دولتی خود برای هرگونه بهره‌مندی مالی استفاده می‌کرد.
مجموعه روزهای خدمت ماسک اندکی بیش از چهار ماه و چند روز کمتر از محدودیت قانونی پیش‌بینی شده بود.
اواسط ماه آوریل ماسک اعلام کرده‌بود که قصد دارد مجددا بر کسب و کارهای خصوصی‌اش تمرکز کند و به شکل قابل توجهی از زمانی که برای کار در وزارت بهره‌وری دولت صرف می‌کند، خواهد کاست.
ماسک در آن زمان گفته‌بود که «مادامی که رئیس جمهور علاقمند باشد، یکی دو روز در هفته، تا جایی که مفید باشد برای امور دولت صرف می‌کنم.»
اختلاف نظر بر سر بودجه
ماسک در مصاحبه‌ای با شبکه خبری CBS که بخش‌هایی از آن روز یک‌شنبه منتشر شد و نسخه کامل آن سه‌شنبه پخش شد، گفته‌بود که از حجم وسیع هزینه‌های پیش‌بینی شده در بودجه نا امید شده‌است.
او در این مصاحبه تاکید کرد که این لایحه بودجه باعث افزایش کسری بودجه خواهد شد و کار او را در وزارت بهره‌وری زیر سوال می‌برد.
او در مورد این لایحه که از سوی ترامپ با عنوان «لایحه بزرگ زیبا» نامگذاری شده‌بود، گفت: «یک لایحه یا می‌تواند بزرگ باشد یا می‌تواند زیبا باشد. اما فکر نکنم همزمان بتواند هر دو باشد. این نظر شخصی من است.»
ترامپ روز چهارشنبه کاملا از این لایحه بودجه حمایت کرد و گفت: «ما در مورد این بودجه مذاکره می‌کنیم. من با برخی بخش‌های آن موافق نیستم، اما مشتاقانه بخش‌های دیگرش را دوست دارم. این مسیری است که انتخاب کرده‌ایم.»
این لایحه بودجه که بیش از هزار صفحه حجم آن است، سیاست‌گذاری‌های کلان مالی مورد نظر دولت ترامپ را نشان می‌دهد.
یکی از بخش‌های این بودجه، تمدید کاهش مالیات‌هایی است که در دوره نخست ریاست جمهوری دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۷ تصویب شد.
این لایحه همچنین بودجه برنامه ترامپ برای «اخراج دست جمعی مهاجران» را افزایش می‌دهد و بودجه کلانی برای افزایش سطح امنیت در مرزهای جنوبی با مکزیک در نظر گفته‌است.
دیگر دلایل دلخوری ماسک چه بود؟
لایحه بودجه فقط یکی از اختلاف نظرهای ماسک و ترامپ بود که در هفته گذشته علنی شد.
ماسک با عملکرد ترامپ در حوزه تعرفه‌ها هم مخالفت کرده‌بود. مدیرعامل تسلا، پیتر ناوارو، مشاور ارشد تجاری رئیس جمهور آمریکا، را که مسوول مذاکرات تجاری دولت بود یک «احمق» خطاب کرده‌بود. ماسک به صورت علنی اعلام کرده‌بود که یک «نظام قابل پیش‌بینی تعرفه» را ترجیح می‌دهد و به «تجارت آزاد و کاهش تعرفه» علاقمند است.
ماه آوریل، بنیان‌گذار کمپانی اسپیس ایکس گفته‌بود که «شرایط تعرفه صفر» در تجارت با اروپا را ترجیح می‌دهد. اما بر خلاف نظر او، دونالد ترامپ اعلام کرد که در صورت بی‌نتیجه ماندن مذاکرات تعرفه ۵۰ درصدی بر واردات از کشورهای اروپایی اعمال خواهد کرد.
سرنوشت وزارت بهره‌وری چه خواهد شد؟
وزارت بهره‌وری دولت، در روز نخست پس از تحلیف دونالد ترامپ از طریق یک فرمان اجرایی تاسیس شد. اما با خروج ماسک از دولت، معلوم نیست که چه بر سر این وزارتخانه بیاید. ترامپ هنوز فردی را به عنوان جانشین ماسک برای مدیریت این وزارتخانه معرفی نکرده‌است.
ماموریت ماسک کاهش هزینه‌های فدرال، از جمله کوچک کردن نیروی انسانی دولت، پایان دادن به قراردادهای دولتی و حتی تعطیلی نهادهای دولت بود.
ماه فوریه، یک ماه بعد از شروع به کار ماسک، او و ترامپ اعلام کردند که میلیاردها دلار فساد در فرآیندهای مربوط به مبارزه با تغییر اقلیم و حمایت از تنوع نژادی-جنسیتی در دولت کشف کرده‌اند. تحقیقات بعدی نشان داد که این ادعا به شدت غلط و گمراه‌کننده بود.
کالین گرفی، دیپلمات پیشین آمریکا و استاد حقوق دانشگاه پپردین در کالیفرنیا می‌گوید که آینده وزارت بهره‌وری شکننده و غیرقابل پیش‌بینی است. او می‌گوید: «قدرت این وزارتخانه بر مبنای این بود که قدرتمندترین فرد جهان یعنی ترامپ، از ثروتمندترین فرد جهان، یعنی ماسک، حرف‌شنوی دارد.» این استاد دانشگاه به الجزیره می‌گوید: «احتمالا وزارت بهره‌وری برای مدتی با مشکل مواجه شود، اما بدون ماسک و با توجه به دعاوی حقوقی که علیه آن مطرح شده‌است، به نظر می‌رسد که روزگار این وزارتخانه به شماره افتاده‌است. هر کسی که برای مدیریت این نهاد انتخاب شود، با شرایط بسیار سختی مواجه خواهد بود. به اضافه اینکه کاهش هزینه‌های دولت توسط این وزارتخانه نمی‌تواند تصمیم ترامپ را برای کاهش مالیات‌ها، جبران کند.»
گرفی می‌گوید: «وزارت بهره‌وری ماسک درست مانند یکی از موشک‌های او بود که چند لحظه پس از پرتاب در آسمان منفجر می‌شوند. در واقع عملکرد او مثالی از عملکرد غلط بود.» او ادامه می‌دهد: «تفاوت اینجاست که عواقب برخی تصمیم‌ها با پول جبران می‌شوند، اما بعضی تصمیم‌ها با جان انسان‌ها بازی می‌کنند.»
لیزا گیلبرت، سرپرست مشترک نهاد غیرانتفاعی «شهروند عمومی» می‌گوید: «میراث ماسک از دست رفتن درآمد کارمندان کلیدی دولت، مانع‌تراشی برای آموزش و پرورش در آمریکا، از دست رفتن بودجه دانشمندان و نقض حریم خصوصی شهروندان آمریکایی بود. همه اینها فقط با هدف خدمت به منافع شخصی یکی از میلیاردرهای هوادار دولت اتفاق افتاد.» او با اشاره به تصمیم برای انحلال آژانس توسعه بین‌المللی (USAID) می‌گوید: «این هرج و مرج از لحاظ بین‌المللی وضعیت بدتری پیدا کرد. انتظار می‌رود که عملکرد ماسک جان میلیون‌ها نفر را بدون دلیل در سراسر جهان توسعه نیافته به خطر بیاندازد.»
مکس یوئلی، پژوهشگر اندیشکده چتم‌هاوس، می‌گوید: «میراث ماسک به شکل غیرقابل بازگشتی دولت آمریکا را تغییر داد.» او معتقد است: «وزارت بهره‌وری ظرفیت دولت را تضعیف کرد و زیست بوم تحقیق و توسعه آمریکا را با مشکل مواجه کرد. این اقدامات برای دورنمای اقتصادی و تاب‌آوری آمریکا مخاطرات جدی ایجاد کرد.»
نظر شما