شنیده شدن پالس رادیویی قدرتمند و مرموز /وقتی ماهواره‌ها «زامبی» می‌شوند

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، در اتفاقی شگفت‌انگیز و در عین حال رمزآلود، اخترشناسان موفق به شناسایی یک پالس رادیویی بسیار کوتاه‌مدت شده‌اند که منشأ آن، نه اعماق فضا، بلکه یکی از ماهواره‌های ازکارافتاده ناسا در مدار زمین بوده است. این ماهواره، به نام Relay 2، در دهه ۱۹۶۰ فعال بود و از سال ۱۹۶۷ هیچ سیگنالی از آن دریافت نشده بود.

منشأ پالس از مدار زمین بود، نه فضا

در ۱۳ ژوئن ۲۰۲۴، پژوهشگران رصدخانه Australian Square Kilometre Array Pathfinder موفق به ثبت انتشار موجی شدند که تنها کمتر از ۳۰ نانوثانیه دوام داشت. تحلیل داده‌ها نشان داد که این موج از خارج از منظومه شمسی یا کهکشان نیامده، بلکه از مدار زمین بوده است؛ و با بررسی موقعیت، به نظر می‌رسد منشأ آن ماهواره Relay 2 ناسا باشد، ماهواره‌ای که نزدیک به ۶ دهه پیش خاموش شده بود.

Relay 2 یکی از دو ماهواره مخابراتی آزمایشی ناسا بود که دومی در سال ۱۹۶۴ پرتاب شد، اما تنها تا سپتامبر ۱۹۶۵ فعالیت داشت. با اینکه گفته می‌شد تا سال ۱۹۶۷ ترانسپاندرهای آن هنوز فعال بودند، از آن زمان به بعد و تا به امروز هیچ سیگنالی از آن دریافت نشده بود.

آیا ماهواره دوباره فعال شده است؟

به گفته دکتر کلنسی جیمز از دانشگاه کرتین استرالیا و همکارانش، احتمال اینکه ماهواره خودبه‌خود دوباره فعال شده باشد پایین است. در واقع، آن‌ها فرضیه‌های دیگری را مطرح کرده‌اند که کمتر به «بازگشت به زندگی» و بیشتر به پدیده‌های فیزیکی در فضا مربوط می‌شود.

یکی از توضیحات محتمل، تخلیه الکترواستاتیک (ESD) است. در این حالت، ماهواره در طول زمان بار الکتریکی انباشته کرده و ناگهان آن را آزاد کرده است. پدیده‌های مشابه قبلاً نیز توسط رادیوتلسکوپ آرسیبو مشاهده شده بودند، اما در مقیاس زمانی طولانی‌تر.

توضیح دیگری نیز مطرح است: برخورد یک میکرو شهاب‌سنگ می‌تواند منجر به ایجاد ابری از پلاسما در لحظه برخورد شود که چنین سیگنالی را تولید کند. در صورت صحت این فرضیه، بررسی این نوع پالس‌ها می‌تواند به دانشمندان کمک کند تا ماهواره‌ها و فضاپیماها را از آسیب‌های ناشی از چنین برخوردهایی محافظت کنند.

پدیده «ماهواره‌های زامبی»؛ وقتی خاموش‌ها دوباره سخن می‌گویند

اگرچه در این مورد خاص به‌نظر نمی‌رسد که ماهواره دوباره فعال شده باشد، اما نمونه‌هایی از ماهواره‌هایی که پس از سال‌ها بی‌خبری مجدداً سیگنال ارسال کرده‌اند، در تاریخ ثبت شده‌اند.

به عنوان مثال، ماهواره Galaxy 15 که در سال ۲۰۰۵ پرتاب شد، در سال ۲۰۱۰ از مسیر خود خارج شد و تصور می‌شد از بین رفته است. اما چند ماه بعد، این ماهواره خود را بازیابی و به مدار اصلی خود بازگشت.

شاید شگفت‌انگیزترین نمونه، ماهواره AMSAT-OSCAR 7 باشد؛ یک ماهواره رادیویی آماتوری که در سال ۱۹۷۴ پرتاب و تا ۱۹۸۱ فعال بود، اما پس از ۲۱ سال خاموشی، در ۲۱ ژوئن ۲۰۰۲ دوباره شروع به ارسال سیگنال کرد.

نتایج مربوط به سیگنال اخیر از ماهواره Relay 2 قرار است در مجله علمی The Astrophysical Journal منتشر شود و نسخه پیش‌چاپ آن هم‌اکنون در پایگاه علمی arXiv قابل مطالعه است.

۲۲۷۲۲۷