جواد مرشدی: دوشنبه گذشته بود که سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، در یک نشست خبری گفته بود که از زمان خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام، ایران هیچ تعهدی برای محدود کردن غنی‌سازی اورانیوم نداشته است. همچنین او از آمادگی روسیه برای انتقال مازاد اورانیوم بیش از حد غنی‌سازی‌شده ایران برای فرآوری به روسیه خبرداده بود.
پس از این سخنان پایگاه خبری اکسیوس نوشت: «ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه از غنی‌سازی صفر حمایت می‌کند. او ایرانی‌ها را تشویق کرد تا برای تسهیل مذاکرات با آمریکایی‌ها به سمت این رویکرد بروند. اما ایرانی‌ها گفتند چنین چیزی را حتی در نظر هم نمی‌گیرند.»
منابع دیپلماتیک جمهوری اسلامی نیز دریافت هرگونه پیشنهاد از روسیه برای توقف غنی‌سازی اورانیوم در خاک خود را تکذیب کردند و به المیادین گفتند: «ایران هیچ‌گونه پیشنهادی از روسیه در خصوص توقف غنی‌سازی اورانیوم دریافت نکرده است.»
این منابع اعلام کردند که ایران همچنان بر غنی‌سازی اورانیوم در خاک خود تاکید دارد و تأکید می‌کند که روسیه نیز همین موضع را در مورد برنامه هسته‌ای ایران دارد.
الهه کولایی، استاد روابط بین‌الملل و کارشناس مسائل اوراسیا معتقد است روسها مایل نیستند ناآرامی و بحران در منطقه، بر امنیت و منافع آنان تاثیر منفی داشته باشد، بنابراین می‌توان انتظار هر نوع واکنشی را در این زمینه داشت. این استاد دانشگاه معتقد است که روسها در پرونده هسته‌ای ایران، صرفا منافع خود را در نظر می‌گیرند.
گفتگوی خبرگزاری «خبرآنلاین» با الهه کولایی، استاد دانشگاه و کارشناس روابط بین الملل را بخوانید:
*** آیا روسیه می‌تواند میانجی قابل اعتماد و مناسبی برای مذاکرات احتمالی هسته‌ای میان ایران و آمریکا باشد یا خیر؟
بدون تردید هر کشوری در نظام جهانی کنونی، هر حرکتی را برای تامین منافع خود انجام می دهد، روسیه هم چنین است. اما از آنجا که وظیفه هر حکومتی در قبال شهروندان خود، تامین امنیت و آرامش آنان در نخستین مرحله و در مرحله های بعد تامین نیازهای گوناگون آنان است، باید از هر امکانی در شرایط موجود برای تامین این هدف استفاده شود، از جمله پیوندها و منافع مشترک و همچنین تهدیدهای مشترکی که ایران و روسیه را به هم نزدیک می سازد. از این رو هوشیاری و اتکا بر مردم ایران و تلاش برای تامین منافع آنان، راهبردی است که باید در روی آوردن به میانجیگری روسیه، اساس قرار گیرد.
*** شایعاتی در مورد حمایت روسیه از موضع آمریکا در مورد «غنی‌سازی صفر» در ایران مطرح شده است. اینکه روسیه این پیشنهاد را به ایران منتقل کرده‌است. آیا فکر می‌کنید که ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه علی‌رغم اختلاف‌هایی که با غرب دارد، در این موضوع خاص با غرب هم نظر باشد؟
بله! روسها بارها نشان داده اند که در تعامل با غرب و تنظیم رابطه با امریکا، از کارت ایران و معامله با کارت ایران بسیار بهره برده اند. آنان هیچگاه، به عنوان کشوری که در نظام کنونی جهانی وجود دارد و فعالیت می‌کند، از این امکان چشم پوشی نکرده اند. در این زمینه نیز کاملاً قابل تصور است که بر اساس نیازها و ملاحظاتی که روسیه در تنظیم رابطه با آمریکا و اروپا، از جمله در موضوع جنگ اوکراین با آن روبروست، در این زمینه نیز انعطاف لازم را مطابق خواسته آمریکا داشته باشد. به هر حال این تحولی، غیر قابل پیش‌بینی و غیر قابل تصور نبوده است.
*** همواره این اتهام متوجه روسیه بوده‌است که مسکو منفعت خود را در استمرار منازعه ایران و غرب و باقی ماندن ایران تحت تحریم می‌داند. آیا با توجه به رسیدن مواجهه به رویارویی نظامی، همچنان روسیه حامی وضعیت جاری است؟ جنگ در منطقه خاورمیانه و تضعیف ایران چه منافع و مضراتی برای روسیه دارد؟
سیاست روسیه همواره حمایت از بحران‌های قابل کنترل بوده است، هم در مناطق پیرامونی خود و هم در مناطق دورتر. برای روسیه همواره کنترل بحران و جلوگیری از خارج از کنترل شدن آن، دغدغه اساسی بوده، بنابراین تامین امنیت جمهوری اسلامی ایران هم برای روسیه بسیار مهم است، چرا که بازتاب های جدی در مرزهای جنوبی این کشور و شرق و غرب دریای خزر دارد و با اهداف روسیه در خاورمیانه هم سازگاری ندارد. اما به هر حال این نکته بسیار مهم است که تنظیم رابطه روسیه با ایران نه برای تامین منافع ایران، که برای تامین منافع آن کشور صورت می‌گیرد. بنابراین روسیه خواهد کوشید تا از کنترل خارج شدن این بحران را جلوگیری کند. روسیه در این زمینه از ابزارهایی که در اختیار دارد، استفاده خواهد کرد .
*** در صورت رویارویی احتمالی مجدد ایران و اسرائیل آیا روسیه حاضراست به ایران کمک نظامی ،تسلیحاتی و اطلاعاتی بکند ؟
همانگونه که بارها گفته ام و بسیار هم گفته شده، تنظیم رابطه روسیه با ایران و یا هر کشور دیگری در جهان ابزاری برای تامین منافع این کشور بوده است. همانگونه که اشاره کردم روس ها مایل نیستند ناآرامی و بحران در منطقه، بر امنیت و منافع آنان تاثیر منفی داشته باشد. بنابراین می‌توان انتظار هر نوع واکنشی را در این زمینه داشت. اما این موضوع موکول است به روابطی که روسیه با آمریکا دنبال می‌کند، که ما اطلاعاتی دقیق در این زمینه نداریم.
۲۱۲/۴۲
نظر شما