کریم نیکونظر: ایران از معدود جاهایی است که آدم‌های سرشناس و غیرسرشناس‌اش بابت کاری که میکنند، پولی که درمی‌آورند و لذتی که می‌برند، بر سر مردم منّت می‌گذارند و کارشان را بزرگ‌تر از آن‌چه هست نشان می‌دهند.
طرف «خصوصی» ساخته اما خودش را پیامبر رحمت و اخلاق معرفی می‌کند، آن یکی اکشن درجه دوی قلابی و باسمه‌ای ساخته اما خودش را جای کوستا گاوراس می‌گذارد و جلوی دوربین تلویزیون خودش را یک منتقد تمام عیار نشان می‌دهد. خب، مثال‌ها فراوان است. نمونه‌اش همین سازندگان سریال «حیرانی» که بعد از «شبانه‌روز» خودشان را نماینده‌ی سینمای پست مدرن در ایران معرفی میکنند؛ چند جوان که اصولا دنبال تجربه‌اند این‌بار به‌هم ریختگی فرمی را وارد یک سریال 26 قسمتی کرده‌اند و با ترکیبِ سبکِ محمدرضا اصلانی و بهرام بیضایی، معجونی ساخته‌اند که خودشان از تماشایش لذت می‌برند.
اینکه آدم‌های جسوری هستند و گمان میکنند دارند معیارهای ساخت سریال را در ایران متحول میکنند به‌جای خود محترم، اما وقتی بحث ادعا می‌شود همه‌چیز جور دیگری می‌شود. آقای مرتضی پورصمدی مدیر تصویربرداری سریال «حیرانی» در گفت‌وگو با خبرآنلاین برای ما، مخاطبان عام، گفته که: «[مخاطب عام] اگر به کار ما اعتماد دارد و ما را می‌شناسد باید صبور باشد. اگر هم غیر از این است که بهتر است برود سریالهای جویده‌شده کانال‌های دیگر را ببیند.» و بعد ادامه داده: «برایم ذره‌ای اهمیت ندارد تماشاچی عام چه قضاوتی می‌کند. او باید رنج این کارها را تحمل کند، چون قرار نیست ما او را کول کنیم و با خودمان ببریم. تماشاچی عام بهتر است برود آبگوشت و قرمه سبزی‌اش را بخورد و سریالهای آبکی شبکه‌های دیگر را ببیند.»(اینجا) این همان‌جایی که بحث ما را راه می‌اندازد:
1. آقای پورصمدی! با چه کارنامه‌ای از ما انتظار دارید به شما اعتماد کنیم؟ چه چیز قابل توجهی ارائه کرده‌اید که بابتش از مردم طلب‌کارید؟ به‌چه چیزِ این اغتشاش بصری می‌نازید؟ به نماهای متعددی که بدون قاعده مدام زوایایشان عوض می‌شود، خط فرضی را می‌شکند، از پشت دیوار و برگ و درخت قایم باشک‌بازی درمی‌آورد کجایش مایه‌ی افتخار است که حالا ما باید در برابر آفریدگارش سر تکریم فرود بیاوریم؟ آقای پورصمدی! شما که جان فورد و آلفرد هیچکاک نیستید؛ مردم به آن‌ها هم اعتماد نکردند چون دیده بودند که این اسطوره‌ها هم فیلم‌هایی مثل «سه پدرخوانده» و «توطئه‌ی خانوادگی» و «دردسر هری» ساخته‌اند. شما که در برابر آن‌ها... بی‌خیال، بگذریم!
2. آقای پورصمدی! فکر می‌کنید سریالی که شما ساخته‌اید با بودجه‌ی شخصی و خصوصی تهیه شده که این‌جور توی صورت مخاطب عام می‌کوبید و او را تحقیر می‌کنید؟ سریال «حیرانی» برای شبکهی اول سیما، یعنی شبکهی سراسری تلویزیون، که در همه‌ی شهرها و روستاها پخش می‌شود، تهیه شده آن هم با پول همین مردم. قبض برقتان را نگاه کنید، خود شما هم در آن سهم دارید. حالا که سریال‌تان ساخته شده و نگرفته و دیده‌اید که چطور آن قر و اطوارهای روشنفکری دستتان را رو کرده و همه به ساخته‌اند مشکوک‌اند به همه می‌پرید؟ آن آبگوشت و قرمه‌سبزی حداقل آزاردهنده‌ی روح و روان نیست و سینما و هنر را تحقیر نمی‌کند و آبرویش را نمی‌برد، کارکردش سیر کردن شکم است و واقعا هم همین کار را می‌کند. سریال «حیرانی» چه می‌کند؟ شما چه می‌کنید؟
3. آقای پورصمدی! امیدوارم یک بار بنشینید و بازی‌ها و تدوین سریال‌تان را با دقت نگاه کنید. به حمیدرضا پگاه نگاه کنید که ظاهرا از فرانسه آمده و با لهجه‌ی «تهرونی» فرانسوی حرف می‌زند، اسلوموشن‌های گاه‌و‌بیگاه را ببینید و روی اغراق‌ها متمرکز شوید. به نماهایی که گرفته‌اید و حالا مدام جای‌شان در یک قاب عوض می‌شود توجه کنید. آن‌چه می‌بینید ساخته‌ی شماست؛ نه کسی تنبل است و نه کسی از شما توقع دارد سریالی به سبک فارسی‌وان بسازید. شما بابت یک آش شله‌قلمکار به بقیه سرکوفت می‌زنید، بابت ادا، بابت ساختمان معیوبی که ساخته‌اید، بابت ناتوانی گروه سازنده‌ی سریال، بابت پز و بابت ژست روشنفکری. اما «حیرانی» حقیرتر از آن است که اصلا درباره‌اش بحث شود. این جملات هم فقط برای این نوشته شدند که فکر نکنید حق دارید به همه فحش بدهید و پشت بنای کِیج‌تان مخفی شوید. شرم، گاهی به داد آدم می‌رسد، بهتر است آن را ستایش کنید و ... بهش فکر کنید!
5757
نظر شما