حذف پایان یک فیلم در شبکه نمایش خانگی / رجبی فروتن: بازبینی مجدد یک روال قانونی ‌است

 بهناز شیربانی: چند روز پس از پخش فیلم «سعادت آباد» در شبکه نمایش خانگی این فیلم و لوح فشرده آن خبر ساز شدند.

ماجرا به حذف سکانس نهایی این فیلم سینمایی باز می‌گردد که مدت کوتاهی پس از پخش فیلم  اعتراض مازیار میری (کارگردان) و همایون اسعدیان (تهیه کننده) فیلم را به دنبال داشت. به دنبال این اعتراضات با علیرضا سجادپور مدیر کل اداره نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی تماس گرفتیم، اما او گفت که این مسئله به اداره کل همکاری‌های سمعی بصری و نمایش خانگی وزارت ارشاد مربوط است. ما هم به سراغ سعید رجبی فروتن مدیر کل این اداره رفتیم و چند و چون این مساله را جویا شدیم.

آقای رجبی فروتن پس از عرضه فیلم «سعادت آباد» در شبکه نمایش خانگی و حذف سکانس پایانی آن ، شاهد اعتراضاتی از سوی عوامل فیلم بوده‌ایم. دلیل اصلی حذف این سکانس  چه بود؟
صدور پروانه اکران عمومی به معنی آن نیست که آثار سینمایی مورد بازبینی مجدد قبل از عرضه در شبکه نمایش خانگی قرار نگیرند. طبق مقررات موجود با ملاحظه اقتضائات رسانه ویدیو،مرجع نظارتی این اختیار را دارد که با تمهیداتی نظیر اعلام رده بندی، درج هشدار بر روی جلد محصول، تولید و اتنشار ضمیمه نقد و تحلیل اثر و حسب مورد اعمال اصلاحات لازم مجوز توزیع محصول را صادر کند.

 
سعید رجبی فروتن

انتشار نشانه‌شناختی سریال‌های استراتژیک «24» و «لاست»، تبیین اجمالی مضمون فیلم «آتشکار» توسط یک منتقد، درج عبارت روشنگر روی جلد فیلم‌هایی با رویکرد آسیب‌شناسانه نظیر «مرهم»، «حوالی اتوبان» و... در کنار رده بندی سنی بسیاری از آثار خارجی با هدف اطلاع رسانی و معرفی هر چه بهتر کالای فرهنگی قبل از مشاهده اثر، مصادیقی برای این سیاست به شمار می‌روند. بدیهی است حذف نما یا صحنه‌هایی خاص در همین چارچوب و به منزله آخرین تمهید نظارتی مد نظر قرار می‌گیرد.

این مطلب از آن جهت حائز اهمیت است که با توسعه بازار شبکه نمایش خانگی و خارج ساختن آن از محدوده ویدیو کلوب‌ها، در سالیان اخیر پس از تلویزیون بیشترین مخاطب را در کشور ویدیو داراست و به تناسب افزایش مخاطبان و کثرت سلایق و نگرش‌ها ناگزیر سیاست نظارتی متفاوتی بر محتوای شبکه اعمال شده است. در این بین رصد بازخورد‌های اجتماعی فیلم‌ها، واکنش خیرخواهانه و کار‌شناسی گروه‌های مرجع، در حین اکران عمومی و پس از آن، یکی از عوامل قابل تامل در بازبینی مجدد فیلم‌های سینمایی است.

آیا این حذف با اطلاع عوامل فیلم صورت گرفته؟
بر خلاف بعضی از رسانه‌های دیداری که بدون اجازه صاحب اثر به جرح و تعدلی فیلم‌های می‌پردازند در شبکه نمایش خانگی امکان ندارد که موسسات ناشر فیلم بدون اطلاع عوامل فیلم دست به چنین تغییراتی بزنند. بطور طبیعی حذفیات فیلم با اکراه کارگردان و تهیه کننده فیلم انجام می‌شود. پایان بندی متفاوت «سعادت آباد» در نسخه سینمایی و ویدیویی واقعیتی است که با ابلاغ مرجع نظارتی و به دست عوامل محترم فیلم رقم خورده است. البته در این بین همراهی و تمکین عوامل محترم فیلم در برابر توصیه مرجع نظارتی قابل احترام و تقدیر است و نشان از قانون گرایی آن‌ها دارد.

آقای رجبی فروتن سوالی که بعد از اینگونه اعتراضات مطرح می‌شود این است که فکر نمی‌کنید بعد از طی کردن مسیر سخت و ناهموار گرفتن مجوز ساخت و اکران برای یک فیلم سینمایی. با محدودیت‌هایی که در مورد عرضه فیلم به شبکه نمایش خانگی اعمال می‌شود کمی زیاده روی صورت می‌گیرد و در ‌‌نهایت با چنین واکنش‌هایی از سمت سینماگران این حوزه نیز دستخوش حواشی می‌شود.
اگر بنا بر زیاده روی بود باید در سی ماه گذشته که بازبینی و توصیه‌های نظارتی همواره از سوی مرجع نظارتی وجود داشته است، چنین اقدامی با واکنش‌هایی از جانب تهیه کنندگان و کارگردانان مواجه می‌شد اما خوشبختانه با دقت نظر و نوع اصلاحاتی که معمول شده است، شاهد کمتر حاشیه‌ای برای عرضه فیلم‌ها در شبکه نمایش خانگی بوده‌ایم.