به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، چهارمین جلسه از سلسله‌سخنرانی‌های قرآنی با موضوع «قوم یهود در قرآن» در سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی با سخنرانی حجت‌الاسلام «محمدمهدی میرجلیلی» با اشاره به عبارت «وَالَّذِینَ هَادُوا» در آیه ۶۲ سوره «بقره» و ریشه لغوی «هادوا» اظهار کرد: واژه «هادوا» از ریشه «هود» گرفته شده که در زبان عربی به معنای بازگشت، رجوع، توبه و گرایش به نرمی و ملایمت است. این معنا در قرآن در آیه ۱۵۶ از سوره اعراف به کار رفته است که خداوند می فرماید: «إِنَّا هُدْنَا إِلَیْکَ» (ما به سوی تو بازگشتیم) در قرآن، اصطلاح «الَّذِینَ هَادُوا» برای اشاره به قوم یهود به کار رفته است. این تعبیر نشان‌دهنده قوم یا گروهی است که دین یهودیت را پذیرفته یا خود را منسوب به آن می‌دانند.
بنابر روایت شبستان، وی در ادامه به آیه ۱۷ سوره «حج» اشاره کرد و گفت: خداوند در این آیه می‌فرماید: «إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَالَّذِینَ هَادُوا وَالصَّابِئِینَ وَالنَّصَارَی وَالْمَجُوسَ وَالَّذِینَ أَشْرَکُوا إِنَّ اللَّهَ یَفْصِلُ بَیْنَهُمْ یَوْمَ الْقِیَامَةِ ۚ إِنَّ اللَّهَ عَلَیٰ کُلِّ شَیْءٍ شَهِیدٌ» (قطعاً کسانی که ایمان آورده‌اند، و یهودیان، و صابئین، و مسیحیان، و مجوس، و مشرکان؛ خداوند در روز قیامت میان آنان داوری خواهد کرد؛ بی‌تردید خدا بر همه چیز گواه است)؛ این آیه نشان می‌دهد که در نگاه قرآن، صرف تعلق به یک دین یا گروه خاص، تضمینی برای نجات نیست و همه اقوام و ادیان تحت داوری خداوند در قیامت قرار خواهند گرفت؛ یهودیان نیز مانند دیگران مسئول اعمال خود هستند و در برابر خدا پاسخگو خواهند بود.
این پژوهشگر افزود: خداوند در آیه ۶۲ سوره «بقره» می‌فرماید: «إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَالَّذِینَ هَادُوا وَالنَّصَارَیٰ وَالصَّابِئِینَ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الْآخِرِ وَعَمِلَ صَالِحًا فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِندَ رَبِّهِمْ وَلَا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلَا هُمْ یَحْزَنُونَ» (کسانی که ایمان آورده‌اند، و یهودیان، و مسیحیان، و صابئین، هر کس به خدا و روز قیامت ایمان بیاورد و عمل صالح انجام دهد، پاداششان نزد پروردگارشان محفوظ است، و نه ترسی بر آنان خواهد بود و نه اندوهگین خواهند شد)؛ در این آیه تأکید شده که نجات و پاداش الهی مختص به یک دین خاص نیست، بلکه شامل هر انسانی می‌شود که ایمان واقعی به خدا و روز قیامت داشته باشد و عمل صالح انجام دهد. بنابراین، یهودیان مؤمن و صالح نیز مورد رحمت و لطف خداوند خواهند بود.
حجت‌الاسلام میرجلیلی گفت: از سوی دیگر خداوند در آیه ۶ سوره «جمعه» نیز می‌فرماید: «قُلْ یَا أَیُّهَا الَّذِینَ هَادُوا إِنْ زَعَمْتُمْ أَنَّکُمْ أَوْلِیَاءُ لِلَّهِ مِنْ دُونِ النَّاسِ فَتَمَنَّوُا الْمَوْتَ إِنْ کُنتُمْ صَادِقِینَ» (بگو: ای کسانی که یهودی شده‌اید! اگر گمان می‌کنید که شما دوستان ویژه خدا هستید، پس آرزوی مرگ کنید، اگر راست می‌گویید)؛ این آیه نقدی است بر ادعای برخی یهودیان که خود را برگزیدگان خاص خدا می‌دانستند. قرآن با این آیه به چالش می‌کشد که اگر این ادعا درست باشد، باید بتوانند آرزوی مرگ کنند؛ که در واقعیت چنین نیست و این نشان از ضعف ادعایشان دارد.
وی ادامه داد: مساله دیگر اینکه مفهوم کلی ««الَّذِینَ هَادُوا» در قرآن به قوم یهود اشاره دارد؛ از یک سو تحسین و احترام به یهودیان مؤمن و صالح که در شمار نجات‌یافتگان خواهند بود و همچنین انتقاد و سرزنش یهودیان متعصب، منحرف و مدعی که در آیه ۶ سوره «جمعه» آمده و نشان‌دهنده نگاه قرآن به واقعیت‌های تاریخی و اجتماعی قوم یهود است؛ نه صرفاً تحسین یا نکوهش مطلق.
این پژوهشگر اظهار کرد: ریشه «هادوا» به معنای بازگشت و رجوع است و در قرآن برای اشاره به یهودیان به کار رفته است؛ قرآن یهودیان را در کنار دیگر اقوام برای داوری نهایی در قیامت قرار داده است؛ ملاک نجات در قرآن، ایمان به خدا و قیامت و انجام عمل صالح است، نه صرف انتساب دینی؛ نقد قرآن به برخی یهودیان در قالب نقد ادعای دوستی انحصاری با خدا مطرح شده است.
نظر شما