خبرآنلاین - مهسا مژدهی: دولت لبنان پس از برگزاری یک جلسه نسبتا طولانی و زمانبر در بیروت، تصمیم خود را برای دستور به ارتش جهت مشخص کردن تکلیف سلاح‌های حزب‌الله گرفت. بر اساس این تصمیم که حمایت نواف سلام پنجاه و سومین نخست‌وزیر لبنان را پشت سر خود دارد، ارتش تا پایان سال میلادی جاری باید برنامه‌ای برای خلع‌سلاح حزب‌الله ارائه دهد. حزب‌الله که سال سختی را پس از ترور سیدحسن نصرالله دبیرکل خود و برخی از مهم‌ترین چهره‌هایش پشت سر گذاشت، این روزها به رهبری شیخ نعیم قاسم مخالفت شدید خود را با مساله خلع سلاحی که دولت بر آن اصرار دارد، اعلام کرده است. حتی طرفداران این گروه هم یک شب قبل از برگزاری جلسه برای گرفتن تصمیم نهایی، به خیابان‌های بیروت آمدند، اما در نهایت این مخالفت‌ها دستکم در مرحله فعلی اثری بر دولت نداشته است و آنها اصرار دارند تا این بخش از توافق آتش‌بس با اسرائیل را که سال گذشته با میانجیگری آمریکا به آن دست پیدا کرده‌اند، عملی کنند.
در جلسه کابینه چه تصمیماتی گرفته شد؟
روز سه‌شنبه کابینه دولت لبنان در بیروت برای نخستین بار بر سر مساله خلع‌سلاح حزب‌الله به شور و مشورت نشست. این جلسه پس از آن شکل گرفت که جوزف عون رئیس‌جمهور لبنان رسما اعلام کرد به خلع سلاح همه گروه‌ها در این کشور متعهد است. ایالات‌متحده که پس از جنگ اخیر میان لبنان و اسرائیل برای آتش‌بس میانجیگری کرده بود، در ماه‌های اخیر دولت را برای اینکه هر چه زودتر تکلیف سلاح‌های حزب‌الله را روشن کند، تحت فشار قرار داده است. بر اساس گزارش‌های منتشر شده در رسانه‌های لبنانی، نبیه بری رئیس مجلس این کشور که به حزب‌الله نزدیک است از نواف سلام نخست‌وزیر و جوزف عون رئیس‌جمهور لبنان خواسته تا به‌جای استفاده از عبارت خلع سلاح حزب الله، به‌دنبال طرح کلی‌تری باشند که بدون اشاره صریح به مساله خلع سلاح حزب‌الله همه طرف‌ها از جمله ایالات‌متحده را راضی کرده و مانع از حملات گسترده مجدد از سوی اسرائیل شود. طرحی که او ارائه داده است، لبنان را متعهد به تدوین یک استراتژی دفاع ملی و حفظ آتش‌بس با اسرائیل کرده و در عین‌حال قولی بابت اینکه حزب‌الله به‌طور کامل سلاح‌های خود را زمین گذاشته یا تحویل بدهد، نمی‌دهد.
براساس آنچه رسانه‌ها از جلسه روز سه‌شنبه گزارش داده‌اند، وزیران نزدیک به حزب‌الله و حزب امل که هر دو از احزاب شیعه لبنان محسوب می‌شوند، در میانه راه صندلی‌های خود را به دنبال اعتراض به تصمیمات دولت ترک کرده‌اند. اما ظاهرا قهر آن دو نفر بر روی تصمیم نواف سلام نخست‌وزیر لبنان برای پیروی از طرح خلع‌سلاح حزب‌الله اثری نداشته است. این تنها نواف سلام حقوق‌دان مشهور بین‌المللی نیست که بر خلع‌سلاح حزب‌الله تاکید دارد. رقبای سیاسی دو حزب شیعه در لبنان هم بر مساله خلع سلاح اصرار می‌کنند.
جلسه روز سه‌شنبه در حالی برگزار شد که اسرائیل تقریبا هر روز جنوب لبنان را هدف حمله قرار می‌دهد. دولت این کشور و موافقان خلع سلاح حزب‌الله می‌گویند نگرانند که با به تعویق افتادن این ماجرا، اسرائیل بار دیگر حملات خود را به بیروت از سر بگیرد.
خواسته‌های لبنان چیست؟
همزمان که ایالات متحده انتظار دارد تا دولت لبنان زمان‌بندی خود را برای خلع سلاح حزب‌الله اعلام کرده و دست به اقدامات لازم برای رسیدن به این هدف بزند، بیروت هم خواسته‌های خود را دارد. جوزف عون ریس‌جمهور این کشور هفته گذشته به مناسبت روز ارتش در یک سخنرانی به همین موضوع پرداخت و گفت وظیفه من و همه احزاب سیاسی از طریق دولت، شورای عالی دفاع، پارلمان و همه نیروهای سیاسی این است که فرصت تاریخی کنونی را غنیمت شمرده و بدون تردید برای انحصار سلاح در دست ارتش و نیروهای امنیتی در تمام خاک لبنان تلاش کنیم. این گام برای بازگرداندن اعتماد جهان به ما و توانایی دولت در حفظ امنیت خود در مقابله با تجاوزات رژیم صهیونیستی ضروری است. او تاکید کرد: طرف آمریکایی پیش نویس ایده‌هایی را به ما ارائه داد که ما اصلاحات اساسی را در آن اعمال کردیم و اوایل هفته آینده مطابق با رویه‌ها به دولت ارائه خواهد شد. س‍پس جوزف عون به نکاتی در مورد درخواست لبنان در پیش نویس پاسخ خود به پیشنهاد آمریکا اشاره کرد که شامل مواری چون توقف فوری تجاوزات رژیم صهیونیستی در هوا، زمین و دریا علیه لبنان و پایان دادن به ترورها، عقب نشینی دشمن صهیونیستی به پشت مرزهای بین‌المللی و آزادی اسرای لبنانی، گسترش اقتدار دولت لبنان بر همه اراضی خود و خلع سلاح تمام نیروهای مسلح از جمله حزب الله و واگذاری سلاح‌ها به ارتش.، تامین سالانه یک میلیارد دلار به مدت ۱۰ سال توسط کشورهای دوست برای حمایت از ارتش و نیروهای امنیتی لبنان، برگزاری کنفرانس بین‌المللی اهدا کنندگان برای بازسازی لبنان در پاییز آینده.،تعیین مرزهای زمینی و دریایی با سوریه با کمک آمریکا، فرانسه، عربستان و سازمان ملل، حل مسئله آوارگان سوری بود.
اغلب خواسته‌های لبنانی‌ها از ایالات متحده و کشورهای دوست متکی بر مسایل اقتصادی به‌نظر می‌رسد. لبنان از نظر اقتصادی، پس از انفجار پنج سال قبل در بیروت در وضعیت بسیار دشواری به‌سر می‌برد و دولت با مشکلات فراوانی دست و پنجه نرم می‌کند. در چنین شرایط به‌نظر می‌رسد مقامات لبنانی انتظار دارند تا ایالات‌متحده در قبال گرفتن سلاح از دست نیروهای حزب‌الله به خواسته‌های بیروت تن دهد. اما آنطور که رسانه‌ها از قول مقامات آشنا به موضوع در آمریکا نوشته‌اند، واشنگتن هر نوع تصمیم‌گیری درمورد خواسته‌های دولت لبنان را منوط به خلع سلاح حزب‌الله کرده است.
ایده‌های فرستاده آمریکا برای آینده لبنان
حزب‌الله و طرفداران آن معتقدند بخش بزرگی از فشارها بر سر خلع سلاح به‌خاطر ایده‌های تام باراک فرستاده آمریکایی است. او در تیرماه سفری به لبنان کرد و در دیدار با مقاماتی چون نواف سلام نخست‌وزیر این کشور و جوزف عون رئیس‌جمهور سخنان گستاخانه‌ای را به زبان آورد. این دیپلمات مدعی شد که توافق برای حل مسئله سلاح حزب‌الله یک مسئله داخلی در لبنان بوده و آمریکا حزب‌الله را یک سازمان «تروریستی» می‌داند و ارتباطی با آن ندارد. او در ادامه تاکید کرد: ما با حزب‌الله بحث نمی‌کنیم، اما با دولت لبنان در مورد چگونگی کمک به این کشور رایزنی‌هایی داریم و سعی داریم به این کشور کمک کنیم. اما آنچه لبنانی‌ها را خشمگین کرد بخش دیگری از حرف‌های باراک بود. او در این بخش مدعی شد ما نمی‌توانیم اسرائیل را مجبور به انجام کاری کنیم. برخی از ناظران می‌گویند این حرف به معنای آن است که ترامپ حاضر نیست تضمینی به دولت لبنان اعطا کند که در صورت خلع سلاح حزب‌الله، اسرائیل دست از حمله به خاک این کشور بردارد.
ماجرای تام باراک که به‌عنوان سفیر ایالات متحده در ترکیه هم فعالیت می‌کند همینجا به پایان نرسید. این دیپلمات آمریکایی در نیویورک با اشاره به این که دونالد ترامپ رئیس جمهور امریکا علاقه زیادی به لبنان دارد گفت: ترامپ فرد صبوری است ولی صبر او نامحدود نیست. لبنانی‌ها باید از فرصتی که به آنان داده شده است استفاده کنند و آنها عملا با ما در ارتباط هستند. به همین علت من خوش‌بین هستم هرچند برخی مواقع احساس ناامیدی می‌کنم. باراک درباره سلاح حزب‌الله تاکید کرد، در داخل کابینه لبنان و بین جوزف عون رئیس جمهور و نواف سلام نخست وزیر و نبیه بری رئیس پارلمان لبنان درباره سلاح حزب‌الله توافق شده است. باراک همچنین ادعا کردکه حزب الله هم با تحویل دادن تدریجی سلاح سنگین خود موافقت کرده است که نقطه آغاز محسوب می‌شود. به گفته باراک، روند جمع آوری سلاح در لبنان نیاز به حمایت دارد و ارتش لبنان باید بتواند این ماموریت را انجام دهد. مشکل این است که نیروهای ارتش مدتی است حقوق نگرفته‌اند و این یکی از موانع است. باید ارتش که از احترام زیادی در لبنان برخوردار است بتواند با زبان نرم با حزب‌الله درباره سازوکار جمع‌آوری سلاح گفتگو کند بدون آن که جنگی داخلی روی دهد زیرا این سلاح‌ها در پارکینگ‌ها و زیرزمین‌ها و زیر خانه‌ها انبار شده‌اند.بنا بر ادعای فرستاده امریکا، علت تاخیر دولت لبنان در تعامل با سلاح حزب‌الله، هراس از وقوع جنگ داخلی است.
واکنش شدید حزب‌الله به ایده خلع سلاح
حزب‌الله لبنان ایده خلع سلاح را از همان ابتدای طرح، ن‍پذیرفت. طرفداران این گروه در خیابان‌های لبنان از حق دفاع از کشورشان حمایت کرده و مساله خلع سلاح لبنان را بی‌دفاع ماندن در مقابل حملات مداوم اسرائیل دانستند. حزب‌الله همچنین ویدیویی را در آستانه جلسه کابینه دولت منتشر کرد که در آن شیخ نعیم قاسم دبیرکل این گروه گفته بود: از ما می‌خواهند که سلاح‌هایمان را تحویل دهیم اما تصمیم ما قاطع است و پیام ما روشن: مقاومت برای آزادی لبنان، دفاع از حاکمیت آن، توقف هرگونه تجاوز رژیم صهیونیستی و قرار دادن سلاح‌هایمان در چارچوب یک راهبرد دفاع ملی. لبنان نمی‌تواند در برابر دشمن، منفعل باشد. مقاومت یک انتخاب نیست، بلکه تنها راه است.
حتی پیش از اعتراضات روز آخر، حزب‌الله اعلام کرده بود که در حال گفتگو با دولت است تا طرفین به یک استراتژی برای دفاع از لبنان برسند. اما سخنان جوزف عون به‌عنوان رئیس‌جمهور لبنان مبنی بر اینکه خبری از ادغام نیروهای مسلح حزب‌الله در ارتش نخواهد بود و همه متقاضیان باید از طریق معمول وارد ارتش شوند و تجربه حشدالشعبی در لبنان تکرار نخواهد شد، نشان می‌دهد که دولت از ایده‌های حزب‌الله در مورد مسائل دفاعی استقبال نخواهد کرد.
فشارهای ایالات متحده، اسرائیل و عربستان سعودی بر بیروت باعث شده است که دولت بر روی تصمیم خود اصرار کرده و خلع سلاح حزب‌الله را با کلیت امنیت در لبنان گره بزند. منتقدان اما می‌گویند این ایده در شرایطی که اسرائیل به صورت مداوم به لبنان حمله می‌کند به معنای بی‌دفاع ماندن در مقابل دشمنی است که پنج نقطه از لبنان را تحت تصرف داشته و به خود اجازه می‌دهد تا در هر زمانی به این کشور دست‌اندازی کند.
حزب‌الله در اطلاعیه خود پس از جلسه روز سه‌شنبه ، این تصمیم را خطای بزرگ و ناشی از دیکته‌های خارجی دانسته و آن را خدمت به منافع اسرائیل توصیف کرده است، می‌گوید این تصمیم حاصل دیکته‌های فرستاده آمریکایی بوده. این گروه گفته است با تصمیم دولت نواف سلام به‌گونه‌ای برخورد خواهد کرد که انگار هرگز وجود نداشته است. حزب‌الله در مسیر فعلی خود تنها نیست و جنبش امل هم معتقد است تا زمانی که اسرائیل دست از سر لبنان برنداشته است، نمی‌توان از خلع سلاح حرف زد. در حقیقت نبیه بری رئیس‌مجلس لبنان که به جنبش امل دلبستگی دارد، مانند شیخ نعیم قاسم دبیرکل حزب‌الله خلع سلاح را به سود لبنان نمی‌داند.
۳۱۲/۴۲
