خبرآنلاین - رسول سلیمی : روابط هند و آمریکا در دهه‌های اخیر به‌عنوان یکی از ستون‌های اصلی نظم جهانی در منطقه هند-آرام تقویت شده است، اما خرید گسترده نفت روسیه توسط هند از سال ۲۰۲۲ تنش‌های جدیدی ایجاد کرده است. به گزارش نیویورک تایمز، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، هند را به «حمایت از ماشین جنگی روسیه» متهم کرده و تعرفه‌های ۵۰ درصدی بر کالاهای هندی وضع کرده است.
این اقدام در حالی انجام شد که هند، به‌عنوان سومین واردکننده بزرگ نفت جهان، با استناد به نیازهای اقتصادی خود و ثبات بازار جهانی انرژی، به خرید نفت ارزان روسیه ادامه می‌دهد.
چه آنکه این منازعه نتیجه رقابت قدرت و تلاش آمریکا برای حفظ هژمونی خود با فشار بر متحدان برای انطباق با سیاست‌های ضدروسی است. این منازعه از یک سو به‌عنوان تضاد روایت‌ها—«هند به‌عنوان متحد استراتژیک» در برابر «هند به‌عنوان حامی روسیه»—تفسیر می‌شود و از سوی دیگر بر امکان همکاری از طریق مذاکرات تجاری و انرژی تأکید دارد.
چگونه افزایش خرید نفت روسیه توسط هند، آمریکا را حساس کرد؟
به گزارش نیویورک تایمز (۱ اوت ۲۰۲۵)، پیش از تهاجم روسیه به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲، روسیه تنها ۰.۲ درصد از واردات نفت خام هند را تأمین می‌کرد. پس از تحریم‌های غرب علیه روسیه و کاهش خرید نفت این کشور توسط اروپا، هند از فرصت تخفیف‌های قابل‌توجه استفاده کرد. تا مه ۲۰۲۳، روسیه با صادرات بیش از ۲ میلیون بشکه در روز، به بزرگ‌ترین تأمین‌کننده نفت هند تبدیل شد و اکنون حدود ۳۵ تا ۴۰ درصد از کل واردات نفت این کشور را تشکیل می‌دهد. این نفت، که تحت سقف قیمت ۶۰ دلاری گروه هفت (G۷) معامله می‌شود، به هند امکان داده تا هزینه‌های انرژی خود را کاهش دهد و بخشی از آن را پس از پالایش به اروپا صادر کند.
نیازهای اقتصادی هند:
هند، با جمعیتی بیش از ۱.۴ میلیارد نفر و رشد سریع اقتصادی، سومین مصرف‌کننده بزرگ نفت جهان است و تا سال ۲۰۳۰ ممکن است از چین پیشی بگیرد. به گفته وزیر نفت هند، خرید نفت ارزان روسیه از افزایش قیمت جهانی نفت به ۱۳۰ دلار در هر بشکه جلوگیری کرده و به ثبات بازارهای جهانی کمک کرده است. پالایشگاه‌های هند، مانند جمنگر—بزرگ‌ترین پالایشگاه جهان—برای نفت سنگین و پرگوگرد روسیه بهینه‌سازی شده‌اند، که جایگزینی آن با منابع دیگر را پرهزینه می‌کند.
تشویق اولیه آمریکا:
به گزارش رویترز، در سال ۲۰۲۲، مقامات آمریکایی مانند ارک گارستی، سفیر وقت آمریکا در هند، و جنت یلن، وزیر خزانه‌داری، از هند خواستند نفت روسیه را تحت سقف قیمت خریداری کند تا از افزایش قیمت جهانی نفت جلوگیری شود.
این تشویق، که بخشی از استراتژی غرب برای حفظ جریان نفت روسیه در بازار جهانی بود، اکنون به اتهام علیه هند تبدیل شده است. این تناقض در سیاست آمریکا به‌عنوان «دورویی» توسط وزارت خارجه هند مورد انتقاد قرار گرفته است.
این در حالی است که این زمینه را نتیجه تلاش هند برای حداکثر کردن منافع ملی از طریق تأمین انرژی ارزان می‌بیند، در حالی که آمریکا به دنبال تحمیل سیاست‌های خود بر متحدان است. چه آنکه تغییر روایت آمریکا از «هند به‌عنوان شریک» به «هند به‌عنوان مشکل» نیز تأکید دارد. این در حالی است که تشویق اولیه آمریکا نشان‌دهنده پتانسیل همکاری بود، اما تغییر سیاست‌ها این همکاری را تضعیف کرده است.
اقدامات و تهدیدات آمریکا چیست؟
در گام نخست، دونالد ترامپ در ۴ اوت ۲۰۲۵ با انتشار پستی در شبکه اجتماعی خود، هند را به دلیل خرید «مقادیر عظیم» نفت روسیه و فروش آن با سود بالا در بازار جهانی متهم کرد و تهدید کرد که تعرفه‌های سنگینی اعمال خواهد کرد. او در ۶ اوت دستور اجرایی صادر کرد که تعرفه‌های ۲۵ درصدی اضافی بر کالاهای هندی اعمال می‌کند و مجموع تعرفه‌ها را به ۵۰ درصد می‌رساند، که از ۲۷ اوت اجرایی خواهد شد.
در همین راستا استیون میلر، معاون رئیس دفتر کاخ سفید، در مصاحبه با فاکس نیوز گفت که خرید نفت روسیه توسط هند «غیرقابل‌قبول» است و این کشور را متهم به تأمین مالی جنگ اوکراین کرد. مارکو روبیو، وزیر امور خارجه، نیز خرید نفت روسیه توسط هند را «نقطه تحریک» در روابط دوجانبه خواند و هند را متحد آمریکا توصیف کرد، اما خواستار کاهش این خریدها شد.
این در حالی است که بنا به تحلیل رویترز، تهدیدات آمریکا دو هدف اصلی دارد: ۱) فشار بر روسیه از طریق کاهش مشتریان نفتی آن، به‌ویژه در آستانه ضرب‌الاجل ۸ اوت برای آتش‌بس با اوکراین؛ ۲) کاهش کسری تجاری ۴۴ میلیارد دلاری آمریکا با هند. تحلیلگران معتقدند که این تهدیدات همچنین بخشی از تاکتیک مذاکراتی برای وادار کردن هند به خرید نفت یا گاز آمریکا است.
موضع و پاسخ هند: دفاع از خرید نفت روسیه
در واکنش به تهدیدات آمریکا، وزارت امور خارجه هند بیانیه‌ای صادر کرد و تعرفه‌های آمریکا را «ناعادلانه و غیرمنطقی» خواند. سخنگوی وزارت خارجه، گفت که هند به دلیل انحراف منابع سنتی نفت به اروپا پس از جنگ اوکراین، به خرید نفت روسیه روی آورد و این اقدام با تشویق آمریکا برای تثبیت بازارهای جهانی انجام شد. او همچنین به تجارت ۵.۲ میلیارد دلاری آمریکا با روسیه در سال ۲۰۲۴ و واردات ۶۷.۵ میلیارد یورویی اتحادیه اروپا از روسیه اشاره کرد و غرب را به «دورویی» متهم کرد.
به گزارش گاردین، مقامات هندی اعلام کردند که پالایشگاه‌های این کشور، چه دولتی و چه خصوصی، بر اساس قیمت، کیفیت، و ملاحظات لجستیکی به خرید نفت روسیه ادامه خواهند داد. دو منبع دولتی به رویترز (۲ اوت ۲۰۲۵) گفتند که قراردادهای بلندمدت با روسیه امکان توقف فوری خریدها را نمی‌دهد. با این حال، داده‌های کپلر نشان می‌دهد که در جولای ۲۰۲۵، به دلیل کاهش تخفیف‌ها و تهدیدات تعرفه‌ای، پالایشگاه‌های دولتی هند خرید نفت روسیه را کاهش داده‌اند.
هند نیز اعلام کرد در صورت اعمال تحریم‌های ثانویه بر نفت روسیه، می‌تواند نیازهای خود را از کشورهایی مانند گویان، برزیل، و کانادا تأمین کند. با این حال، تحلیلگران کپلر هشدار داده‌اند که جایگزینی نفت روسیه پرهزینه و پیچیده خواهد بود، زیرا پالایشگاه‌های هند برای نفت سنگین روسیه بهینه‌سازی شده‌اند.
پیامدهای ژئوپولیتیکی منازعه هند و آمریکا چه خواهد بود؟
از یک سو تعرفه‌های ۵۰ درصدی می‌توانند صادرات هند به آمریکا—بزرگ‌ترین شریک تجاری این کشور—را مختل کنند و روابط استراتژیک دوجانبه را تضعیف کنند. تحلیلگران مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی (CSIS) هشدار داده‌اند که غیرقابل‌پیش‌بینی بودن سیاست‌های ترامپ می‌تواند اعتماد هند به آمریکا را کاهش دهد.
این در حالی است که هند روابط تاریخی و عمیقی با از جمله در زمینه تسلیحات و انرژی روسیه دارد. روسیه همچنان بزرگ‌ترین تأمین‌کننده تسلیحات هند است و دیدارهای مکرر نارندرا مودی و ولادیمیر پوتین نشان‌دهنده حفظ این روابط است. تهدیدات آمریکا ممکن است هند را به سمت تقویت روابط با روسیه و گروه بریکس (شامل چین، روسیه، و ایران) سوق دهد.
چه آنکه به گفته سی‌ان‌بی‌سی جهانی، توقف خرید نفت روسیه توسط هند می‌تواند قیمت جهانی نفت را به بیش از ۲۰۰ دلار در هر بشکه برساند، که به اقتصاد جهانی آسیب می‌رساند. هند با خرید نفت ارزان روسیه، از فشار تورمی بر اقتصاد جهانی کاسته است، اما تحریم‌های ثانویه می‌توانند این تعادل را بر هم بزنند.
در مجموع، منازعه آمریکا و هند بر سر خرید نفت از روسیه نتیجه تنش بین منافع ملی هند (تأمین انرژی ارزان) و اهداف استراتژیک آمریکا (فشار بر روسیه) است. تهدیدات تعرفه‌ای ترامپ، که با اتهام «حمایت از جنگ اوکراین» همراه شده، روابط دوجانبه را به چالش کشیده، اما هند با استناد به تشویق اولیه آمریکا و نیازهای اقتصادی خود، به خرید نفت روسیه ادامه می‌دهد.
کاهش اخیر خریدها توسط پالایشگاه‌های دولتی هند نشان‌دهنده احتیاط است، اما قراردادهای بلندمدت و وابستگی به نفت روسیه، توقف کامل را دشوار می‌کند. این منازعه همچنین نشان‌دهنده محدودیت‌های هژمونی آمریکا در تحمیل سیاست‌های خود بر متحدان است.
۲۱۳/۴۲
نظر شما