"طوق" و "طوب"در فرهنگ سیاسی - اجتماعی - مذهبی عرب‌های خوزستان کلیدواژه‌های مبارزه با استعمار انگلیس حد فاصل زندیه تا قاجار است.
در اولی علیاء دختر شیخ سلمان کعبی در نقش عماریّه، مردان قبیله را در نزدیکی فلاحیه به مصاف بیگانگان می‌فرستد. جهادی خودجوش که پس از درگیری‌های متناوب و تحلیل قوای دوطرف به‌منصه‌ی ظهور نشست تا پیروزی لشکر بنی‌کعب را در جلوگیری از ورود سربازان مستر زبیدی انگلیسی و مستر کیخه‌ی عثمانی به خوزستان رقم بزند.
در این نبرد، گردنبندی از مستر زبیدی انگلیسی به‌دست نیروهای شیخ سلمان افتاده، به پاس دلاوری علیاء دختر شیخ به او تقدیم می‌شود. از این‌رو جنگ مذکور به "حرب ابوطوق" مشهور می‌گردد.
در دومی جمعی از دلیرترین مردان قبایل و طوایف مختلف به رقم زدن واقعه‌ی جهاد منیور در دشت آزادگان همت می‌گمارند. ادبیات عربی محلی، زیباترین هوسه‌ها را از دل این میدان بیرون کشیده بهترین آن را در تاریخ دلاوری‌های مردمان این مرزوبوم ثبت می‌کند: الطوب احسن لو مگواری؟! (توپ جنگی تواناتر است یا چوب‌دستی من؟!)
در این نبرد که در دو مرحله انجام شد اگرچه پیروزی اولیه با مبارزان خوزستانی بود اما در ادامه به دلیل استفاده لشکر دشمن از سلاح گرم، تعداد بسیاری از هم‌وطنان عرب به درجه‌ی رفیع شهادت نائل آمدند.
امروزه با گذشت یک قرن از این واقعه‌ی حماسی "مقبرة الجهاد" در حوالی اهواز یادآور دلاوری‌های مبارزان خوزستانی در مقابله با متجاوزان بیگانه است. یادمانی که پس از انقلاب اسلامی و به‌دستور رهبر انقلاب برپا شد تا پس از چندی در فهرست میراث فرهنگی انقلاب اسلامی و آثار دفاع مقدس نیز ثبت گردد.
در همین راستا کتاب‌های "المنیور و جهاد عرب‌های خوزستان" از حمید طرفی و "جهاد عشایر عرب خوزستان" از آیت الله کعبی به شرح مبارزات مردمان عرب خوزستان در این دو جهاد پرداخته‌اند.
23
نظر شما