بی‌تربیتی ساروپادها؛ عامل گرم شدن زمین!

محمود حاج‌زمان: به دنبال راه ساده‌ای برای گرم کردن سیاره زمین هستید؟ کافی است که چند دایناسور استخدام کنید! محاسبات جدید دانشمندان نشان می‌دهد که باد معده بزرگ‌ترین دایناسورهای گیاهخواری که روی زمین زندگی می‌کردند، حجم عظیمی از گازهای گلخانه‌ای را آزاد می‌کرد که باعث گرم شدن زمین می‌شد.
به گزارش نیوساینتیست، در بخش اعظم دوران مزوزوئیک –عصر دایناسورها- ساروپادهای گردن دراز یکی از گروه‌های غالب دایناسورها بودند. همانند تمام گیاهخواران، ساروپادها نیز باکتری‌های روده‌ای داشتند که به آنها برای هضم غذا کمک می‌کرد. دیوید ویلکینسون، استاد دانشگاه جان مورس لیورپول انگلستان می‌گوید: «آنها کانتینرهای بزرگی حاوی مقدار زیادی میکروب بودند.» در گیاهخوارانی مانند گاو، باکتری‌های موجود در روده جلویی (foregut) گاز متان تولید می‌کنند. جانور این گاز را با آروغ زدن خارج می‌کند، که در تغییرات آب و هوایی سهیم است. احتمالا ساروپادها این باکتری‌ها را در روده عقبی (hindgut) خود نگهداری می‌کردند، و گاز متان را به صورت باد معده خارج می‌کردند.
بر اساس داده‌های به دست آمده از گیاه‌خواران امروزی، ویلکینسون و همکارانش تخمین می‌زنند که کل جمعیت ساروپادها سالیانه 520 تن گاز متان تولید می‌کردند، که تقریبا برابر حجم فعلی انتشار گازهای گلخانه‌ای است. البته ویلکینسون می‌گوید: «این تخمین می‌تواند دارای خطایی با ضریب 2 باشد.»
دیوید بیرلینگ، مدل‌ساز هواشناسی از دانشگاه شفیلد انگلستان می‌گوید که با روی‌هم گذاشتن گازهای رها شده، ساروپادها باعث افزایش دمای زمین به میزان 1 درجه سانتیگراد شده‌اند. بر اساس یافته‌های فسیلی ما می‌دانیم که آب و هوا در دوران دایناسورها بسیار گرم‌تر از آب و هوای امروز بود. در آن دوران هیچ کلاهک یخی قطبی وجود نداشت و مدل‌های بیرلینگ نشان می‌دهد که سطح بالای دی‌اکسید کربن و متان در این مساله سهیم بود.
پل بارت از موزه تاریخ طبیعی لندن می‌گوید که شاید دایناسورهای دیگر از نظر آب و هوایی اهمیت بیشتری داشته‌اند. وی می‌گوید که اگرچه ساروپادها در دوران ژوراسیک بیشترین جمعیت دایناسورها را تشکیل می‌دادند، اما بالاترین میزان درجه حرارت مربوط به دوران کرتاسه است که پس از دوران ژوراسیک قرار دارد. وی می‌گوید: «این حیوانات زمانی‌که ما با بالاترین میزان درجه حرارت روبه‌رو هستیم، در آن حوالی دیده نمی‌شوند.» به گفته وی، در دوران کرتاسه سایر گیاهخواران مانند هادروسورهای منقار اردکی و سراتوپسیان‌های منقاردار حاکم بلامنازع انتشار گاز متان محسوب می‌شوند.
 53275