به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، خانم جعفری موحد در گفت‌وگو با حوزه عنوان کرد: در جهان معاصر با توجه به هجمه های مختلفی که با اهداف استعماری نسبت به دین و عقاید دینی به خصوص حقیقت کامل دین که همان دین نجات بخش اسلام است صورت می‌گیرد، به طور کلی مسلمانان و به صورت ویژه خاص زنان مسلمان با چالش هایی مواجه هستند.
بنابر روایت حوزه، وی گفت: مشکلات مربوط به رعایت حجاب و آزادی پوشش در کشورهای غیرمسلمان از جمله چالش های زنان مسلمان در عصر حاضر است، به‌خصوص که با گذشت زمان و بیداری وجدان های خفته از طریق آگاهی از معارف دین اسلام، عده زیادی از زنان جوامع غربی به سمت این معارف نجات بخش گرایش پیدا کرده اند. به همین خاطر حاکمان و سردمداران کفر و نظام های مادی تلاش بیشتری در دور نگه داشتن انسان‌ها از حقایق ناب اسلام به ویژه در مورد زنان انجام می‌دهند و سختگیری های بیشتری نسبت به زنان مسلمان و برداشتن پوشش اسلامی آنها دارند.
استاد حوزه علمیه خواهران بیان کرد: تصویر منفی که رسانه‌های غربی و ضد اسلامی از زن مسلمان ارائه می‌دهند چالش مهم دیگری است که زنان مسلمان را درگیر کرده است. نظام های مادی با قدرت رسانه‌ای که در دست دارند بیشترین هجمه ها را علیه زنان مسلمان دارند و از طرق مختلف رسانه‌ای، وظایف دینی آنها نسبت به پوشش، همسر و فرزند و... را به چالش می‌کشند.
وی با اشاره به چالش تضاد میان پایبندی به ارزش‌های دینی و فشارهای مدرنیته و سکولاریسم، گفت: نظام های مادی، با مبانی خاصی که در حوزه های مختلف انسان شناختی، اقتصادی، سیاسی و... دارند قوانین جوامع خود را تدوین می‌کنند لذا به طور طبیعی این قوانین با وظایف شرعی و دینی ما که به لحاظ مبانی انسان شناختی، اقتصادی، سیاسی و... تفاوت اساسی با آنها دارد، سازگار نیست و در مواردی تضاد هم دارد. بر این اساس زن مسلمان در جوامع غیر اسلامی یا حتی جوامع اسلامی که رویکرد سکولاریستی دارند در پایبندی به ارزش‌های دینی دچار چالش اساسی میشود.
جعفری موحد اظهار کرد: خشونت خانگی یا اجتماعی، که گاهی به غلط به نام دین توجیه میشود ولی ریشه‌های فرهنگی دارد از چالش های دیگر زنان مسلمان است و به نوبه خود باعث حملات سخت‌تر و شدیدتری به دین و تعالیم دینی هم میشود.
چالش‌های بین زن فعال و مستقل با مادرانگی و زنانگی
وی با اشاره به وظایف یک بانوی مسلمان گفت: زن مسلمان در حوزه فردی وظایف عبادی و معنوی مثل عبادت، تهذیب نفس، رعایت حلال و حرام و نیز رشد علمی و اخلاقی، کسب دانش، تقویت مهارت‌ها، خودسازی به عهده دارد.
استاد حوزه علمیه خواهران ادامه داد: در حوزه اجتماعی نیز ابتدا نسبت به خانواده خود مسئول است و وظایف خانوادگی مانند همسرداری، مادری، تربیت فرزند، ایجاد آرامش در خانه (طبق آیه لتسکنوا إلیها) را به عهده دارد و در مرحله بعد امر به معروف و نهی از منکر و مشارکت در اصلاح جامعه، خدمت اجتماعی و یاری نیازمندان (کار خیر، آموزش، بهداشت، فعالیت فرهنگی) را عهده دار است.
جعفری موحد با اشاره به نقش‌آفرینی علمی و فرهنگی زنان اظهار کرد: تحصیل، پژوهش، تولید فکر و... جزء وظایف زن مسلمان به حساب می‌آید.
وی گفت: با توجه به اینکه بانوی مسلمان، وظایف دینی فوق را نسبت به پوشش، به همسر و فرزندان خود دارد، در واقع می توان گفت مهم‌ترین چالش اجتماعی آنها عدم وجود زیرساخت لازم در جامعه برای ورود زن مسلمان به ساحت اجتماعی و جمع میان وظایف مادری و همسری با وظایف اجتماعی است. در بسیاری از جوامع اسلامی زیرساخت حمایتی کافی (مثل امنیت روحی و روانی، مهدکودک‌های در دسترس، مرخصی زایمان مناسب، ساعات کاری منعطف، حمایت قانونی از مادران شاغل) وجود ندارد.
استاد حوزه علمیه خواهران افزود: از سوی دیگر عدم تقسیم مسئولیت‌های خانه و تربیت فرزند بین زن و مرد نیز چالش ورود زن به ساحت اجتماعی زندگی خود را تشدید می‌کند. همین مسأله باعث میشود زن مسلمان میان نقش خانوادگی (مادری و همسری) و نقش اجتماعی (تحصیل، اشتغال، فعالیت‌های فرهنگی و سیاسی) دچار فشار و فرسایش شود. در حالی‌که از نگاه اسلامی، هر دو ساحت مهم و ارزشمندند، ولی نبود سیاست‌گذاری درست باعث میشود زن یا یکی را فدای دیگری کند، یا در هر دو حوزه آسیب ببیند.
جعفری موحد اضافه کرد: ضعف بانوان در مهارت مدیریت زمان و انرژی بین خانه و اجتماع، تلقی نادرست از دین (اینکه زن باید فقط در خانه بماند یا برعکس فقط در اجتماع فعال باشد) و... از دیگر چالش‌ها است.
وی تاکید کرد: در مدیریت چالش‌های مذکور گروه‌ها و افراد مختلفی باید بصورت آگاهانه وارد شوند. نهادهای حاکمیتی اعم از قانونگذاری، اجرایی و قضایی باید ضعف قوانین، نبود زیرساخت‌های لازم، تأمین عدالت در موارد بی‌عدالتی و.... را پوشش دهند. آموزش های لازم در مورد نحوه تعامل مردان و زنان در محیط اجتماع و رویکرد درست مردان به این حضور هم بسیار لازم است.
استاد حوزه علمیه خواهران یادآور شد: زن در محیط خانه و خانواده باید با تمام خصوصیات و حیثیت های زنانه ایفای نقش کند، اما در اجتماع صرفا باید با بعد انسانی خویش یعنی با خصوصیات انسانی ظاهر شود و نه با ظرافت های زنانه.
وی بیان کرد: در موارد متعددی هم باید اصلاح نگرش صورت بگیرد. باید نقش زن مسلمان متوازن (هم فردی، هم اجتماعی) در خانواده و اجتماع تبیین گردد همچنین اعضای خانواده اعم از پدر و مادر، همسر و فرزندان با همکاری و همفکری خود باید زمینه حضور فعال و سالم زن در اجتماع را فراهم کنند. خود بانوان با آشنایی کامل به مبانی دینی و عقلی ساحت اجتماعی زن و نحوه حضور در جامعه برای رشد خود و نفع رساندن به جامعه در مسیر کمال نهایی، آموختن مهارت‌های مدیریت زمان، مدیریت خانواده و... باید به بهترین شکل ممکن در جامعه حاضر شوند تا حضور آنها در اجتماع، جامعه را به سمت تعالی و بافعل کردن ارزش های الهی سوق دهد.
جعفری موحد با اشاره به نوع نگاه مردان جامعه نیز بسیار مهم است، افزود: نگاه جنسیتی به زن در درون خانواده خوب است یعنی زن در خانواده باید با تمام خصوصیات و حیثیت های زنانه ظاهر شود. از جذابیت‌ها و ظرافت‌های زنانه (لبخند، مهربانی، زیبایی، رفتار لطیف) برای ایجاد محیط گرم و صمیمی و تقویت روابط خانوادگی استفاده کند؛ اما در اجتماع باید انسان باشد یعنی با هویت انسانی و عقلانی و توانمندی‌های علمی، اخلاقی و اجتماعی ظاهر شود و نه با ظرافت‌های زنانه.
وی تاکید کرد: بر با اساس مبانی دینی، عقلی و شواهد تجربی حضور زن در اجتماع در مرحله بعد از انجام وظایف فردی و خانوادگی و مسئولیت های او در مقابل همسر و فرزندان است و با جمع بین دو حوزه خانواده و اجتماع کیفیت حضور زن در جامعه، بهتر و اثرگذاری او بیشتر خواهد شد؛ لذا تبیین وظایف، اولویت‌ها و شناخت دقیق هر وظیفه و تعیین زمان و انرژی مورد نیاز برای آن برای بانوان مسلمان لازم است.
استاد حوزه علمیه خواهران عنوان کرد: معرفی و تأسی به الگوهای بی نظیری که در حوزه اسلامی داریم مثل حضرت زهرا سلام الله علیها، حضرت زینب سلام الله علیها و بانوان موفق مسلمان در طول تاریخ که دقیقاً نشان‌دهنده جمع بین دو ساحت هستند (خانواده و اجتماع) و تعداد آنها نیز کم نیست، در اصلاح نگرش ما به نحوه حضور در جامعه بسیار راهگشا خواهد بود.
جایگاه رسانه‌ها در ترسیم زن مسلمان
وی گفت: رسانه‌های معاصر معمولاً تصویر درستی از زن مسلمان ارائه نمی‌دهند؛ یا او را با کلیشه‌های تحقیرآمیز و اتهام بی‌دینی نشان می‌دهند، یا در قالب‌های شعاری و غیرواقعی الگوسازی می‌کنند. همچنین، بیشتر رسانه‌ها حضور زن را با نگاه جنسیتی و ظاهری بازنمایی می‌کنند، نه با نگاه هویت انسانی و کرامت وجودی. از سوی دیگر، از زن مسلمان انتظار دارند برای هماهنگی با فرهنگ مدرن، اصول دینی‌اش را به اسم سازگاری با اقتضائات زمانه کنار بگذارد، در حالی‌که زن مسلمان می‌تواند با حفظ ارزش‌های الهی، در عرصه‌های علمی، فرهنگی و اجتماعی حضوری فعال، مؤثر و الهام‌بخش داشته باشد و این تبیین از سازگاری با اقتضائات زمانه درست نیست.
جعفری موحد ادامه داد: همچنین این رسانه‌ها اغلب موفقیت اجتماعی زن را در بی‌توجهی به نظام خانواده و مسئولیت‌های مادری و همسری می‌دانند، در حالی‌که در رویکرد صحیح اسلامی، زن می‌تواند با تعادل و آگاهی میان وظایف خانوادگی و اجتماعی خود جمع کند و در هر دو عرصه، نقشی سازنده، پویا و ارزش‌محور ایفا نماید. به این ترتیب، تصویر واقعی زن مسلمان، زنی دارای هویت مستقل، ایمان استوار و نقش‌آفرین در جامعه و خانواده است.
وی با اشاره به تاثیر عمیق تصویرسازی‌های رسانه‌ای بر هویت زنان مسلمان تصریح کرد: رسانه‌ها با بازنمایی ناقص، تحقیرآمیز یا فقط ظاهربینانه از زن مسلمان، به‌تدریج باور و درک او از خودش را تغییر می‌دهند. این امر موجب میشود زن مسلمان در معرض دوگانگی میان ارزش‌های دینی و الگوهای تحمیل‌شده‌ی مدرن قرار گیرد. در نتیجه، ممکن است احساس کند برای پذیرفته شدن در جامعه باید از باورهای دینی و نقش خانوادگی خود فاصله بگیرد.
استاد حوزه علمیه خواهران ادامه داد: این فرایند در طولانی مدت به تضعیف اعتماد به نفس، بحران هویت و کاهش پایبندی به ارزش‌های اصیل دینی و فرهنگی منجر میشود و تصویری نادرست از «زن موفق» در ذهن جامعه و خود زنان مسلمان شکل می‌دهد.
خانواده؛ پناهگاه هویتی زنان مسلمان در برابر فشارهای فرهنگی
وی بیان کرد: خانواده نخستین و مهم‌ترین بستر شکل‌گیری هویت دینی، عاطفی و اجتماعی زن مسلمان است. زن مسلمان هویت خود را در پیوندی متقابل با خانواده می‌یابد؛ خانواده محیطی است که در آن ایمان، ارزش‌ها، احساس امنیت و معنا شکل می‌گیرد و زن می‌تواند در سایه محبت، احترام و حمایت اعضا، توانمندی‌های فردی و اجتماعی خود را شکوفا کند. در این میان، والدین و فرزندان هر یک نقش‌ها و وظایف ویژه‌ای دارند که اگر به‌درستی ایفا شوند، هویت زن در تعادل و پایداری رشد می‌کند.
جعفری موحد اظهار کرد: خانواده باید محیطی ایمن، احترام‌آمیز و الهام‌بخش برای زن ایجاد کند تا بتواند با اعتماد به نفس، ایمان و آگاهی در جامعه حضور یابد. در واقع، خانواده پناهگاه و پشتوانه هویتی زن مسلمان است؛ بدون حمایت و هماهنگی درون خانواده، هویت او در برابر فشارهای فرهنگی و رسانه‌ای آسیب‌پذیر میشود.
وظایف والدین؛ از الگوسازی تا احترام به استعدادها
وی در تفکیک وظایف هر یک از اعضای خانواده در این عرصه گفت: والدین اولا باید الگوسازی ایمانی و اخلاقی برای دختران خود داشته باشند. برای این مهم باید با رفتار دینی، صداقت، حیا، توکل و مهربانی، نخستین الگوی عملی برای دختر خود باشند. دختر از طریق مشاهده رفتار والدین، معنای «زن مؤمن، مسئول و محترم» را می‌آموزد.
استاد حوزه علمیه خواهران ادامه داد: ثانیا باید باورهای دینی و هویت اسلامی دختر خود را تقویت کنند. آنان باید از کودکی، ایمان، عبادت، حجاب، و ارزش‌های الهی را با زبان محبت و منطق در دل فرزند نهادینه کنند تا هویت او در برابر فشار فرهنگی و رسانه‌ای مقاوم باشد.
وی اظهار کرد: سومین وظیفه این است که باید به شخصیت و استعداد دختران خود احترام بگذارند. والدین با احترام به اندیشه، استعداد و انتخاب‌های دختر، به او می‌آموزند که زن بودن محدودیت نیست بلکه فرصتی برای رشد معنوی و انسانی است.
جعفری موحد اضافه کرد: والدین باید مسئولیت خانوادگی و اجتماعی را به دختران خود بیاموزند. باید به آنها یاد دهند که نقش خانوادگی و اجتماعی در تقابل نیست، بلکه مکمل یکدیگرند و زن می‌تواند میان آنها تعادل برقرار کند. والدین با انجام وظایف گفته شده، دختری مومن, توانمند و آشنا به وظایف خود و چگونگی انجام این وظایف تربیت می‌کنند.
وظایف همسر در حمایت از رشد اجتماعی و معنوی زنان مسلمان
استاد حوزه علمیه خواهران عنوان کرد: همسر هم باید با درک، حمایت عاطفی و همکاری در مسئولیت‌ها، زمینه‌ی رشد فکری، معنوی و اجتماعی زن را فراهم کند تا او بتواند میان نقش خانوادگی و اجتماعی تعادل برقرار کند.
فرزندان چگونه می‌توانند مادران را در ایفای نقش‌هایشان یاری کنند؟
وی گفت: فرزندان یک بانوی مسلمان هم وظایفی نسبت به مادر خویش دارند تا او را در انجام رسالت خانوادگی و اجتماعی یاری کنند. فرزندان با احترام و قدردانی از مادر، رفتار و گفتار محترمانه، احساس کرامت و ارزشمندی مادر را تقویت می‌کند و به او انگیزه بیشتر برای ایفای نقش‌های خود می‌دهد همچنین با همکاری در امور خانه و خانواده و مشارکت در مسئولیت های خانه، احترام عملی به نقش زن دارند. که مادر احساس نکند که همه بار خانواده بر دوش اوست.
جعفری موحد با اشاره به اینکه فرزندان باید با حمایت عاطفی و روانی و ابراز محبت، تشکر و توجه به احساسات مادر، ثبات عاطفی او را بالا برده و موجب آرامش روانی و رضایت درونی‌اش شوند، ادامه داد: فرزندان باید از ارزش‌های خانوادگی پاسداری کنند. این مهم با عمل به آموزه‌های اخلاقی و دینی محقق میشود. در واقع فرزندان، نتیجه تربیت مادر را زنده نگه می‌دارند و به استمرار هویت ایمانی خانواده کمک می‌کنند.
وی یادآور شد: در مجموع، خانواده مهم‌ترین پشتوانه‌های هویتی زن مسلمان‌اند. چنین خانواده‌ای زمینه‌ساز رشد زنی میشود که در عین پایبندی به دین و خانواده، در جامعه نیز حضوری مؤثر، متین و الهام‌بخش دارد.
نظر شما