استیو جابز:همکارانم گفته بودند که آدم با صداقتی نیستم و اخلاق را زیر پا می گذارم!

استیو جابز همان مردی است که همه ما به چهره آرام و لباس بی تکلفش به هنگام معرفی محصولات جدید کمپانی اپل عادت کرده ایم. مردی که اگر چه امروز میان ما نیست اما هنوز همچون سیب گاز زده اپل به عنوان یکی از بارزترین نماده ها و اسطوره های صنعت کامپیوتر جایگاهش را در میان هواداران و دوستداران خود حفظ کرده است.
او اگر چه در دهه های گذشته به عنوان یکی از مردان بزرگ در حوزه کامپیوتر و محصولات این حوزه معروف است اما زندگی پر فراز و نشیب او نیز از جمله سوژه هایی است که همواره مورد توجه هواداران و علاقمندان به این شخصیت قرار گرفته.جابز بی تردید یکی از آرام ترین و ساده ترین شخصیت های در دنیای صفر و یک و در عین حال یکی از خبرسازترین و پرحاشیه ترین افراد در میان شخصیت های مطرح و ثروتمند جهان است.
او روزها و شب های عجیبی را از سر گذراند تا بتواند سیب گاز زده اش را به یکی از معروف ترین و ماندگارترین برندها در صنعت رایانه جهان تبدیل کند.
آقای جابز زندگی شما به عنوان بنیانگذار شرکت کامپیوتری اپل برای بسیاری ازخوانندگان جذاب است. به ویژه آنکه مسئولیت نگهداری از شما بر عهده پدر و مادر واقعی تان نبوده است.

فکر می کنم جذاب ترین بخش زندگی من برای مخاطبان مربوط به خانوده ام باشد. بسیاری از مردم در این زمینه کنجکاوی می کنند. شاید برایشان جالب است که فردی با این شرایط چگونه می تواند در چنین جایگاهی قرار گیرد. مادرم «جوآن شیبل» در یکی از روزهای فوریه 1955 مرا به دنیا آورد. او در آن زمان دانشجو بود. پدرم «عبدالفتاح جندلی» یک سوری مسلمان بود که آن روزها در دانشگاهی علوم سیاسی درس می داد و اختلاف نظرهای بسیاری با خانواده مادرم داشت. پدربزرگم «آرتور شیبل» دل خوشی از پدر نداشت و همین موضوع سبب شد تا «جوآن» را وادار به دوری از پدرکند. این طور شد که آنها دچار بحران شدند و به دلیل مشغله کاری و درسسرپرستی مرا به خانواده دیگری سپردند. و به این ترتیب من با نام خانوادگی جابز یک خانواده برای خودم پیدا کردم.

در این مدت آیا سراغی از پدر و مادر واقعی خود گرفتید؟
بله سراغ آنها را گرفتم و برای پیدا کردنشان تا مرز کارآگاه خصوصی گرفتن هم پیش رفتم. با اطلاعاتی که کلارا در اختیارم گذاشت در سال 1983 «جوآن» را پیدا کردم. ما با هم ملاقاتی داشتیم و درباره موضوعات مختلفی صحبت کردیم. او به من گفت که از جندلی جدا شده و در این جهان به جز او، خواهری به نام مونا نیز دارم.اما یکی دو سال بعد خواهرم را ملاقات کردم و خوشبختانه رابطه خوبی تا امروز با هم داریم.او نویسنده است و رمان های متعددی را به رشته تحریر در آورده که یکی از معروف ترین آنها مورد اقتباس سینمایی قرار گرفته است.خود جوآن با مرد دیگری ازدواج کرده بود و از زندگی اش راضی بود بعد از آن ملاقاتی نداشتیم. بی تعارف باید بگویم که من کلارا و پل جابز را پدر و مادر واقعی خودم می دانم. آنها مرا بزرگ کردند و زحمت های زیادی برای من کشیدند.

متاسفم استیو اما خود تو نیز وقتی در دوران دانشجویی پدر شدی به شیوه پدر مادر واقعی ت رفتار کردی و تا مدت ها انکار کردی که پدر لیزا هستی؟
خب. مادر لیزا نخستین نامزد من بود. ما هنوز برنامه جدی برای شروع زندگی نداشتیم که بچه دار شدیم. در آن دوران من واقعا آمادگی تشکیل خانواده را نداشتم و کریستین مادر لیزا علاقه زیادی به حفظ بچه داشت. این موضوع موجب شد اختلاف نظر اساسی در این مورد پیدا کنیم و به طور کلی از هم جدا شویم. در آن دوران بسیار سرکش بودیم و لجبازی های زیادی با یکدیگر داشتیم. کریستین بچه را نگه داشت و من تا مدت ها او را آزار دادم و انکار می کردم که پدر لیزا هستم. تا کار به دادگاه و شکایت رسید. به همین دلیل لیزا تا مدت ها نام فامیل «نیکول برنان» را با خود داشت. تا اینکه بلاخره دادگاه مرا وادار به پرداخت هزینه های «لیزا» کرد و حق ملاقات با وی را برای من در نظر گرفت. به هر حال لیزا در حال حاضر نام خانوادگی جابز را دارد و به عنوان نویسنده در نشریات و روزنامه ها قلم می زند.
 

علاقه چندانی به درس و مدرسه نداشتی؟
دوران مدرسه را سخت گذراندم اگر چه در آن دوران درسم خوب بود و نمره های خوبی می گرفتم. بعد از مدرسه وارد کالج شدم اما بیشتر از یک ترم نتوانستم آن را ادامه دهم. البته مهمترین نکته آن بود که استعداد زیادی برای پس انداز کردن پولی که پدرم برای شهریه و خرج زندگی به من می داد نداشتم و از همان ترم اول برای مخارج درس و زندگی دچار مشکل شدم. این طور شد که پس از گذراندن ترم اول از ادامه تحصیل در کالج انصراف دادم. آن روزها دوستان زیادی نداشتم. اصولا آدم رمانتیکی هم نبودم تا بتوانم کسی را به خودم جذب کنم. به همین دلیل آن دوران برایم سخت می گذشت. تنها جنبه مثبت دوران کالج آن بود که به کلاس های خوشنویسی می رفتم و این مسئله بعدها در طراحی حروف و فونت ها در مک به من کمک کرد.

خیلی ها معتقدند علاقه ات به فلسفه شرقی موجب شد تا وارد دنیای کامپیوتر شوی؟
در دوران کالج با عرفان های شرقی آشنا شدم و تصورم این بود برای اشنایی بیشتر با این حوزه و شناخت بیشتر از فلسفه زندگی باید به هند سفر کنم. برای این کار نیاز به پول داشتم. برای همین منظور بعد از رها کردن دانشگاه به کالیفرنیا رفتم و در شرکت آتاری که آن روزها ویدیو گیم تولید می کرد به عنوان تکنسین مشغول به کار شدم. آگهی آنها را در روزنامه دیدم. تبلیغ محسور کننده ای بود. نوشته بود با کاری لذتبخش پولدار شوید. فوری به سراغشان رفتم. در آن زمان چندان توجهی به کارم نداشتم وتنها به درآمدم در انتهای ماه فکر می کردم تا خرج سفرم را در آورم. اما پس از این سفر روند کارم در شرکت آتاری شکل دیگری گرفت. به مرور با فضای کار بیشتر آشنا می شدم و این به لحاظ کاری برایم مفید بود. در حقیقت آشنایی با یکی از هم محلی هایم استیو وزنیاک یکی از نابغه های کامپیوتر بود که مرا با این فضا نزدیک کرد. او 6 سال از من بزرگتر بود و از دنیای بازی های کامپیوتری و مونتاژ آنها سر در می آورد.

درست است که در ماه های اولیه کار در اپل دوستان زیادی نداشتی؟
بله. من در آن زمان مثل هیپی ها بودم. موهای بلند و ژولیده داشتم. چندان به وضع ظاهری ام نمی رسیدم. و این موضوع موجب می شد که همکارانم از این وضع ناراضی باشند. یادم می آید یکی از آنها یک روز به شدت به من انتقاد کرد که باید هر روز از اسپری خوشبو کننده استفاده کنم و دیگر تحمل مرا با این وضع ندارد. اما این وضع چندان طول نکشید بعد از سفرم به هند دنیای دیگری به روی من گشوده شد. من دیگر استیو قدیمی نبودم. اما مسئله این بود که دیگران برای پذیرش من به عنوان یک همکار و دوست گارد داشتند. و خیلی سخت به من نزدیک می شدند.

ظاهرا این مشکل تو را مرز اخراج شدن پیش برد؟
بله. همکارانم نزدیکم به مدیر آتاری شکایت کرده بودند. اما شانس با من بود. ما روابط خوبی با یکدیگر داشتیم. درباره مسائل مختلف با هم صحبت می کردیم و جهانمان به هم نزدیک بود. او برای آرام کردن کارمندانش مرا برای مدتی از شیفت صبح به شیفت شب منتقل کرد و به این ترتیب اعتراض کارمندان را خاموش کرد.
 

بعد از این سفر بود که گیاه خوار شدی و با غذاهای حیوانی خداحافظی کردی؟
در سفر به هند با دنیای عجیبی اشنا شدم. فلسفه شرقی را آموختم. با بودایی ها اشنا شدم و همه اینها تاثیر زیادی بر زندگی من داشت. در آن دوران علاقه زیادی به مردم این کشور پیدا کرده بودم و مثل بسیاری از آنها رفتار می کردم. روزه میگرفتم. از غذاهای گیاهی مصرف می کردم و خلاصه خوردن هر گونه گوشت را کنار گذاشتم. البته هر از گاهی از گوشت ماهی مصرف می کردم. به این ترتیب شیوه زندگی ام را اصلاح کردم و در زمان بیماری نیز از شیوه های طبیعی درمان که در زندگی هندی ها رایج بود برای درمانم استفاده می کردم. حتی برای درمان بدبویی بدنم که موجب آزار همکارانم در اپل بود از سبزی ها و میوه های طبیعی استفاده کردم و از این شیوه ها را بعدها نیز در زندگی ام استفاده کردم. شاید برایتان جالب باشد که نام apple (سیب) را از همین طریق برای شرکتم انتخاب کردم. چرا که معتقدم سیب یکی از کامل ترین و مفیدترین میوه هاست و خواص درمانی مفیدی دارد. این اسم به نظرم ساده، زیبا و کامل آمد و آن را برای کمپانی ام انتخاب کردم.

استیو وزنیاک در خاطراتش به این نکته اشاره کرده که تو در روزگار جوانی به او خیانت کردی؟
به هرحال همه آدم ها اشتباه می کنند. ان روزها جوان بودم و توجهی به رفتارم نداشتم. شرکت آتاری در آن زمان دستگاه بازی را طراحی کرده بود و از کارکنان خود می خواست که برای کاهش تعداد تراشه های آن ایده بدهند. در آن زمان من تسلط کافی به این کار نداشتم. از وزنیاک خواستم این کار را انجام دهد و در ازای آن جایزه نقدی که کمپانی اتاری برای اینکار در نظر گرفته را با یکدیگر شریک شویم. وزنیاک این کار را انجام داد و من پس از دریافت جایزه 350 دلار به او دادم. در حالی که کمپانی برای این کار 5 هزار دلار جایزه تعیین کرده بود. وزنیاک این موضوع را سالها بعد وقتی که با هم کمپانی اپل را تاسیس کردیم متوجه شد. یادم می آید که از فهمیدن این موضوع بسیار برافروخته شد. گریه کرد و گفت سر من کلاه گذاشتی، استیو به من خیانت کردی. مطمئن نیستم که اگر او پیش از تاسیس شرکت اپل این موضوع را می فهمید باز هم با من شریک می شد یا نه!

سالها بعد یکی از همکارانتان این بلا را سر تو آورد و یکی از محصولات اپل را به نام خود معرفی کرد؟
آه. بله . اریک اشمیت مدیرعامل سابق گوگل طرح ارائه سیستم عامل اندروید را از اپل دزدید. او پیش از آنکه به گوگل برود از اعضای اصلی هئیت مدیره اپل بود. اما پس از شکست پروژه اندروید در کمپانی اپل استعفا داد و از تیم ما جدا شد. من همواره نسبت به او احساس خوبی نداشتم. حس می کردم که به ما خیانت میکند. و سرانجام این کار را کرد. من بارها او را تهدید کردم که اندروید را بر سرش خراب می کنم. اما واقعیت این است که تا امروز هیچ اقدامی بر علیه او نکردم. اما رقابت شدید و تنگاتنگی با محصولات تولیدی او در گوگل دارم. در سال 2007 نیز نامه ای به «اشمیت» نوشتم و از او خواستم از کارمندانش بخواهد سرقت و کپی برداری از تولیدات ما را کنار بگذارند. البته «اشمیت» در آن دوران خیلی سریع به این مسئله رسیدگی کرد و مشکل حل و فصل شد.

اخیرا اسنادی از پرونده کاری تان منتشر شده که جزئیات نه چندان جالبی از خصوصیات و ویژگی های شخصی شما ارائه می کند.
بله این پرونده مربوط به سال 1991 است. زمانی است که قصد داشتم در کمیته صادرات آمریکا مشغول به کار شوم. آنها برایم پرونده ای تشکیل دادند و برای بررسی سوءپیشینه ام از فامیل، آشنا و همکارانم تحقیق کردند تا سابقه مرا بدست آورند. اگر چه دوستان و علاقمندان زیادی در آن زمان داشتم اما بسیاری از آنها درباره من گفته بودند که چندان آدم با صداقتی نیستم و در برخی موارد اخلاق را زیر پا می گذارم. تنها هدفم برایم مهم است و به خاطر آن می توانم تمامی واقعیت ها را جور دیگری جلوه دهم. حتی برخی درباره تجربه من از استفاده ماری جوانا و ال سی دی در دوران نوجوانی اطلاعاتی در اختیار ماموران قرار داده بودند. و به این ترتیب پرونده سوء پیشینه مرا پر و پیمان کردند. برخی از همکارانم گفته بودند که من در کار مدیری وسواسی، علاقمند به تحریف واقعیت، بداخلاق و خودخواه هستم که توانایی برقراری ارتباط مناسب با کارمندانش را ندارد. اما با تمام این تفاسیر و با تمام نکات منفی که از من در پرونده وجود داشت دولت آمریکا مرا برا این کار پذیرش کرد.
4545