به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ،`تمایل نوجوانان به انجام تتو طی سالهای اخیر در بسیاری از کشورها از ایالات متحده و کانادا تا کشورهای اروپایی و حتی جوامع آسیایی به یک موضوع چالشبرانگیز برای خانوادهها تبدیل شده است و در ابتدا لازم است بدانید که این موضوع بههیچوجه فقط مختص ایران نیست.
در گزارشهای مدارس آمریکا، انجمن روانشناسی کانادا و مطالعات فرهنگی اروپا آمده است که «اختلاف نسلها درباره بدنمداری، آزادی فردی و تتو یکی از پرتکرارترین موضوعات تنش میان نوجوانان و والدین است». بنابراین چالش بسیاری از خانوادههای ایرانی، بخشی از یک الگوی جهانی است.
نوجوانی دورهای است که در آن نیاز به استقلال، تجربهگری و هویتیابی به اوج میرسد. تتو برای برخی تنها یک طرح زیباشناختی نیست، بلکه نوعی زبان نمادین است: راهی برای گفتن «من کی هستم» و «چه چیزی برایم مهم است». در مقابل، والدین نگران سلامت، آینده، نگاه جامعه و ارزشهای خانوادگیاند. این تضاد، اگر درست مدیریت نشود، میتواند زمینهساز تعارضهای عاطفی و رفتاری شود.
چرا نوجوان میخواهد تتو بزند؟
هویتیابی و خودمختاری
دوره نوجوانی طبق دیدگاه روانپزشکان و روانکاوان، دوره بحران هویت و تلاش شدید برای پاسخ به سؤال «من کی هستم؟» است. تتو برای بسیاری از نوجوانان یک ابزار عینی برای تثبیت هویت است؛ چیزی که روی بدن مینشیند و میگوید: «این منم، با داستان و باورهای خودم.»
پژوهشهای بالینی منتشر شده در ScienceDirect روی نوجوانان نشان دادهاند که تتو و سایر تغییرات بدنی میتوانند به نوجوان کمک کنند احساس کند بر بدن خود اختیار و کنترل دارد؛ خصوصاً وقتی در محیطی پر از قانون، سانسور و کنترل بیرونی زندگی میکند.
معنا دادن به درد و تجربههای مهم زندگی
مطالعات جدید دانشگاه کمبریج در حوزه حافظه و هویت نشان دادهاند که تتو میتواند نوعی «یادمان بدنی» برای تجربیات مهم زندگی باشد؛ مانند سوگ، شکست عاطفی، بیماری یا یک نقطه عطف معنوی.
بهعبارت دیگر، تتو برای بعضی نوجوانان و جوانان شیوهای برای تبدیل درد روانی به نمادی قابل لمس است.
در برخی پژوهشها نیز نشان داده شده که در جمعیت بزرگسالان، احتمال تتو در کسانی که سابقه سوءرفتار یا غفلت در کودکی داشتهاند بالاتر است؛ البته این بههیچوجه به این معنا نیست که «هر نوجوانی که تتو میخواهد، آسیبدیده است»، بلکه فقط یادآور این است که گاهی پشت این درخواست، داستانهای عاطفی حلنشده وجود دارد که والدین باید با ظرافت به آن گوش دهند.
تعلق به گروه همسالان و فرهنگ نسل جدید
تتو امروز در بسیاری از فرهنگهای مدرن، بخشی از سبک زندگی نسل جوان است؛ نه فقط نماد بزهکاری. مطالعات منتشر شده در ResearchGate درباره «زیرفرهنگ تتو» نشان میدهند که تتو میتواند احساس تعلق به یک جامعه، گروه موسیقی، خردهفرهنگ یا حتی جامعه آنلاین را تقویت کند.
وقتی نوجوان میگوید: «همه دوستام دارن تتو میزنن»، این بیشتر بیان نیاز به «پذیرفته شدن» و «عقب نماندن» است تا یک تصمیم آگاهانه برای به خطر انداختن آینده.
زیباییشناسی و هنر
ScienceDirect یکی از جامعترین طبقهبندیها درباره انگیزههای تتو را در ده دسته کلی از جمله خودابرازی، زیبایی، معنویت، یادبود، تعلق، و مقابله با هنجارهای اجتماعی معرفی کرده است. بخش مهمی از نوجوانان صرفاً بدن را مثل «بوم هنری» میبینند و تتو را راهی برای ابراز سلیقه زیباییشناختی خود میدانند.
مطالعات جدید دانشگاه کمبریج در حوزه حافظه و هویت نشان دادهاند که تتو میتواند نوعی «یادمان بدنی» برای تجربیات مهم زندگی باشد؛ مانند سوگ، شکست عاطفی، بیماری یا یک نقطه عطف معنوی
واقعیتهای عینی و نگرانیهای رایج والدین
مطالعات جمعیتی در مدارس متوسطه در کانادا و سایر کشورها نشان میدهد که تتو و پیرسینگ در میان نوجوانان امری نسبتاً شایع است؛ مثلاً در یک نمونه، حدود ۸٪ دانشآموزان دبیرستانی حداقل یک تتو داشتهاند و بیش از یکسوم در فکر انجام آن بودند.
در مطالعهای در تایوان نیز هرچند درصد نوجوانان تتوشده پایین بود، اما نتایج نشان داد نوجوانانی که خانوادهشان را کمتر حمایتگر میدانستند، احتمال بیشتری برای انجام تتو داشتند.
بدن نوجوان هنوز در حال رشد است؛ این یعنی تتویی که امروز روی بدن ۱۶ ساله زده میشود، ممکن است در ۲۵ سالگی کشیده، تغییرشکلداده یا نامتقارن دیده شود. منابع معتبر مثل Harvard Health تأکید میکنند که تتو میتواند با خطراتی مانند عفونت، واکنشهای آلرژیک، زخم، انتقال برخی عفونتها در صورت رعایت نشدن اصول استریل همراه باشد.
از طرفی حذف تتو (مثلاً با لیزر) نهتنها پرهزینه و دردناک است، بلکه همیشه هم نتیجه صددرصدی ندارد.
نگرانیهای والدین درباره تتو معمولاً از چند جهت شکل میگیرد: از یکسو میترسند تتوی قابلمشاهده باعث ایجاد محدودیتهای شغلی و اجتماعی برای فرزندشان شود و در برخی محیطهای رسمی مانع پیشرفت او گردد؛ از سوی دیگر، هنوز برخی والدین تحتتأثیر مطالعات قدیمیتر، نگران ارتباط تتو با رفتارهای پرخطر هستند، هرچند پژوهشهای جدید نشان میدهد بسیاری از نوجوانان تتوشده زندگی و عملکرد تحصیلی کاملاً طبیعی دارند. علاوه بر این، در خانوادهها و فرهنگهای سنتیتر، تتو میتواند با ارزشهای دینی یا فرهنگی در تعارض قرار گیرد و والدین نگراناند که تصمیم هیجانی نوجوان با باورهای خانوادگی ناسازگار باشد. دغدغه مهم دیگر احتمال پشیمانی در آینده است؛ موضوعی که منابع روانشناسی نیز آن را تأیید میکنند. همه این نگرانیها واقعی و قابلدرکاند، اما چگونگی بیان آنهاست که میتواند رابطه والد و نوجوان را تقویت کند یا به تنش و فاصله بیشتر منجر شود.
هدف اصلی این است که نوجوان بداند حتی اگر با تصمیمش مخالفید، پشت در بسته نمیماند و میتواند با شما حرف بزند.
اصول رفتار مناسب خانواده وقتی نوجوان میخواهد تتو بزند
واکنش اولیه: «مکث، نفس، گفتوگو» نه «انفجار» : منابع معتبر تربیت نوجوان مثل Michigan Medicine توصیه میکنند که حتی اگر والدین مخالفاند، از واکنش تند و تحقیرآمیز («مگه خلافکاری؟»، «تو عقل نداری» و …) پرهیز کنند و ابتدا گفتوگویی آرام و محترمانه شکل دهند.
واکنش اولیه بهتر است چیزی شبیه این باشد: «میفهمم برات جالبه. دوست دارم کامل برام بگی چرا اینقدر برات مهمه، بعد با هم راجعبهش فکر کنیم.»
کنجکاوی بدون قضاوت : از او بپرسید: این طرح چه معنایی برات داره؟ دوست داری وقتی مردم این رو میبینن، چی ازت بفهمن؟ اگر ۱۰ سال دیگه هم این رو روی بدنت ببینی، چه حسی خواهی داشت؟
این سؤالها، هم به شما کمک میکند نیاز عمیقتر پشت درخواست را ببینید، هم به خود نوجوان کمک میکند انگیزههایش را روشنتر کند؛ کاملاً مطابق با یافتههایی که تتو را بخشی از «داستان زندگی» افراد میدانند. والدین بهتر است همراه نوجوان بهطور مشترک درباره موارد زیر تحقیق کنند:
خطرات پزشکی و ضرورت انتخاب مرکز معتبر، مجوزدار و بهداشتی.
قوانین کشور درباره تتو برای زیر ۱۸ سال (در بسیاری از کشورها بدون رضایت والدین غیرقانونی است).
پیامدهای شغلی و اجتماعی تتوی مشخص و قابلمشاهده.
این رویکرد، بهجای «نه از موضع قدرت»، حالت «همراهی مسئولانه» دارد.
کمک به کاهش تکانشگری: بسیاری از متخصصان Harvard Health توصیه میکنند که بین تصمیم و اجرای تتو زمان قابلتوجهی فاصله باشد (مثلاً چند ماه یا تا یک سن خاص). برای نمونه: «اگر این طرح بعد از ۶ ماه هنوز برات مهم بود، دوباره با هم مرور میکنیم.» یا «تا قبل از ۱۸ سالگی، تتوی دائمی نخواهیم داشت. اگر بعد از اون هم خواستی، مینشینیم و دوباره بررسی میکنیم.»
این کار، هم به نوجوان پیام میدهد که شما او را جدی میگیرید، هم به او فرصت میدهد از فاز هیجانی عبور کند.
مذاکره درباره حدود و چارچوبها: اگر خانواده در نهایت با اصل تتو (در یک سن مشخص) مخالفت مطلق ندارند، میتوانند در مورد موارد زیر مذاکره کنند:
محل تتو: جاهایی که زیر لباس پوشیده میشود و در محیطهای رسمی و شغلی دیده نمیشود.
اندازه و طرح: شروع با طرح کوچک، بدون محتوای توهینآمیز، خشن یا متعارض با ارزش خانوادگی.
تعداد: توافق روی اینکه فعلاً فقط یک طرح انجام شود و برای بعدیها فاصله زمانی گذاشته شود.
پیشنهاد جایگزینهای کمخطرتر: منابع تربیتی توصیه میکنند قبل از تتوی دائمی، گزینههای کمریسکتر پیشنهاد شود: تتوهای موقت، حنا، استیکرهای بدنی، تغییر رنگ مو، استایل لباس یا زیورآلات.
این کار میتواند هم نیاز او به خودابرازی را پاسخ دهد، هم به شما زمان بیشتری برای بررسی و گفتوگو بدهد.
بدن نوجوان هنوز در حال رشد است؛ این یعنی تتویی که امروز روی بدن ۱۶ ساله زده میشود، ممکن است در ۲۵ سالگی کشیده، تغییرشکلداده یا نامتقارن دیده شود. منابع معتبر مثل Harvard Health تأکید میکنند که تتو میتواند با خطراتی مانند عفونت، واکنشهای آلرژیک، زخم، انتقال برخی عفونتها در صورت رعایت نشدن اصول استریل همراه باشد
توجه به «علامتهای خطر»
اگر در کنار بحث تتو، نشانههایی مانند موارد زیر دیده میشود، بهتر است والدین به مشاوره تخصصی فکر کنند:
سابقه خودآسیبرسانی، مصرف مواد یا رفتارهای پرخطر دیگر.
سابقه تروما یا سوءاستفاده در کودکی.
افسردگی شدید، احساس پوچی، یا صحبت از «بیارزش بودن» خود.
در این مواقع، تتو گاهی فقط نوک کوه یخ است و گفتوگو با روانشناس میتواند کمک کند معنای عمیقتر این تمایل فهمیده شود.
منبع: تبیان
نظر شما