به گزارش خبرآنلاین، هوش مصنوعی (AI) از نوشتن ایمیل و تحلیل داده گرفته تا کمک در تصمیمگیریهای پیچیده این روزها در همهجا حضور دارد. یک گزارش جدید از Work AI Institute با حضور پژوهشگرانی از دانشگاههای نوتردام و هاروارد نشان میدهد که هوش مصنوعی ممکن است به شکلی بیصدا کیفیت واقعی مهارتهای کارکنان را کاهش دهد، حتی اگر آنها خود را حرفهایتر ببینند.
این پژوهش هشدار میدهد که هوش مصنوعی میتواند «توهم تخصص» ایجاد کند. وضعیتی که در آن کارکنان نسبت به تواناییهای واقعی خود اعتماد بیشتری دارند، اما در حقیقت بخش زیادی از مهارتهای بنیادینشان را فراموش یا کنار میگذارند.
«توهم تخصص» چیست؟
به گفته ربکا هایندز (Rebecca Hinds)، یکی از نویسندگان این گزارش، بسیاری از کارمندان به دلیل استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی احساس میکنند در کارشان تبحر بیشتری پیدا کردهاند. اما این احساس میتواند گمراهکننده باشد چون بخش مهمی از فرآیند تفکر انتقادی، حلمسئله و یادگیری عمقی که در کار واقعی ضروری است، توسط هوش مصنوعی انجام میشود، نه خود فرد.
این وضعیت بهویژه در مشاغل خلاقانه و دانشمحور بارزتر است، جایی که افراد اغلب از ابزارهای هوش مصنوعی برای تولید پیشنویس متن، ایدهسازی یا تحلیلهای اولیه استفاده میکنند، بدون آنکه کاملاً فرآیند نتیجهگیری را درک کنند.
گزارش اشاره میکند که استفاده از هوش مصنوعی میتواند به دو نتیجه متضاد منجر شود.
-
سود شناختی (Cognitive Dividend): زمانی که هوش مصنوعی تواناییهای موجود فرد را تقویت کند
-
بدهی شناختی (Cognitive Debt): زمانی که اتکا به AI جایگزین یادگیری مهارتهای بنیادین شود و در بلندمدت باعث افت توانایی واقعی شود.
برای مثال، یک کارشناس نوظهور که برای نوشتن گزارشها کاملاً به هوش مصنوعی تکیه کند، ممکن است بهظاهر کارش را سریعتر و بهتر انجام دهد، اما در عمل آموزشهای لازم برای تحلیل مستقل اطلاعات را از دست میدهد و بهتدریج در مهارتهای اصلی ضعیفتر میشود.
براساس این گزارش، برخی مدیران با معیارهایی مانند استفاده زیاد از ابزارهای هوش مصنوعی بهعنوان شاخص عملکرد کارمندان، مشکل را تشدید میکنند. وقتی سنجش عملکرد بر اساس میزان استفاده از هوش مصنوعی باشد، طبیعی است که کارکنان بیشتر به ابزارها تکیه کنند تا مهارتهای شخصی و بنیادی را توسعه دهند.
این رویکرد ممکن است در کوتاهمدت به بهبود سرعت و خروجی کارها کمک کند، اما در بلندمدت احتمال افزایش ضعفهای حرفهای و کاهش تواناییهای شناختی اصلی را افزایش میدهد.
تأثیر بر کارمندان جوان
مشکل بهویژه برای کارکنان جوان حادتر است. افرادی که در ابتدای مسیر حرفهای خود قرار دارند و هنوز فرصت کسب تجربه و مهارتهای پایه را نیافتهاند، ممکن است بهطور ناخواسته یادگیری را کنار گذاشته و به هوش مصنوعی اتکا کنند. در نتیجه، این گروه شانس تجربهکردن فرآیندهای پیچیده و یادگیری واقعی را از دست میدهند.
برخی از راهکارهای مطرحشده
-
آموزش دقیق کارکنان در استفاده مؤثر از ابزارها
-
تمرکز بر کیفیت خروجی بهجای صرفاً تعداد یا سرعت
-
استفاده هوش مصنوعی برای تقویت تفکر تحلیلی، نه حذف آن
هوش مصنوعی میتواند به کارگران کمک کند کارهایشان را بهتر، سریعتر و مؤثرتر انجام دهند، اما تحقیق جدید نشان میدهد که اگر بدون چارچوب مناسب استفاده شود، میتواند باعث شود افراد احساس کنند باهوشتر از چیزی هستند که واقعاً هستند و مهارتهای اصلی خود را از دست بدهند.
۵۸۵۸
نظر شما