به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، بلندترین شب سال دیگر فقط یک مناسبت تقویمی نیست، برای بسیاری از مردم ایران، شب یلدا فرصتی است برای رهایی از فشارهای اقتصادی و افسردگی روزمره. خانوادهها و جوانان با وجود مشکلات، تلاش میکنند سنتهای قدیمی را زنده نگه دارند، دور هم جمع شوند و لحظاتی از نشاط و شادی را تجربه کنند. ذوالفقاری، جامعهشناس فرهنگی، معتقد است این آیینها نقش مهمی در بازسازی انرژی روانی جامعه و تقویت هویت ملی دارند.
بنابر روایت برنا، خیابانها شلوغتر از همیشه هستند، صدای خندهها و موسیقی از پنجرههای پایینکشیده بیرون میآید و با بوق ماشینها قاطی میشود. بعضیها انار در دست دارند، بعضی هندوانههای قاچخورده را در ظرفهای ساده جا دادهاند. شب یلدا دیگر فقط یک مناسبت تقویمی نیست بلکه برای بسیاری بهانهای شده برای بیرون آمدن از روزمرگی و فشارهای روانی.
در چند سال گذشته، و بهویژه امسال، این شب بیش از هر زمان دیگری رنگ و بوی نیاز به شادی گرفته است. برخی بدون تعلل به خیابانها میآیند، میرقصند، دست تکان میدهند و شادی جمعی را تجربه میکنند. رفتاری که نشان میدهد مردمی که با اضطراب و ناامیدی مواجهاند، دنبال فرصتی کوچک برای نشاط هستند حتی اگر فقط چند ساعت باشد.
محمدرضا ذوالفقاری، جامعهشناس فرهنگی، در گفتوگو با خبر نگار برنا درباره اهمیت این شب و آیینهای ملی میگوید:شرایط اقتصادی یکی از مهمترین عوامل تاثیرگذار بر کاهش نشاط اجتماعی است. وقتی گرانیها شدت میگیرد، آیینهایی مانند شب یلدا که ذاتا هزینهبر هستند، برای خانوادهها دشوارتر میشوند و همین موضوع تا حدی از میزان شادی و سرزندگی جامعه میکاهد.
وی ادامه میدهد:با وجود این فشارها، اهمیت فرهنگها و آیینهای ملی برای مردم بیشتر شده و جامعه تلاش میکند با وجود همه مشکلات، این سنتها را حفظ کند. حتی اگر نتوانند همه ملزومات شب یلدا را تهیه کنند، مردم با راهکارها و ترفندهایی ساده تلاش میکنند دورهمیها را زنده نگه دارند، چرا که ملی بودن و معنای جمعی این مناسبت برایشان اهمیت دارد.
لازمه حفظ آیینهای باستانی
این سنتهایی که از گذشتههای دور ماندهاند، امروز بیش از هر زمان دیگری اهمیت دارند. آنها نه تنها قصه و دورهمی خانوادگیاند، بلکه راهی برای ریلکس شدن و بازسازی انرژی روانی مردم هستند. نکته مهم این است که هم مردم و هم مسئولان باید بدانند و تلاش کنند تا چنین آیینهایی حفظ شوند، چرا که نشاط اجتماعی نیازمند همراهی و حمایت است و به صورت خودکار بهوجود نمیآید. ذوالفقاری در مورد این موضوع تصریح میکند: روتین شدن زندگی روزمره و تبدیل آن به چرخهای از کار مداوم، نتیجه مستقیم مشکلات اقتصادی است. چرخهای که بسیاری را برآن ساخته تا بیش از توان خود کار کنند و همین باعث شده تا زندگیهای امروزی تا حدود زیادی از نشاط خالی شود. در چنین شرایطی، مناسبتهایی مانند شب یلدا فرصتی فراهم میکند تا خاطرات جمعی و گذشتههای خوش دوباره زنده شود و ساعتهایی از فشار زندگی فاصله بگیرند.
شب یلدا؛ یاداوری کنار هم بودن
شب یلدا، حالا برای بسیاری از مردم، فقط بلندترین شب سال نیست بلکه شده یادآوری سادهای از اینکه هنوز میتوان کنار هم ایستاد، خندید و برای چند ساعت، حال بهتری داشت. ذوالفقاری در ادامه تاکید میکند: امروز بسیاری از افراد تلاش میکنند درباره پیشینه مراسمی مانند یلدا مطالعه کنند و آن را متناسب با بضاعت خود پاس بدارند. این گرایش ناشی از نادیدهگرفتن طولانیمدت رسوم ملی از سوی نهادهای رسمی فرهنگی بوده است. محدودیتها و برخوردهای سلبی با آیینهای سنتی باعث تغییر شکل برخی مراسم شد، اما مقاومت اجتماعی، سنتها را برای مردم پررنگتر و هویتیتر کرد.
وی در پایان میگوید:حال که این آیینها دوباره برای مردم اهمیت پیدا کرده است، نهادهای رسمی نیز به تبع عامه شهروندان به آن توجه نشان دادند و با آنها همسو و همرا شوند.
نظر شما