در حالی که جناح‌های سیاسی عراق همچنان گرفتار کشمکش‌های مرتبط با قانون انتخابات بودند، انفجارهای تروریستی هفته جاری که به انفجارهای یکشنبه سیاه شهرت یافت بار دیگر مسئله تروریسم و حضور و ظهور آن در عراق را به‌عنوان یک خطر جدی یادآور شد. دو روز پس از انفجارهای تروریستی سازمان القاعده مسئولیت آن را عهده دار شد و بدین ترتیب باردیگر حضور خود در عراق را به رخ کشید. چرایی این اقدامات تروریستی و اهداف القاعده از این اقدامات و همچنین حامیان پشت پرده تروریست‌ها موضوعاتی است که خبر با محمدعلی جعفری کارشناس مسائل خاورمیانه و رئیس دفتر رئیس قوه مقننه به گفت‌وگو نشسته است.
*با توجه به اینکه به‌زودی انتخابات پارلمانی در عراق برگزار خواهد شد، اقدامات تروریستی اخیر چه مفهوم و معنایی می‌تواند داشته باشد؟
از آنجایی که زمان برگزاری انتخابات پارلمانی نزدیک است، این اقدامات بیشتر برای نا امن جلوه دادن عراق انجام می‌گیرد. چرا که برگزاری انتخابات علاوه بر آنکه نشان‌دهنده مشروعیت سیاسی دولت است، اقتدار ملی و تسلط حاکمیت را نشان می‌دهد. این وضعیت مورد دلخواه تروریست‌ها نیست لذا به دنبال آن هستند با اقدامات تروریستی ضمن زیر سؤال بردن کارایی و اقتدار دولت، در روند برگزاری انتخابات نیز اخلال ایجاد کنند.
* بر اساس اخبار منتشره القاعده مسئولیت انفجار اخیر بغداد را عهده دار شده است، فعال شدن مجدد القاعده در عراق نشانه چیست؟
فعالیت‌های اخیر القاعده بی‌ارتباط با حضور چهره‌های بعثی در چرخه قدرت عراق نمی‌تواند باشد. به‌نظر می‌رسد در حال حاضر بعثی‌ها و القاعده متحداً فعالیت‌های تروریستی انجام می‌دهند. البته در این مسیر از حمایت‌ها و پشتیبانی آمریکا نیز بی‌نصیب نیستند.
*آمریکایی‌ها اداره شهرها را به نیروهای عراقی واگذار کردند. چطور می‌توانند در این شرایط از تروریست‌ها حمایت کنند؟
کاهش تسلط نظامی آمریکایی‌ها بر شهرها به معنای کاهش توان اطلاعاتی آنها نیست بلکه حتی موجب شده است آمریکایی‌ها با افزایش توان سیستم اطلاعاتی خود مسئله تسلط نظامی را جبران کنند. لذا آمریکایی‌ها در حال حاضر توان کامل رصد اقدامات گروه‌های تروریستی را دارند. بر این اساس اگر به‌طور مستقیم با تروریست‌ها همکاری نداشتند می‌توانستند مانع اقدامات آنها شوند که چنین نکردند. نکته بعدی اینکه سازمان‌های انتظامی و امنیتی دولت عراق عموماً تحت تسلط آمریکایی هاست و نفوذ نظامیان آمریکایی در این مراکز بسیار مشهود است.
*دولت عراق از اقتدار نسبی برخوردار است. در این حالت چطور می‌توان مدعی شد که بعثی‌ها در چرخه قدرت عراق نقش آفرینی می‌کنند؟
مشکل اساسی به‌وجود آمده این است که در موضوع حضور و فعالیت بعثی‌ها درسیستم حکومتی عراق بی‌توجهی شده و نفوذ برخی عناصر مسئله دار خیلی جدی گرفته نشده است. همین امر باعث شده که احساس شود بازگشت دوباره برخی عناصر بعث به چرخه قدرت صورت گرفته است. البته بهکارگیری نیروهای متخصصی که در زمان رژیم سابق از سر اجبار به عضویت بعث در آمده‌اند، مطلوب دولت عراق خواهد بود ولی عناصری که در بخش‌ها امنیتی و نظامی رژیم بعثی مشغول به‌کار بودند افراد عادی نبودند و قطعاً مورد تأیید سیستم‌های گزینش بعثی بودند که به چنین مشاغلی رسیدند. الان هم احساس می‌شود که افرادی که سوابق امنیتی _ نظامی در حزب بعث داشته‌اند در سیستم امنیتی - نظامی دولت فعلی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این مسئله می‌تواند برای امنیت عراق خطر آفرین باشد.
*آقای هوشیار زیباری خواستار رسیدگی بین‌المللی به مسئله انفجارها شده است. این درخواست در انفجارهای چند ماه پیش نیز صورت گرفت. این رویکرد دولت عراق را چگونه تحلیل می‌کنید؟
به‌نظر می‌رسد بهکارگیری این نوع ادبیات مناسبتی نداشته باشد. در خواست از مجامع بین‌المللی ضعف حاکمیت را نشان می‌دهد و در عین حال می‌تواند پای خارجی‌ها به مسائل داخلی کشورها را باز کند.
*آیا درگیر شدن جناح‌های سیاسی عراق به مناقشات مربوط به قانون انتخابات و یا مسئله کرکوک می‌تواند در تسریع اقدامات تروریستی نقش داشته باشد؟
من خیلی ارتباط جدی بین این دو موضوع نمی‌بینم.
*به‌نظر شما گروه‌های عراقی برای پایان دادن به مناقشات اخیر سیاسی چه باید بکنند؟
مسئله قانون انتخابات و کرکوک قابل حل و فصل است مشروط به اینکه اطراف قضیه واقعیت‌های جامعه عراق را بپذیرند و از خواسته خود تا حدودی کوتاه بیایند. در این صورت خیلی سریع می‌توانند به یک نقطه مشترک برسند.
*به اعتقاد شما ایده‌آل‌ترین فرمول برای برون رفت از این بحران چیست؟
من یا هر کارشناس دیگری می‌توانیم راهکار ارائه دهیم ولی چون مسئله داخلی عراق است بهترین فرمول این است که خود آن گروه‌ها با در نظر گرفتن شرایط به فرمول مطلوب جامعه عراق برسند.
نظر شما