در هنگام ماموریت در زامبیا،آقای "کبی موسوکوتوانه" نخست وزیر این کشور را روز بیست و هفت تیر 1370 در دفتر نخست وزیری ملاقات کردم.وی با لبخند همیشگی خود از من استقبال کرد و در همان آغاز سخن گفت ما مدتهاست که متمایل به توسعه روابط با ایران و پذیرش نماینده این کشور در لوزاکا هستیم.وی سپس به سیاست های مترقیانه جمهوری اسلامی ایران مبنی بر تعطیل شدن نمایندگی رژیم نژاد پرست آفریقای جنوبی در تهران وجایگزینی سفارت سواپو به جای آن گفت از همه مهمترقطع فروش نفت ایران به رژیم آپارتاید بود چراکه با این نفت بود که ماشین های جنگی این رژیم مردم ما را به قتل می رساند. وی گفت ما اوج حمایت دولت ایران از مبارزات مردم جنوب آفریقا را در سفر آیت الله خامنه ای رئیس جمهوری وقت ایران ،به حراره در سال 1366و نطق ایشان در اجلاس غیر متعهدها احساس کردیم.ایشان برای نشان دادن اهمیتی که جمهوری اسلامی ایران برای مسائل جنوب آفریقا قائل است،به آقای کنت کائوندا رئیس جمهور زامبیا گفتند که رژیم آپارتاید در آفریقای جنوبی یکی از مهمترین مسائل منطقه است واگر اجلاس غیرمتعهد ها در مورد این مسئله مهم موضعی عملی اتخاذ نکند،ضعف خود را نشان داده است.درهمین ارتباط طرح سه ماده ای ایران برای مبارزه با حکومت آفریقای جنوبی از سوی آیت الله خامنه ای به اجلاس حراره ارائه شده که در آن بر ضرورت تشکیل صندوقی که هر کشور عضو ،در حد توان مالی،الزاماً مبلغی را برای کمک به مبارزان در سرزمینهای اشغالی درجنوب آفریقا بپردازد، بی نیاز کردن زامبیا و زیمبابوه در مورد استفاده از راه های آفریقای جنوبی،از طریق ترمیم و فعال کردن بندرهاو راههای موزامبیک و کمک به تأمین نیرو و سلاح برای جلوگیری از تعرضات آفریقای جنوبی به کشورهای خط مقدم جبهه تاکید شد.وی افزود این طرح مورد استقبال رهبران آفریقا قرار گرفت و حتی رابرت موگابه رئیس جمهور زیمبابوه در این ارتباط گفت این مؤثرترین و جدی ترین پیشنهادی است که به من ارائه کرده اند.نخست وزیر زامبیا گفت یادم می آید که در مورد بند اول و دوم پیشنهاد ایران تصمیم گرفته شد که اقداماتی صورت گیرد و پیشنهاد شد که جولیوس نایرره به سمت رئیس صندوق انتخاب شود.بعلاوه ،در مورد فعال کردن بندرها و راههای موزامبیک ،کمیته ای با شرکت ایران تشکیل شد.
یک بار نیز،معاون وزارت امورخارجه زامبیا را برای شام به اقامتگاه دعوت کردم و در مورد اجلاس حراره و بخصوص سخنان آیت الله خامنه ای در این اجلاس صحبت شد.وی گفت در این اجلاس ،جمهوری اسلامی ایران در کنار توجه به مسائل فرهنگی آفریقا ،مردم این قاره را از مضرات گسترش نفوذ اسرائیل در آفریقا آگاه ساخت و به عنوان مثال آیت الله خامنه ای در این باره اظهار داشت:
"شاید کمتر رژیمی را بتوان یافت که به اندازه رژیم نژادپرست آفریقای جنوبی و رژیم صهیونیستی در نظر و عمل شبیه به یکدیگر باشند. با توجه به سفر اخیر نخست وزیر رژیم صهیونیستی به مراکش مایلم در اینجا،بویژه به برادران آفریقایی ،هشدار دهم که سیاست بسط نفوذ صهیونیسم در آفریقا دنباله طبیعی سیاستهای رژیم نژادپرست است و مآلاً جز به ضرر عظیم کشورهایی که با صهیونیسم رابطه برقرار کرده اند،نخواهد انجامید."
( البته معاون وزیر امور خارجه متن کامل بیانات را به خاطر نداشت و نقل به مضمون می کرد اما نگارنده برای رعایت امانت متن کامل بیانات حضرت آیت الله خامنه ای را ذکر کردم.)
معاون وزیر امورخارجه زامبیا در ادامه گفت من معتقدم که سیاست خارجی ایران و مبارزات ضد آپارتاید حمایت جمهوری اسلامی ایران از مبارزات ضد آپارتایدی مردم جنوب آفریقا وجهه مردمی خاصی به این کشور در قاره آفریقا بخشیده و فکر می کنم نقطه عطف حمایت دولت ایران از مبارزات مردم جنوب آفریقا در همین سفر آیت الله خامنه ای به اجلاس غیر متعهدها بود چرا که ایشان در سخنان خود و در ملاقات با سران رؤسای سایر کشورها،بر اهمیت این موضوع تأکید و اظهار داشتند:
"این اجلاس در جنوب آفریقا تشکیل شده است و آفریقای جنوبی یکی از مهمترین مسائل منطقه است.اگر این اجلاس در مورد این مسئله مهم موضعی عملی اتخاذ نکند،ضعف خود را نشان داده است." و در جهت همین اقدامات بود که طرح سه ماده ای جمهوری اسلامی ایران برای مبارزه با حکومت آفریقای جنوبی ارائه شد و مورد استقبال قرار گرفت.ایشان همچنین در سخنرانی مبسوط خود در این اجلاس در خصوص اهمیت آفریقا اظهار داشتند:
"خواست و انتظار طبیعی همه ما این است که جنبش در این دوره ،هم خود را مصروف حل مشکلات آفریقا گرداند.منافع ما به هم پیوسته است .جهان سوم اندامی است که حیات مستقل اعضای آن قابل تصور نیست .حفظ حیات اعضای مؤثری همچون آفریقاالبته برای ما اولویت دارد.این تجمع برای آفریقا به عنوان بزرگترین قربانی سیاستهای استکباری و برای جنوب آفریقا به عنوان بزرگترین قربانی نژادپرستی و برای مردم زیمبابوه که علیرغم شرایط نامطلوب اقتصادی حاکم بر قاره ،با تامین نیازهای مادی و معنوی این اجلاس ،سخاوت بزرگی از خود نشان داده اند،حائز اهمیت است. "
آیت الله خامنه ای حتی در قسمت دیگری از سخنان خود مشکل آپارتاید در آفریقای جنوبی را نه تنها یک مشکل آفریقایی،بلکه یک معضل جهانی توصیف کرده اند و با تأکید بر لزوم قطع کمکهای آمریکا و برخی از کشورهای اروپایی به حکومت پرتوریا سیاست ایران در قبال این موضوع را با عبارات زیر تشریح نمودند:
"جمهوری اسلامی ایران ،به عنوان یک وظیفه اسلامی و ملی و نیز یک وظیفه بین المللی نه تنها قطع صدور نفت ،بلکه تحریمی کامل و همه جانبه را علیه حکومت پرتوریا اعمال داشته و تلاش کرده است که حداکثر توان و امکانات خود را در راه نابودی نژادپرستی ،استقلال نامیبیا و کمک به سرکوبی تجاوز به کشورهای خط مقدم به کار گیرد.آفریقای جنوبی دیر یا زود ،به کمک یا بدون آن،به اکثریت سیاه تعلق خواهد گرفت.ما نه به خاطر آنها،بلکه به منظور حفظ انسانیتمان به ادای سهم خود در این راه موظفیم."
آیت الله خامنه ای همچنین در آن اجلاس موضوع نامیبیا را هم مطرح و بر لزوم برقراری روابط سیاسی با سواپو به عنوان نهضت آزادیبخش نامیبیا تأکید کردند و گفتند "انجام این اقدام از جانب همه کشورهای غیر متعهد کمترین ادای وظیفه ماست." بر این اساس،جمهوری اسلامی ایران تا استقلال کامل نامیبیا از مبارزات مردم این کشور حمایت کرد و هنگام برپایی انتخابات،به عنوان ناظر هیئتی رابه نامیبیا گسیل داشت و بلافاصله پس از استقلال ،با این کشور روابط دیپلماتیک در سطح سفیر برقرار نمود.
در پایان این مهمانی معاون وزیر امور خارجه زامبیا خود گفت زامبیا و کشورهای خط مقدم جبهه همیشه حمایت های انقلاب اسلامی را بخاطر خواهند داشت.
منبع: پنج سال در سرزمین سبز،خاطرات سفیر ایران در زامبیا،محسن پاک ایین،انتشارات فرهنگ سبز،تهران،1389
نظر شما