به گزارش خبرآنلاین، این گزارش با تیتر «شکل‌گیری احزاب در گرو فراهم شدن زمینه نقش آفرینی آنها در دولت است»، منعکس شد اما عنوان اصلی این گزارش «نظام انتخاباتی و احزاب حکومتی در ایران» بود که اخیرا از سوی دفتر مطالعات سیاسی این مرکز منتشر شده است.
این گزارش پس از اشاراتی به احزاب دولت ساخته و فصلی، تاکید کرده است: لازم است با طراحی ساز و کارهایی همچون در اختیار قراردادن ابزارهای تبلیغاتی و کمک‌های مالی به نامزدهای احزاب در انتخابات ریاست جمهوری زمینه‌ها و شرایط مساعدتری برای ظهور احزاب پایدار فراهم شود.
این نخستین بار است که مرکز پژوهش ها به عنوان مرکزی که به گفته رئیس اش -احمد توکلی- مرکزی دولتی است، از لزوم برخورداری نامزدهای انتخاباتی احزاب از ابزراهای تبلیغاتی و کمک های مالی سخن می گوید. انتشار چنین گزارشی در آستانه انتخابات ریاست جمهوری دهم، که برخی گروهها و احزاب سیاسی نگران توزیع نامتوازن ابزارهای تبلیغاتی و یا سوء استفاده دستگاههای دولتی از امکانات بی هزینه و پرمخاطب دولت به نفع کاندیدای خاص خود هستند، حائز اهمیت است.
بر اساس این گزارش، احزاب در نظام سیاسی وقتی شکل می‌گیرند که نقشی برای آنها در تشکیل دولت فراهم شود و این امر زمانی امکان دارد که رقابت گروهی و فعالیت دسته‌جمعی، لازمه کسب قدرت و تشکیل دولت باشد. به زعم نویسندگان این گزارش، چنین چیزی در مکانیسم مستقیم امکان تحقق ندارد، چرا که قواعد انتخاباتی تشکیل دولت را مستقیم به توده مردم واگذار کرده است و آنها نیز این حق را به هر نامزدی که موافقت‌شان را در انتخابات جلب کند، اعطا می‌کنند. همچنین چون نامزد انتخاب شده این حق را به طور مستقیم از مردم دریافت می‌کند، پس این فرد است که گروهی همفکر را به عنوان کارگزاران سیاسی در مسیر همراهی و اجرای سیاست‌های خود به وجود می‌آورد.
مدل پیشنهادی مرکز پژوهش ها برای انتخابات
اگرچه در گزارش مرکز پژوهش ها مستقیما به لزوم اصلاح قانون انتخابات ارائه نشده اما در متن آن مدلی ارائه شده که اجرای آن در گرو اصلاح قانون انتخابات و حتی فراتر از آن، قانون اساسی است. این مدل شباهت بسیاری به مدل انتخاباتی آمریکا دارد که احزاب و گروه ها بر اساس چهره های برجسته ای که دارند، نامزد انتخاباتی و کابینه وی را معرفی می کنند.
در این گزارش تاکید شده است: اگر شرط تشکیل دولت، کسب موافقت اکثریت هیات برگزیده از سوی مردم باشد، پس این اکثریت هیات برگزیده هستند که فردی را مامور تشکیل دولت می‌کنند. از این رو نامزدهای خواهان کسب قدرت مجبور به فعالیت گروهی و حزبی برای کسب اکثریت اعضای هیات برگزیده برای تشکیل دولت می‌شوند. در واقع شرط کسب موافقت آرای اکثریت و هیات برگزیده، همچون ساختاری عمل می‌کند که خود به خود موجب ظهور احزاب در مبارزات انتخاباتی می‌شود.
مرکز پژوهشها اضافه کرده است: ظهور احزاب ناپایدار، فصلی و شخصیت محور در ایران را نباید فقط در علل ساختاری - تاریخی جست؛ چون همان گونه که برخی عوامل ساختاری - تاریخی زمینه‌ها و شرایط نامساعدی را برای ظهور احزاب فراهم می‌کنند، عوامل ساختاری - تاریخی دیگری زمینه‌ها و شرایط مساعدی را برای ظهور احزاب ایجاد می‌کنند. بنابراین محققا نظام انتخاباتی ایران به عنوان عامل فنی، یکی از مهم‌ترین عوامل پیدایش احزاب فصلی، موقتی و شخصیت محور در نظام جمهوری اسلامی ایران است. از این رو لازم است با طراحی ساز و کارهایی همچون در اختیار قراردادن ابزارهای تبلیغاتی و کمک‌های مالی به نامزدهای احزاب در انتخابات ریاست جمهوری زمینه‌ها و شرایط مساعدتری برای ظهور احزاب پایدار فراهم شود و در واقع با ایجاد این ساز و کارهاست که می‌توان انتظار داشت که مکانیسم مستقیم، امتیازات غیر مستقیم را برای ظهور احزاب به دنبال داشته باشد.
نظر شما