اصطلاح هدفمند کردن یارانه متضمن یک غلط مفهومی فاحش است. یارانه نقدی معنای دیگری جز کمک مستقیم (مالیات منفی) ندارد. منبع مالی این کمک می‌تواند درآمد‌های نفتی، افزایش قیمت‌های کالاها و خدمات دولتی، مالیات‌ها و غیره باشد. هر یارانه قیمتی دارای هزینه فرصت است اما تصور اینکه امکان محاسبه ارزش پولی این هزینه فرصت به معنای وجود عینی و حاضر و آماده منابع مالی مشخصی است تصور کاملاً باطلی است. منبع مالی با افزایش قیمت کالاها و خدمات دولتی ایجاد میشود اما میزان آن الزاماً ربطی به هزینه فرصت محاسبه شده ندارد.
در این بحث هدفمند کردن یارانه‌ها سه موضوع اغلب با هم خلط میشود:
1-اصلاح قیمت‌های نسبی موضوعی مستقل از یارانه‌ها است و شامل همه بخش‌های اقتصادی میشود. به نظر می‌رسد که این مسئله اصلاً دغدغه دولتمردان نیست چون دولت عملاً در همه بازار‌ها مشغول بر هم زدن قیمت‌های نسبی بازار است.
2-توزیع به اصطلاح عادلانه درآمد نفت همانطور که در سخن آقای میرزاخانی آمده است باید به طور مساوی میان همه ایرانی‌ها تقسیم شود. البته اینجا مسئله مکانیسم‌های کارآمد توزیع و مفید بودن اقتصادی آنها است.
3-کمک به اقشار کم درآمد که هیچ ربطی به دو موضوع فوق ندارد و ضرورت‌های اجتماعی و اقتصادی آن باید مستقلا مورد بحث قرار گیرد.
اگر بتوانیم در بحث‌های خود از درهم آمیختن مباحث اجتناب کنیم به روشن شدن موضع کمک کرده‌ایم.
* مدرس اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف
نظر شما